аш

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: ащ, -аш, and Appendix:Variations of "as"

Azerbaijani[edit]

Noun[edit]

аш (definite accusative ашы, plural ашлар)

  1. Cyrillic spelling of aş

Bashkir[edit]

Etymology[edit]

From Common Turkic *aš (“food, meal”), from Proto-Turkic *(i)aĺ (“food, meal”).

Cognate with Old Uyghur [script needed] (aš, “food, meal”); Uzbek osh (“hot meal; pilaf”), Turkish aş (“cooked food, meal”), Yakut ас (as, “food, meal”), etc.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): [ɑʂ]
  • Hyphenation: аш (one syllable)

Noun[edit]

аш • (aş)

  1. food; meal
  2. soup
    Аштың тоҙо сыҡмаған.
    Aştıñ toźo sıqmağan.
    The soup is undersalted.

Declension[edit]

Declension of аш (aş)
singular plural
absolute аш (aş) аштар (aştar)
definite genitive аштың (aştıñ) аштарҙың (aştarźıñ)
dative ашҡа (aşqa) аштарға (aştarğa)
definite accusative ашты (aştı) аштарҙы (aştarźı)
locative ашта (aşta) аштарҙа (aştarźa)
ablative аштан (aştan) аштарҙан (aştarźan)

Derived terms[edit]

Chuvash[edit]

Noun[edit]

аш • (aš)

  1. meat

Verb[edit]

аш • (aš)

  1. to trample down

Further reading[edit]

  • “аш”, in Электронлă сăмахсар‎[1] (overall work in Russian and Chuvash), 1996.

Karaim[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *(i)aĺ.

Noun[edit]

аш • (aş)

  1. food.

References[edit]

  • N. A. Baskakov, S.M. Šapšala, editor (1973), “аш”, in Karaimsko-Russko-Polʹskij Slovarʹ [Karaim-Russian-Polish Dictionary], Moscow: Moskva, →ISBN

Kazakh[edit]

Alternative scripts
Arabic اش
Cyrillic аш
Latin aş
Yañalif ac

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *ạ̄č (“hungry, hunger”).

Cognate with Old Turkic 𐰀𐰲 (āč), Bashkir ас (as), Kyrgyz ач (ac), Uzbek och, Turkish aç (“hungry”), Yakut аас (aas, “hungry”), etc.

Adjective[edit]

аш • (aş)

  1. hungry

Derived terms[edit]

Moksha[edit]

Etymology[edit]

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation[edit]

This entry needs an audio pronunciation. If you are a native speaker with a microphone, please record this word. The recorded pronunciation will appear here when it's ready.

Particle[edit]

аш • (aš)

  1. negative particle; no
    • O. Je. Poljakov (1993) Russko-mokšanskij razgovornik [Russian-Moksha phrasebook], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN
      нет — аш, аф
      ńet — aš , af
      no [in Russian] — no
      мес аш?
      mes aš ?
      why not? (~ why "no"?)
  2. there isn't, there aren't (indicating absence)
    • O. Je. Poljakov (1993) Russko-mokšanskij razgovornik [Russian-Moksha phrasebook], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN
      мезевок аш
      meźevok aš
      (there) isn't anything
      ашель
      ašeľ
      (there) wasn't
      монь аш пингозе
      moń aš pingoźe
      I don't have time
    • Альманах мокшанской художественной литературы, 1952
      Комнатать кучкаса, стулть лангса озада ащезь, мон ванондонь перьфпяльге страннай чувстваса: мезе-бди тяса тейне ульсь содаф. Улень мон, штоли, тяса мзярда-бди? Аш, ашелень. И сембе сяка мон содаса тя комнатать, мон сонь няине онцтон, кодама-бди страшнай, ёжефтома онцтон.
      Komnatať kučkasa, stulť langsa ozada aščeź, mon vanondoń peŕfpäľge strannaj čuvstvasa: meźe-bďi ťasa ťejńe uľś sodaf. Uľeń mon, štoľi, ťasa mźarda-bďi? Aš, ašeľeń . I śembe śaka mon sodasa ťa komnatať, mon soń ńajińe oncton, kodama-bďi strašnaj, jožeftoma oncton.
      In the middle of the room, sitting on a chair, I looked all around in a weird feeling: as if this place was familiar to me. Had I been here before? No, I hadn't. And yet I know (~ recognize) this room, I had seen it in a dream, a terrible, crazy dream.

Conjugation[edit]

Past I conjugation of аш
person singular person plural
мон (mon) ашень / изень (ašeń / iźeń) минь (miń) ашеме / иземе (ašeme / iźeme)
тон (ton) ашеть / изеть (ašeť / iźeť) тинь (ťiń) ашеде / изеде (ašeďe / iźeďe)
сон (son) ашезь / изь (ašeź / iź) синь (śiń) ашесть / исть (ašesť / isť)
Past II/subjunctive conjugation of аш
person singular person plural
мон (mon) ашелень (ašeľeń) минь (miń) ашелеме (ašeľeme)
тон (ton) ашелеть (ašeľeť) тинь (ťiń) —
сон (son) ашель (ašeľ) синь (śiń) ашельхть (ašeľhť)
Past I objective (1st person object) conjugation of аш
person singular person plural
мон (mon) — минь (miń) —
тон (ton) ашемайть (ašemajť) тинь (ťiń) ашемасть (ašemasť)
сон (son) ашемань (ašemań) синь (śiń) ашемазь (ašemaź)
Past I objective (2nd person object) conjugation of аш
person singular person plural
мон (mon) ашихтень (ašihťeń) минь (miń) ашедязь (ašeďaź)
тон (ton) — тинь (ťiń) —
сон (son) ашензе (ašenźe) синь (śiń) ашедязь (ašeďaź)
Past I objective (3rd person object) conjugation of аш
person singular person plural
мон (mon) ашине (ašińe) минь (miń) ашеськ (ašeśk)
тон (ton) ашить (ašiť) тинь (ťiń) ашесть (ašesť)
сон (son) ашезе / ашезень (ašeźe / ašeźeń) синь (śiń) ашезь (ašeź)

Coordinate terms[edit]

Russian[edit]

Etymology[edit]

Borrowed from French âche, ache.

Pronunciation[edit]

Noun[edit]

аш • (aš) n inan (indeclinable)

  1. The Roman letter H, h (aitch).
    аш два о ― aš dva o ― H2O

Usage notes[edit]

  • This term, rather than эйч (ejč) is used in science (e.g. maths, chemistry) and chess.

See also[edit]

Southern Altai[edit]

Etymology[edit]

From Common Turkic *aš (“food, meal”), from Proto-Turkic *(i)aĺ (“food, meal”).

Cognate with Old Uyghur [script needed] (aš, “food, meal”); Kazakh ас (as), Kyrgyz аш (aş), Crimean Tatar aş, Kumyk аш (aş), Uzbek osh (“hot meal; pilaf”), Azerbaijani aş, Turkish aş (“cooked food, meal”), Shor аш, Western Yugur as (“food”), Yakut ас (as, “food, meal”), etc.

Noun[edit]

аш • (aš)

  1. food, meal

Derived terms[edit]

References[edit]

  • N. A. Baskakov, Toščakova N.A, editor (1947), “аш”, in Ojrotsko-Russkij Slovarʹ [Oyrot-Russian Dictionary], Moscow: M.: OGIZ, →ISBN
  • Čumakajev A. E., editor (2018), “аш”, in Altajsko-russkij slovarʹ [Altaic–Russian Dictionary], Gorno-Altaysk: NII altaistiki im. S.S. Surazakova, →ISBN

Tatar[edit]

Etymology[edit]

From Common Turkic *aš (“food, meal”), from Proto-Turkic *(i)aĺ (“food, meal”).

Cognate with Old Uyghur [script needed] (aš, “food, meal”); Uzbek osh (“hot meal; pilaf”), Turkish aş (“cooked food, meal”), Yakut ас (as, “food, meal”), etc.

Pronunciation[edit]

  • Hyphenation: аш (one syllable)

Noun[edit]

аш • (aş)

  1. food; meal
  2. soup

Declension[edit]

The template Template:tt-cyrl-decl does not use the parameter(s): 
2=ш
Please see Module:checkparams for help with this warning.

Declension of аш
singular plural
nominative аш (aş) ашлар (aşlar)
genitive ашның (aşnıñ) ашларның (aşlarnıñ)
definite accusative ашны (aşnı) ашларны (aşlarnı)
dative ашка (aşka) ашларга (aşlarga)
locative ашта (aşta) ашларда (aşlarda)
ablative аштан (aştan) ашлардан (aşlardan)
Possessive forms of аш
nominative
singular plural
минем (“my”) ашым (aşım) ашларым (aşlarım)
синең (“your”) ашың (aşıñ) ашларың (aşlarıñ)
аның (“his/her/it”) ашы (aşı) ашлары (aşları)
безнең (“our”) ашыбыз (aşıbız) ашларыбыз (aşlarıbız)
сезнең (“your”) ашыгыз (aşığız) ашларыгыз (aşlarığız)
аларның (“their”) ашы (aşı) ашлары (aşları)
genitive
singular plural
минем (“my”) ашымның (aşımnıñ) ашларымның (aşlarımnıñ)
синең (“your”) ашыңның (aşıñnıñ) ашларыңның (aşlarıñnıñ)
аның (“his/her/it”) ашының (aşınıñ) ашларының (aşlarınıñ)
безнең (“our”) ашыбызның (aşıbıznıñ) ашларыбызның (aşlarıbıznıñ)
сезнең (“your”) ашыгызның (aşığıznıñ) ашларыгызның (aşlarığıznıñ)
аларның (“their”) ашының (aşınıñ) ашларының (aşlarınıñ)
definite accusative
singular plural
минем (“my”) ашымны (aşımnı) ашларымны (aşlarımnı)
синең (“your”) ашыңны (aşıñnı) ашларыңны (aşlarıñnı)
аның (“his/her/it”) ашын (aşın) ашларын (aşların)
безнең (“our”) ашыбызны (aşıbıznı) ашларыбызны (aşlarıbıznı)
сезнең (“your”) ашыгызны (aşığıznı) ашларыгызны (aşlarığıznı)
аларның (“their”) ашын (aşın) ашларын (aşların)
dative
singular plural
минем (“my”) ашымга (aşımga) ашларымга (aşlarımga)
синең (“your”) ашыңга (aşıñga) ашларыңга (aşlarıñga)
аның (“his/her/it”) ашына (aşına) ашларына (aşlarına)
безнең (“our”) ашыбызга (aşıbızga) ашларыбызга (aşlarıbızga)
сезнең (“your”) ашыгызга (aşığızga) ашларыгызга (aşlarığızga)
аларның (“their”) ашына (aşına) ашларына (aşlarına)
locative
singular plural
минем (“my”) ашымда (aşımda) ашларымда (aşlarımda)
синең (“your”) ашыңда (aşıñda) ашларыңда (aşlarıñda)
аның (“his/her/it”) ашында (aşında) ашларында (aşlarında)
безнең (“our”) ашыбызда (aşıbızda) ашларыбызда (aşlarıbızda)
сезнең (“your”) ашыгызда (aşığızda) ашларыгызда (aşlarığızda)
аларның (“their”) ашында (aşında) ашларында (aşlarında)
ablative
singular plural
минем (“my”) ашымнан (aşımnan) ашларымнан (aşlarımnan)
синең (“your”) ашыңнан (aşıñnan) ашларыңнан (aşlarıñnan)
аның (“his/her/it”) ашыннан (aşınnan) ашларыннан (aşlarınnan)
безнең (“our”) ашыбыздан (aşıbızdan) ашларыбыздан (aşlarıbızdan)
сезнең (“your”) ашыгыздан (aşığızdan) ашларыгыздан (aşlarığızdan)
аларның (“their”) ашыннан (aşınnan) ашларыннан (aşlarınnan)

Tuvan[edit]

Noun[edit]

аш • (aş) (definite accusative [please provide], plural [please provide])

  1. hunger

Udi[edit]

Etymology[edit]

From Aghwan 𐔰𐕐 (aš, “work”).

Noun[edit]

аш • (aš) (Vartashen)

  1. work, labor

Alternative forms[edit]

Derived terms[edit]

Further reading[edit]

  • Gukasjan, Vorošil (1974) “аш”, in Удинско-азербайджанско-русский словарь [Udi–Azerbaijani–Russian Dictionary]‎[2], Baku: Academy Press, page 55
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=аш&oldid=77532956"