wieś

See also: wies, Wies, -wies, Wieś, and Więś

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vь̀sь. First attested in 1249.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vjɛɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vjɛɕ/

Noun

wieś f (diminutive wioska, related adjective wieśny)

1. village (rural municipality)
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, page 51:

     Myasta albo targy, albo wszy (civitates, oppida seu villae), czo leszą pod waszym (sc. madborskim) prawem..., czy mogą do wasz po prawo chodzycz

     [Miasta albo targi, albo wsi (civitates, oppida seu villae), co leżą pod waszym (sc. madborskim) prawem..., ci mogą do was po prawo chodzić]

   • 1959 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 360:

     Esze... kmecz ne wczinil gwalthu ve Msczignewovey wsi

     [Eże... kmieć nie uczynił gwałtu we Mścigniewowey wsi]

   • 1930 [Fifteenth century], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 25, 31:

     Jestlibi bil dom we wszi (in villa), ktorysz mvrv nye ma

     [Jestliby był dom we wsi (in villa), ktoraż muru nie ma]

2. (poetic) land; region
   • 1977 [End of the fifteenth century], “Vergili Georgicorum schedae Gnesnenses”, in Bogdanus Bolz, Wanda Żurowska-Górecka, editors, Symbolae Philologorum Posnaniensium, volume 3, page 78:

     Sed neque Medorum silue ditissima terra, wszye, [n]ec pulcer Ganiges, atque auro turbidus Hermus laudibus Jtalie certent

     [Sed neque Medorum silue ditissima terra, wsie, [n]ec pulcer Ganiges, atque auro turbidus Hermus laudibus Jtalie certent]

3. (demonym) village (inhabitants of such a place)
   • 1921 [1452], Kazimierz Tymieniecki, editor, Wolność kmieca na Mazowszu w wieku XV‎^[3], page 79:

     Jaco Jacub parobka do mego sadu nye prziwodzil anym go mv odbyl szylą, anym nan wssy zwolal

     [Jako Jakub parobka do mego sadu nie przywodził anim go mu odbił siłą, anim nań wsi zwołał]

4. corruption of wep
   • 1962-1975 [1368], Stanisław Kuraś, Irena Sułkowska-Kuraś, editors, Zbiór dokumentów małopolskich [A collection of documents from Lesser Poland]‎^[4], volume I, page 158:

     Circa iudicia tam parva, quam magna ac ad concursum communem, qui vlg. wess (var. wepp) vocatur seu nominatur, si cuiquam invadent, quod absit, in adiutorium sint (sc. hortulani) veloces

     [Circa iudicia tam parva, quam magna ac ad concursum communem, qui vlg. wieś (var. wep) vocatur seu nominatur, si cuiquam invadent, quod absit, in adiutorium sint (sc. hortulani) veloces]

Related terms

nouns

• wieś przedmiestna

 

Related terms

nouns

• wieśnianin
• wieśnianka
• wieśnica

 

Descendants

• Masurian: ziesz
• Polish: wieś
• Silesian: wieś

References

• Boryś, Wiesław (2005) “wieś”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wieś”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wieś.

Pronunciation

• IPA^(key): /vjɛɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvjɛɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɛɕ
• Syllabification: wieś
• Homophones: Wieś, wieź

Noun

wieś f (diminutive wioska, augmentative wiocha, related adjective wiejski or (obsolete) wsiowy or (obsolete) wieśny or (rare) wsiański, abbreviation w.)

1. countryside (country, rural area, as opposed to the town or city)
2. village (small municipality)
3. (demonym) village (residents of such a place)

   Synonyms: (literary) sioło, (obsolete) wieśnica

4. (colloquial) boorish behavior

Declension

Declension of wieś

	singular	plural
nominative	wieś	wsie/wsi
genitive	wsi	wsi
dative	wsi	wsiom
accusative	wieś	wsie/wsi
instrumental	wsią	wsiami
locative	wsi	wsiach
vocative	wsi	wsie/wsi

Derived terms

interjection

• wieś tańczy i śpiewa

 

nouns

• powsinoga
• wieś łańcuchowa
• wsiok
• wsiur

 

Related terms

adjectives

• wieśniacki
• wieśniaczy
• wieśniczy
• wioskow

 

nouns

• wiejskość
• wieśniactwo
• wieśniaczka
• wieśniak
• wieśnica
• wioszczyna

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wieś is one of the most used words in Polish, appearing 18 times in scientific texts, 28 times in news, 92 times in essays, 48 times in fiction, and 26 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 212 times, making it the 264th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• wieś in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wieś in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wieś”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WIEŚ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 21.07.2022
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wieś”, in Słownik języka polskiego‎^[5]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wieś”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[6]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wieś”, in Słownik języka polskiego‎^[7] (in Polish), volume 7, Warsaw, page 594

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish wieś.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvjɛɕ/
• Rhymes: -ɛɕ
• Syllabification: wieś

Noun

wieś f (diminutive wiŏska, related adjective wiejski)

1. village (small municipality)

   Synonym: dziedzina

2. countryside (area outside a city)

Declension

Declension of wieś

	singular	plural
nominative	wieś	wsie
genitive	wsi	wsi
dative	wsi	wsiōm
accusative	wieś	wsie
instrumental	wsiōm	wsiami/wsiōma
locative	wsi	wsiach
vocative	wsi	wsie

Related terms

nouns

• wieśniŏczka
• wieśniŏk

 

Further reading

• wies in dykcjonorz.eu
• wieś in silling.org