fíor

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: fior, fìor, and fíor-

Irish[edit]

Pronunciation[edit]

Etymology 1[edit]

From Old Irish fír (“true”),[4] from Proto-Celtic *wīros, from Proto-Indo-European *weh₁ros. Cognate with Latin vērus and German wahr.

Adjective[edit]

fíor (genitive singular masculine fír, genitive singular feminine fíre, plural fíora, comparative fíre)

  1. true
    Synonym: ceart
    Antonym: ainfhíor
  2. correct
    Synonym: ceart
  3. real
Declension[edit]
Declension of fíor
Singular Plural (m/f)
Positive Masculine Feminine (strong noun) (weak noun)
Nominative fíor fhíor fíora;
fhíora²
Vocative fhír fíora
Genitive fíre fíora fíor
Dative fíor;
fhíor¹ 		fhíor;
fhír (archaic) 		fíora;
fhíora²
Comparative níos fíre
Superlative is fíre

¹ When the preceding noun is lenited and governed by the definite article.
² When the preceding noun ends in a slender consonant.

Synonyms[edit]
Derived terms[edit]

Noun[edit]

fíor f (genitive singular fíre, nominative plural fíora)

  1. truth
  2. honour
  3. true word; assurance, pledge
    1. (colloquial) word
  4. (literary) test, ordeal
Declension[edit]
Declension of fíor

Second declension

Bare forms

Case Singular Plural
Nominative fíor fíora
Vocative a fhíor a fhíora
Genitive fíre fíor
Dative fíor fíora

Forms with the definite article

Case Singular Plural
Nominative an fhíor na fíora
Genitive na fíre na bhfíor
Dative leis an bhfíor

don fhíor

leis na fíora
Derived terms[edit]

Verb[edit]

fíor (present analytic fíorann, future analytic fíorfaidh, verbal noun fíoradh, past participle fíortha)

  1. (transitive) Alternative form of fíoraigh (“verify”)
Conjugation[edit]
conjugation of fíor (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present fíoraim fíorann tú;
fíorair† 		fíorann sé, sí fíoraimid fíorann sibh fíorann siad;
fíoraid† 		a fhíorann; a fhíoras /
a bhfíorann*; a bhfíoras* 		fíortar
past d'fhíor mé; d'fhíoras /
fhíor mé‡; fhíoras‡ 		d'fhíor tú; d'fhíorais /
fhíor tú; fhíorais‡ 		d'fhíor sé, sí /
fhíor sé, sí‡ 		d'fhíoramar; d'fhíor muid /
fhíoramar; fhíor muid‡ 		d'fhíor sibh; d'fhíorabhair /
fhíor sibh;
fhíorabhair‡ 		d'fhíor siad; d'fhíoradar /
fhíor siad; fhíoradar‡ 		a d'fhíor /
ar fhíor* 		fíoradh
past habitual d'fhíorainn /
fhíorainn‡; bhfíorainn‡‡ 		d'fhíortá /
fhíortá‡; bhfíortᇇ 		d'fhíoradh sé, sí /
fhíoradh sé, sí‡; bhfíoradh sé, s퇇 		d'fhíoraimis; d'fhíoradh muid /
fhíoraimis; fhíoradh muid‡; bhfíoraimis‡‡; bhfíoradh muid‡‡ 		d'fhíoradh sibh /
fhíoradh sibh‡; bhfíoradh sibh‡‡ 		d'fhíoraidís; d'fhíoradh siad /
fhíoraidís; fhíoradh siad‡; bhfíoraidís‡‡; bhfíoradh siad‡‡ 		a d'fhíoradh /
a bhfíoradh* 		d'fhíortaí /
fhíortaí‡; bhfíorta퇇
future fíorfaidh mé;
fíorfad 		fíorfaidh tú;
fíorfair† 		fíorfaidh sé, sí fíorfaimid;
fíorfaidh muid 		fíorfaidh sibh fíorfaidh siad;
fíorfaid† 		a fhíorfaidh; a fhíorfas /
a bhfíorfaidh*; a bhfíorfas* 		fíorfar
conditional d'fhíorfainn / fhíorfainn‡; bhfíorfainn‡‡ d'fhíorfá / fhíorfá‡; bhfíorfᇇ d'fhíorfadh sé, sí / fhíorfadh sé, sí‡; bhfíorfadh sé, s퇇 d'fhíorfaimis; d'fhíorfadh muid / fhíorfaimis‡; fhíorfadh muid‡; bhfíorfaimis‡‡; bhfíorfadh muid‡‡ d'fhíorfadh sibh / fhíorfadh sibh‡; bhfíorfadh sibh‡‡ d'fhíorfaidís; d'fhíorfadh siad / fhíorfaidís‡; fhíorfadh siad‡; bhfíorfaidís‡‡; bhfíorfadh siad‡‡ a d'fhíorfadh /
a bhfíorfadh* 		d'fhíorfaí / fhíorfaí‡; bhfíorfa퇇
subjunctive present go bhfíora mé;
go bhfíorad† 		go bhfíora tú;
go bhfíorair† 		go bhfíora sé, sí go bhfíoraimid;
go bhfíora muid 		go bhfíora sibh go bhfíora siad;
go bhfíoraid† 		— go bhfíortar
past dá bhfíorainn dá bhfíortá dá bhfíoradh sé, sí dá bhfíoraimis;
dá bhfíoradh muid 		dá bhfíoradh sibh dá bhfíoraidís;
dá bhfíoradh siad 		— dá bhfíortaí
imperative fíoraim fíor fíoradh sé, sí fíoraimis fíoraigí;
fíoraidh† 		fíoraidís — fíortar
verbal noun fíoradh
past participle fíortha

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Further reading[edit]

Etymology 2[edit]

From Old Irish figor, borrowed from Latin figūra.[5] Doublet of figiúr.

Alternative forms[edit]

Noun[edit]

fíor f (genitive singular fíorach, nominative plural fíoracha)

  1. figure
  2. (military, sports) formation
Declension[edit]
Declension of fíor

Fifth declension

Bare forms

Case Singular Plural
Nominative fíor fíoracha
Vocative a fhíor a fhíoracha
Genitive fíorach fíoracha
Dative fíor
fíoraigh (archaic, dialectal) 		fíoracha

Forms with the definite article

Case Singular Plural
Nominative an fhíor na fíoracha
Genitive na fíorach na bhfíoracha
Dative leis an bhfíor
leis an bhfíoraigh (archaic, dialectal)

don fhíor
don fhíoraigh (archaic, dialectal)

leis na fíoracha
Derived terms[edit]

Verb[edit]

fíor (present analytic fíorann, future analytic fíorfaidh, verbal noun fíoradh, past participle fíortha)

  1. (transitive) Alternative form of fíoraigh (“figure, outline; prefigure, symbolize; portend”)
Conjugation[edit]
conjugation of fíor (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present fíoraim fíorann tú;
fíorair† 		fíorann sé, sí fíoraimid fíorann sibh fíorann siad;
fíoraid† 		a fhíorann; a fhíoras /
a bhfíorann*; a bhfíoras* 		fíortar
past d'fhíor mé; d'fhíoras /
fhíor mé‡; fhíoras‡ 		d'fhíor tú; d'fhíorais /
fhíor tú; fhíorais‡ 		d'fhíor sé, sí /
fhíor sé, sí‡ 		d'fhíoramar; d'fhíor muid /
fhíoramar; fhíor muid‡ 		d'fhíor sibh; d'fhíorabhair /
fhíor sibh;
fhíorabhair‡ 		d'fhíor siad; d'fhíoradar /
fhíor siad; fhíoradar‡ 		a d'fhíor /
ar fhíor* 		fíoradh
past habitual d'fhíorainn /
fhíorainn‡; bhfíorainn‡‡ 		d'fhíortá /
fhíortá‡; bhfíortᇇ 		d'fhíoradh sé, sí /
fhíoradh sé, sí‡; bhfíoradh sé, s퇇 		d'fhíoraimis; d'fhíoradh muid /
fhíoraimis; fhíoradh muid‡; bhfíoraimis‡‡; bhfíoradh muid‡‡ 		d'fhíoradh sibh /
fhíoradh sibh‡; bhfíoradh sibh‡‡ 		d'fhíoraidís; d'fhíoradh siad /
fhíoraidís; fhíoradh siad‡; bhfíoraidís‡‡; bhfíoradh siad‡‡ 		a d'fhíoradh /
a bhfíoradh* 		d'fhíortaí /
fhíortaí‡; bhfíorta퇇
future fíorfaidh mé;
fíorfad 		fíorfaidh tú;
fíorfair† 		fíorfaidh sé, sí fíorfaimid;
fíorfaidh muid 		fíorfaidh sibh fíorfaidh siad;
fíorfaid† 		a fhíorfaidh; a fhíorfas /
a bhfíorfaidh*; a bhfíorfas* 		fíorfar
conditional d'fhíorfainn / fhíorfainn‡; bhfíorfainn‡‡ d'fhíorfá / fhíorfá‡; bhfíorfᇇ d'fhíorfadh sé, sí / fhíorfadh sé, sí‡; bhfíorfadh sé, s퇇 d'fhíorfaimis; d'fhíorfadh muid / fhíorfaimis‡; fhíorfadh muid‡; bhfíorfaimis‡‡; bhfíorfadh muid‡‡ d'fhíorfadh sibh / fhíorfadh sibh‡; bhfíorfadh sibh‡‡ d'fhíorfaidís; d'fhíorfadh siad / fhíorfaidís‡; fhíorfadh siad‡; bhfíorfaidís‡‡; bhfíorfadh siad‡‡ a d'fhíorfadh /
a bhfíorfadh* 		d'fhíorfaí / fhíorfaí‡; bhfíorfa퇇
subjunctive present go bhfíora mé;
go bhfíorad† 		go bhfíora tú;
go bhfíorair† 		go bhfíora sé, sí go bhfíoraimid;
go bhfíora muid 		go bhfíora sibh go bhfíora siad;
go bhfíoraid† 		— go bhfíortar
past dá bhfíorainn dá bhfíortá dá bhfíoradh sé, sí dá bhfíoraimis;
dá bhfíoradh muid 		dá bhfíoradh sibh dá bhfíoraidís;
dá bhfíoradh siad 		— dá bhfíortaí
imperative fíoraim fíor fíoradh sé, sí fíoraimis fíoraigí;
fíoraidh† 		fíoraidís — fíortar
verbal noun fíoradh
past participle fíortha

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Further reading[edit]

Mutation[edit]

Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
fíor fhíor bhfíor
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References[edit]

  1. ^ Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, § 57, page 30
  2. ^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart (in German), volume II, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 112
  3. ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 165, page 62
  4. ^ G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 fír”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
  5. ^ G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “2 figa(i)r, fiugair”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=fíor&oldid=78265548"