ыр

Chulym

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun

ыр • (ïr)

1. song

References

A. F. Kondiyakov, V. M. Lemskaya (2021) Чулымский язык д. Пасечное Тюхтетского района Красноярского края 2007-2011 гг. [The Chulym language of the village of Pasechnoye, Tyukhtetsky District, Krasnoyarsk Krai, 2007-2011], Tomsk: Издательство Томского университета, →ISBN

Khakas

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun

ыр • (ır)

1. song

Synonyms

• сарын (sarın)

Kyrgyz

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ɯr/
• Hyphenation: ыр

Noun

ыр • (ır) (Arabic spelling ىر)

1. song

Declension

Declension of ыр

singular (жекелик)
possession → case ↓	—	first-person singular (менин)	second-person singular informal (сенин)	second-person singular formal (сиздин)	third-person singular/plural (анын/алардын)	first-person plural (биздин)	second-person plural informal (силердин)	second-person plural formal (сиздердин)
nominative (атооч)	ыр ır	ырым ırım	ырың ırıŋ	ырыңыз ırıŋız	ыры ırı	ырыбыз ırıbız	ырыңар ırıŋar	ырыңыздар ırıŋızdar
genitive (илик)	ырдын ırdın	ырымдын ırımdın	ырыңдын ırıŋdın	ырыңыздын ırıŋızdın	ырынын ırının	ырыбыздын ırıbızdın	ырыңардын ırıŋardın	ырыңыздардын ırıŋızdardın
dative (барыш)	ырга ırga	ырыма ırıma	ырыңа ırıŋa	ырыңызга ırıŋızga	ырына ırına	ырыбызга ırıbızga	ырыңарга ırıŋarga	ырыңыздарга ırıŋızdarga
accusative (табыш)	ырды ırdı	ырымды ırımdı	ырыңды ırıŋdı	ырыңызды ırıŋızdı	ырыны ırını	ырыбызды ırıbızdı	ырыңарды ırıŋardı	ырыңыздарды ırıŋızdardı
locative (жатыш)	ырда ırda	ырымда ırımda	ырыңда ırıŋda	ырыңызда ırıŋızda	ырында ırında	ырыбызда ırıbızda	ырыңарда ırıŋarda	ырыңыздарда ırıŋızdarda
ablative (чыгыш)	ырдан ırdan	ырымдан ırımdan	ырыңдан ırıŋdan	ырыңыздан ırıŋızdan	ырынан ırınan	ырыбыздан ırıbızdan	ырыңардан ırıŋardan	ырыңыздардан ırıŋızdardan
plural (көптөгөн)
possession → case ↓	—	first-person singular (менин)	second-person singular informal (сенин)	second-person singular formal (сиздин)	third-person singular/plural (анын/алардын)	first-person plural (биздин)	second-person plural informal (силердин)	second-person plural formal (сиздердин)
nominative (атооч)	ырлар ırlar	ырларым ırlarım	ырларың ırlarıŋ	ырларыңыз ırlarıŋız	ырлары ırları	ырларыбыз ırlarıbız	ырларыңар ırlarıŋar	ырларыңыздар ırlarıŋızdar
genitive (илик)	ырлардын ırlardın	ырларымдын ırlarımdın	ырларыңдын ırlarıŋdın	ырларыңыздын ırlarıŋızdın	ырларынын ırlarının	ырларыбыздын ırlarıbızdın	ырларыңардын ırlarıŋardın	ырларыңыздардын ırlarıŋızdardın
dative (барыш)	ырларга ırlarga	ырларыма ırlarıma	ырларыңа ırlarıŋa	ырларыңызга ırlarıŋızga	ырларына ırlarına	ырларыбызга ırlarıbızga	ырларыңарга ırlarıŋarga	ырларыңыздарга ırlarıŋızdarga
accusative (табыш)	ырларды ırlardı	ырларымды ırlarımdı	ырларыңды ırlarıŋdı	ырларыңызды ırlarıŋızdı	ырларыны ırlarını	ырларыбызды ırlarıbızdı	ырларыңарды ırlarıŋardı	ырларыңыздарды ırlarıŋızdardı
locative (жатыш)	ырларда ırlarda	ырларымда ırlarımda	ырларыңда ırlarıŋda	ырларыңызда ırlarıŋızda	ырларында ırlarında	ырларыбызда ırlarıbızda	ырларыңарда ırlarıŋarda	ырларыңыздарда ırlarıŋızdarda
ablative (чыгыш)	ырлардан ırlardan	ырларымдан ırlarımdan	ырларыңдан ırlarıŋdan	ырларыңыздан ırlarıŋızdan	ырларынан ırlarınan	ырларыбыздан ırlarıbızdan	ырларыңардан ırlarıŋardan	ырларыңыздардан ırlarıŋızdardan

Derived terms

• ырчы (ırcı, “singer”)
• ырдоо (ırdoo, “to sing”)
• ырдама (ırdama, “singing, vocals”)

Nivkh

Etymology

Either from an earlier (*ərŋ), or from Tungusic, compare Nanai эрин (erin).

Pronunciation

• IPA^(key): /ɤr/

Noun

ыр (ər)

1. time

Northern Altai

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun

ыр • (ïr)

1. song

Southern Altai

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun

ыр • (ïr)

1. song

Related terms

• кожоҥ (kožoŋ)
• сарын (sarïn)
• јыргаар (ǰïrgaar, “to play carousal”)
• ырдаар (ïrdaar, “to sing a song”)

References

• Räsänen, Martti (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen (in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura
• Сравнительно-историческая, Грамматика Тюркских языков, Региональные Реконструкции, 281 pages.

Tofa

Etymology

From Proto-Turkic *yïr. Cognates include Tuvan ыр (ır).

Noun

ыр (ïr)

1. song

References

• V. I. Rassadin, editor (2005), Словарь тофаларско-русский и русско-тофаларский [Tofa-Russian and Russian-Tofa dictionary] (overall work in Russian), Saint Petersburg: Издательство «Дрофа» Санкт-Петербург, →ISBN, page 130

Tuvan

Etymology

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ɯr/

Noun

ыр • (ır) (definite accusative ырны, plural ырлар)

1. song

Derived terms

• ырлаар (ırlaar)
• ыраажы (ıraajı)