ईश्वर

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit ईश्वर (īśvara).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /iːʃ.ʋəɾ/, [iːʃ.ʋɐɾ]

Noun

ईश्वर • (īśvar) m (Urdu spelling ایشور)

1. (Hinduism) God, Ishvara

   Synonyms: see Thesaurus:भगवान

   हम प्रतिदिन ईश्वर से प्रार्थना करते हैं।

   ham pratidin īśvar se prārthanā karte ha͠i.

   We pray to God every day.

2. lord, master
3. (dated or literary) husband
4. a title to address the god Shiva

Declension

Declension of ईश्वर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	ईश्वर īśvar	ईश्वर īśvar
oblique	ईश्वर īśvar	ईश्वरों īśvarõ
vocative	ईश्वर īśvar	ईश्वरो īśvaro

Further reading

• Bahri, Hardev (1989) “ईश्वर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit ईश्वर (īśvara).

Pronunciation

• IPA^(key): [isːor]
• Phonetic Devanagari: इस्सोर्

Noun

ईश्वर • (īśwar)

1. God

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• ঈশ্বৰ (Assamese script)
• ᬈᬰ᭄ᬯᬭ (Balinese script)
• ঈশ্বর (Bengali script)
• 𑰃𑰫𑰿𑰪𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀈𑀰𑁆𑀯𑀭 (Brahmi script)
• ဤၐွရ (Burmese script)
• ઈશ્વર (Gujarati script)
• ਈਸ਼ੑਵਰ (Gurmukhi script)
• 𑌈𑌶𑍍𑌵𑌰 (Grantha script)
• ꦇꦯ꧀ꦮꦫ (Javanese script)
• 𑂆𑂬𑂹𑂫𑂩 (Kaithi script)
• ಈಶ್ವರ (Kannada script)
• ឦឝ្វរ (Khmer script)
• ອີຨ຺ວຣ (Lao script)
• ഈശ്വര (Malayalam script)
• ᡳᡳᡧᠣᠸᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘃𑘫𑘿𑘪𑘨 (Modi script)
• ᠢᠢᠱᢦᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦣𑧋𑧠𑧊𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐃𑐱𑑂𑐰𑐬 (Newa script)
• ଈଶ୍ଵର (Odia script)
• ꢅꢯ꣄ꢮꢬ (Saurashtra script)
• 𑆆𑆯𑇀𑆮𑆫 (Sharada script)
• 𑖃𑖫𑖿𑖪𑖨 (Siddham script)
• ඊශ‍්වර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩑𑩛𑩿 𑪙𑩾𑩼 (Soyombo script)
• 𑚃𑚧𑚶𑚦𑚤 (Takri script)
• ஈஶ்வர (Tamil script)
• ఈశ్వర (Telugu script)
• อีศฺวร (Thai script)
• ཨཱི་ཤྭ་ར (Tibetan script)
• 𑒄𑒬𑓂𑒫𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨁𑨊𑨮𑩇𑨭𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From ईश् (īś).

Adjective

ईश्वर • (īśvará) stem

1. able to do, capable of
2. liable, exposed to

Declension

Masculine a-stem declension of ईश्वर (īśvará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	ईश्वरः īśvaráḥ	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ īśvaraú / īśvarā́¹	ईश्वराः / ईश्वरासः¹ īśvarā́ḥ / īśvarā́saḥ¹
Vocative	ईश्वर ī́śvara	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ ī́śvarau / ī́śvarā¹	ईश्वराः / ईश्वरासः¹ ī́śvarāḥ / ī́śvarāsaḥ¹
Accusative	ईश्वरम् īśvarám	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ īśvaraú / īśvarā́¹	ईश्वरान् īśvarā́n
Instrumental	ईश्वरेण īśvaréṇa	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹ īśvaraíḥ / īśvarébhiḥ¹
Dative	ईश्वराय īśvarā́ya	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarébhyaḥ
Ablative	ईश्वरात् īśvarā́t	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarébhyaḥ
Genitive	ईश्वरस्य īśvarásya	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वराणाम् īśvarā́ṇām
Locative	ईश्वरे īśvaré	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वरेषु īśvaréṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of ईश्वरा (īśvarā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	ईश्वरा īśvarā́	ईश्वरे īśvaré	ईश्वराः īśvarā́ḥ
Vocative	ईश्वरे ī́śvare	ईश्वरे ī́śvare	ईश्वराः ī́śvarāḥ
Accusative	ईश्वराम् īśvarā́m	ईश्वरे īśvaré	ईश्वराः īśvarā́ḥ
Instrumental	ईश्वरया / ईश्वरा¹ īśvaráyā / īśvarā́¹	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वराभिः īśvarā́bhiḥ
Dative	ईश्वरायै īśvarā́yai	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वराभ्यः īśvarā́bhyaḥ
Ablative	ईश्वरायाः / ईश्वरायै² īśvarā́yāḥ / īśvarā́yai²	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वराभ्यः īśvarā́bhyaḥ
Genitive	ईश्वरायाः / ईश्वरायै² īśvarā́yāḥ / īśvarā́yai²	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वराणाम् īśvarā́ṇām
Locative	ईश्वरायाम् īśvarā́yām	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वरासु īśvarā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of ईश्वर (īśvará)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	ईश्वरम् īśvarám	ईश्वरे īśvaré	ईश्वराणि / ईश्वरा¹ īśvarā́ṇi / īśvarā́¹
Vocative	ईश्वर ī́śvara	ईश्वरे ī́śvare	ईश्वराणि / ईश्वरा¹ ī́śvarāṇi / ī́śvarā¹
Accusative	ईश्वरम् īśvarám	ईश्वरे īśvaré	ईश्वराणि / ईश्वरा¹ īśvarā́ṇi / īśvarā́¹
Instrumental	ईश्वरेण īśvaréṇa	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹ īśvaraíḥ / īśvarébhiḥ¹
Dative	ईश्वराय īśvarā́ya	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarébhyaḥ
Ablative	ईश्वरात् īśvarā́t	ईश्वराभ्याम् īśvarā́bhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarébhyaḥ
Genitive	ईश्वरस्य īśvarásya	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वराणाम् īśvarā́ṇām
Locative	ईश्वरे īśvaré	ईश्वरयोः īśvaráyoḥ	ईश्वरेषु īśvaréṣu
Notes	¹Vedic

Noun

ईश्वर • (īśvará) stem, m

1. a husband
2. God
3. the Supreme Being
4. a title for Shiva
5. a title for Vishnu

Declension

Masculine a-stem declension of ईश्वर (īśvara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	ईश्वरः īśvaraḥ	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ īśvarau / īśvarā¹	ईश्वराः / ईश्वरासः¹ īśvarāḥ / īśvarāsaḥ¹
Vocative	ईश्वर īśvara	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ īśvarau / īśvarā¹	ईश्वराः / ईश्वरासः¹ īśvarāḥ / īśvarāsaḥ¹
Accusative	ईश्वरम् īśvaram	ईश्वरौ / ईश्वरा¹ īśvarau / īśvarā¹	ईश्वरान् īśvarān
Instrumental	ईश्वरेण īśvareṇa	ईश्वराभ्याम् īśvarābhyām	ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹ īśvaraiḥ / īśvarebhiḥ¹
Dative	ईश्वराय īśvarāya	ईश्वराभ्याम् īśvarābhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarebhyaḥ
Ablative	ईश्वरात् īśvarāt	ईश्वराभ्याम् īśvarābhyām	ईश्वरेभ्यः īśvarebhyaḥ
Genitive	ईश्वरस्य īśvarasya	ईश्वरयोः īśvarayoḥ	ईश्वराणाम् īśvarāṇām
Locative	ईश्वरे īśvare	ईश्वरयोः īśvarayoḥ	ईश्वरेषु īśvareṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• परमेश्वर (parameśvara, “the supreme being”)
• सुरेश्वर (sureśvara, “a lord of the gods, name of a god, of Indra”)

 

Descendants

Descendants

• Bengali: ঈশ্বর (iśśor)
• Prakrit: 𑀇𑀲𑁆𑀲𑀭 (issara)
  • Punjabi: ਈੱਸਰ੍ (īssar)
• → Gujarati: ઈશ્વર (īśvar)
• → Hindi: ईश्वर (īśvar)
• → Kannada: ಈಶ್ವರ (īśvara)
• → Khmer: ឦស្វរៈ (ʼeisvâréaʼ)
• → Lao: ອີສວນ (ʼī sūan)
• → Malayalam: ഈശ്വരൻ (īśvaraṉ)
• Nepali: ईश्वर (īśwar)
• → Old Javanese: īśwara, śwara
  • → Balinese: ᬰ᭄ᬯᬭ (suara)
• → Punjabi:

  Gurmukhi script: ਈਸ਼ਵਰ (īśavar)

  Shahmukhi script: ایشور (iśvar)

• Sinhalese: ඊශ්වර (īśwara)
• → Tamil: ஈசுவரன் (īcuvaraṉ), ஈசன் (īcaṉ)
• → Telugu: ఈశ్వరి (īśvari), ఈశ్వరుడు (īśvaruḍu)
• → Thai: อิศวร (ì-sǔuan), พระอิศวร
• Urdu: ایشور (iśvar)