zawód

Old Polish

Etymology

Deverbal from zawieść. First attested in 1393.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zavɔːt/
• IPA^(key): (15^th CE) /zavot/

Noun

zawód m inan

1. run; race
   • 1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIV, page 83:

     W szawod in stadio

     [W zawód in stadio]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[2], line 449:

     Zavodem na konyv wradzą a czasztho koszyelcze przeffvacza

     [Zawodem na koniu wraca a często kozielce przewraca]

   • End of the 15th century, Rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rękopisie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 1630, page 162v:

     Omagium venit a verbo omagiare id est omagium promittere et est ex eminacione in cursu equorum vlg. zawod

     [Omagium venit a verbo omagiare id est omagium promittere et est ex eminacione in cursu equorum vlg. zawód]

2. pledge (securing an obligation on property or what is given to secure an obligation)
   • 1879 [1408], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis‎^[3], page 336:

     Sulislawa... cum... pueris debet dominum Lusznam subiudicem confirmare seu inligare sub obligacione in totam suam partem successam... et patrimonium puerorum... et in illud, quod tenent racione obligacionis vlg. zawodem ibidem in Lekarczicze

     [Sulisława... cum... pueris debet dominum Luśniam subiudicem confirmare seu inligare sub obligacione in totam suam partem successam... et patrimonium puerorum... et in illud, quod tenent racione obligacionis vlg. zawodem ibidem in Lekarcice]

3. property held as a pledge
   • 1915 [1474], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎^[4], page 540:

     Jacobus... za poczestnego, czsnego, od zadnego w szadnem zawodze podesrzany ani yest *nalesøn y prze dobri luth... za *tagego myan, dzirsan y chowan

     [Jakobus... za poczestnego, czsnego, od żadnego w żadnem zawodzie podeźrzany ani jest nalezion i prze dobry lud... za takiego mian, dzirżan i chowan]

4. disappointment, let-down (not fulfilling someone's expectations)
   • 1915 [1474], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎^[5], page 540:

     Jacobus... za poczestnego, czsnego, od zadnego w szadnem zawodze podesrzany ani yest *nalesøn y prze dobri luth... za *tagego myan, dzirsan y chowan

     [Jakobus... za poczestnego, czsnego, od żadnego w żadnem zawodzie podeźrzany ani jest nalezion i prze dobry lud... za takiego mian, dzirżan i chowan]

5. The meaning of this term is uncertain.
   • 1897 [1393], Teki Adolfa Pawińskiego, volume IV, number 4475:

     Sicut Alexius lucratus est [...]m istum per padronum vlg. zawodem et non recepit eum manu violenta

     [Sicut Alexius lucratus est [...]m istum per padronum vlg. zawodem et non recepit eum manu violenta]

Derived terms

adjectives

• zawodowy

 

verbs

• zawód biegać impf

 

Related terms

nouns

• zawodnik
• zawódźca

 

verbs

• zawieść pf, zawodzić impf

 

Descendants

• Polish: zawód

References

• Boryś, Wiesław (2005) “zawód II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “zawód II”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “zawód”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “zawód”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zawód. By surface analysis, deverbal from zawieść.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈza.vut/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈza.vot/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -avut
• Syllabification: za‧wód

Noun

zawód m inan

1. profession, occupation, job (economic role for which a person is paid)

   Synonyms: fach, profesja, rzemiosło

2. disappointment (bad feeling when one's expectations are not met)

   Synonym: rozczarowanie

3. (in the plural, sports) competition, contest, event, games

   Synonym: konkurencja

4. (in the plural) competition, contest (any event attempting to establish a winner)

   Synonym: konkurencja

5. (obsolete, chiefly in the plural) race, contest (run to see who is the fastest)

   Synonym: konkurencja

6. (obsolete) competition, contest, rivalry, rivalship (act of trying to gain priority in something over another person or group of people)

   Synonym: współzawodnictwo

7. (obsolete, sports) arena (place where a race or competition takes place)
8. (obsolete) drive, impetus (will or want to do something)
9. (obsolete) leading (act of leading someone somewhere)

   Synonym: zawiedzenie

10. (obsolete) repeat (a second time)

    Synonym: powtórka

11. (obsolete) custom

    Synonym: zwyczaj

12. (obsolete) breeding stable

    Synonym: stajnia rozpłodowa

13. (obsolete) breeding; sowing; reproduction
14. (obsolete) disappointment (act of letting someone down)

    Synonym: zawiedzenie

15. (Middle Polish) intention (want to do something)

    Synonym: zamiar

Declension

Declension of zawód

	singular	plural
nominative	zawód	zawody
genitive	zawodu	zawodów
dative	zawodowi	zawodom
accusative	zawód	zawody
instrumental	zawodem	zawodami
locative	zawodzie	zawodach
vocative	zawodzie	zawody

Derived terms

adverbs

• po zawodach

 

nouns

• najstarszy zawód świata
• wolny zawód

 

verbs

• pójść w zawody pf, iść w zawody impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zawód is one of the most used words in Polish, appearing 10 times in scientific texts, 27 times in news, 20 times in essays, 6 times in fiction, and 8 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 71 times, making it the 913th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• zawód in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zawody in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zawód in Polish dictionaries at PWN
• zawody in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zawód”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ZAWÓD”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.01.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zawód”, in Słownik języka polskiego‎^[6]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zawód”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[7]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zawód”, in Słownik języka polskiego‎^[8] (in Polish), volume 8, Warsaw, page 355
• Boryś, Wiesław (2005) “zawód II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “zawód II”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN