ատեմ
Jump to navigation
Jump to search
Old Armenian[edit]
Alternative forms[edit]
- ատեամ (ateam)
Etymology[edit]
The older form is ատեամ (ateam), from Proto-Indo-European *h₃ed- (“to hate”).[1][2][3][4] The ա- (a-) instead of ո- (o-) is unexpected.
Verb[edit]
ատեմ • (atem)
- (transitive) to hate, to abhor, to detest
- (transitive) to become tired of, to take a dislike to
Conjugation[edit]
active
| infinitive | ատել (atel) | participle | ատեցեալ, ատեալ (atecʿeal, ateal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ատեց- (atecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատեմ (atem) | ատես (ates) | ատէ (atē) | ատեմք (atemkʿ) | ատէք (atēkʿ) | ատեն (aten) | |
| imperfect | ատէի, ատեի* (atēi, atei*) | ատէիր, ատեիր* (atēir, ateir*) | ատէր (atēr) | ատէաք, ատեաք* (atēakʿ, ateakʿ*) | ատէիք, ատեիք* (atēikʿ, ateikʿ*) | ատէին, ատեին* (atēin, atein*) | |
| aorist | ատեցի (atecʿi) | ատեցեր (atecʿer) | ատեաց (ateacʿ) | ատեցաք (atecʿakʿ) | ատեցէք, ատեցիք (atecʿēkʿ, atecʿikʿ) | ատեցին (atecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիցեմ (aticʿem) | ատիցես (aticʿes) | ատիցէ (aticʿē) | ատիցեմք (aticʿemkʿ) | ատիցէք (aticʿēkʿ) | ատիցեն (aticʿen) | |
| aorist | ատեցից (atecʿicʿ) | ատեսցես (atescʿes) | ատեսցէ (atescʿē) | ատեսցուք (atescʿukʿ) | ատեսջիք (atesǰikʿ) | ատեսցեն (atescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ատեա՛ (ateá) | — | — | ատեցէ՛ք (atecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | ատեսջի՛ր (atesǰír) | — | — | ատեսջի՛ք (atesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ատեր (mí ater) | — | — | մի՛ ատէք (mí atēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | ատել, ատիլ* (atel, atil*) | participle | ատեցեալ, ատեալ (atecʿeal, ateal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ատեց- (atecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիմ (atim) | ատիս (atis) | ատի (ati) | ատիմք (atimkʿ) | ատիք (atikʿ) | ատին (atin) | |
| imperfect | ատէի (atēi) | ատէիր (atēir) | ատէր, ատիւր (atēr, atiwr) | ատէաք (atēakʿ) | ատէիք (atēikʿ) | ատէին (atēin) | |
| aorist | ատեցայ (atecʿay) | ատեցար (atecʿar) | ատեցաւ (atecʿaw) | ատեցաք (atecʿakʿ) | ատեցայք (atecʿaykʿ) | ատեցան (atecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիցիմ (aticʿim) | ատիցիս (aticʿis) | ատիցի (aticʿi) | ատիցիմք (aticʿimkʿ) | ատիցիք (aticʿikʿ) | ատիցին (aticʿin) | |
| aorist | ատեցայց (atecʿaycʿ) | ատեսցիս (atescʿis) | ատեսցի (atescʿi) | ատեսցուք (atescʿukʿ) | ատեսջիք (atesǰikʿ) | ատեսցին (atescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ատեա՛ց (ateácʿ) | — | — | ատեցարո՛ւք (atecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | ատեսջի՛ր (atesǰír) | — | — | ատեսջի՛ք (atesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ատիր (mí atir) | — | — | մի՛ ատիք (mí atikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms[edit]
- աղքատատեաց (ałkʿatateacʿ)
- աղքատատեցութիւն (ałkʿatatecʿutʿiwn)
- աղօթատեաց (ałōtʿateacʿ)
- աղօթատեցութիւն (ałōtʿatecʿutʿiwn)
- ամբարտաւանատեաց (ambartawanateacʿ)
- անիրաւատեաց (anirawateacʿ)
- անձնատեաց (anjnateacʿ)
- աշխարհատեաց (ašxarhateacʿ)
- աշխարհատեցութիւն (ašxarhatecʿutʿiwn)
- առաքինատեաց (aṙakʿinateacʿ)
- աստուածատեաց (astuacateacʿ)
- աստուածատեցութիւն (astuacatecʿutʿiwn)
- ատելաբար (atelabar)
- ատելական (atelakan)
- ատելի (ateli)
- ատելութիւն (atelutʿiwn)
- ատեցումն (atecʿumn)
- բարատեաց (barateacʿ)
- բարեատեաց (bareateacʿ)
- բարիատեաց (bariateacʿ)
- գործատեաց (gorcateacʿ)
- եղբայրատեաց (ełbayrateacʿ)
- եղբայրատեցութիւն (ełbayratecʿutʿiwn)
- զինատեաց (zinateacʿ)
- ընկերատեաց (ənkerateacʿ)
- ընչատեաց (ənčʿateacʿ)
- լուսատեաց (lusateacʿ)
- խաչատեաց (xačʿateacʿ)
- կաշառատեաց (kašaṙateacʿ)
- կնատեաց (knateacʿ)
- հայրատեաց (hayrateacʿ)
- հիւրատեաց (hiwrateacʿ)
- հիւրատեցութիւն (hiwratecʿutʿiwn)
- ճշմարտատեաց (čšmartateacʿ)
- մարդատեաց (mardateacʿ)
- մարդատեցիկ (mardatecʿik)
- մարդատեցութիւն (mardatecʿutʿiwn)
- մարմնատեաց (marmnateacʿ)
- որդիատեաց (ordiateacʿ)
- ուսումնատեաց (usumnateacʿ)
- ուսումնատեցութիւն (usumnatecʿutʿiwn)
- չարատեաց (čʿarateacʿ)
- չարատեցութիւն (čʿaratecʿutʿiwn)
- պատերազմատեաց (paterazmateacʿ)
- վնասատեաց (vnasateacʿ)
- տիրատեաց (tirateacʿ)
- քրիստոսատեաց (kʿristosateacʿ)
- քրիստոսատեցութիւն (kʿristosatecʿutʿiwn)
- օտարատեաց (ōtarateacʿ)
- օտարատեցութիւն (ōtaratecʿutʿiwn)
Descendants[edit]
- Armenian: ատել (atel)
References[edit]
- ^ Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
- ^ Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “ատել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Matasović, Ranko (2009) A Grammatical Sketch of Classical Armenian[1], Zagreb, page 8
- ^ Olsen, Birgit Anette (2017) “Part 9: Armenian”, in Kapović, Mate, editor, The Indo-European Languages (Routledge Language Family Series), 2nd edition, London, New York: Routledge, →ISBN, page 424
Further reading[edit]
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ատեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “ատեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy