գուսան

Armenian

FWOTD – 24 March 2015

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian գուսան (gusan).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [ɡusɑ́n]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [kʰusɑ́n]

Noun

գուսան • (gusan)

1. gusan
   • 1883 – 1887, Raffi, Kaycer [Sparks] :

     Ինձ թվում էր, որ ալիքների մեղմ մեղեդիի մեջ ես լսում էի արձագանքը մի քաղցր նվագածության, որով Ռշտունյաց գուսանները զվարճացնում էին Վասպուրականի հզոր իշխանի ուրախության ժամերը։

     Inj tʻvum ēr, or alikʻneri meġm meġedii meǰ es lsum ēi arjagankʻə mi kʻaġcʻr nvagacutʻyan, orov Ṙštunyacʻ gusannerə zvarčacʻnum ēin Vaspurakani hzor išxani uraxutʻyan žamerə.

     It seemed in the gentle melody of the waves I hear the echo of the sweet tune by which the gusans of Ṙštunikʿ entertained the mighty prince of Vaspurakan in his happy hours.

   • 1897 – 1898, Muratsan, Andreas Erecʻ :

     Առջևից գնացող հայ հոգևորականությունը երգում էր շարականներ, իսկ նրան հետևող գուսանների խումբը՝ աշխարհային անպարկեշտ երգեր։

     Aṙǰewicʻ gnacʻoġ hay hogeworakanutʻyunə ergum ēr šarakanner, isk nran hetewoġ gusanneri xumbə, ašxarhayin anparkešt erger.

     The Armenian clergy proceeding in the front was singing sharakans, whereas the group of gusans following them was singing rowdy secular songs.

2. ashugh
   • Azg (daily newspaper) 27 April 2007:

     Համերգում ներկայացվելու են գուսան Հավասու, Ջիվանու, Շերամի եւ ժամանակակից երգահաններ Վաչե Ավոյանի, Նորայր Ժամհարյանի ու այլոց գործերը։

     Hamergum nerkayacʻvelu en gusan Havasu, J̌ivanu, Šerami ew žamanakakicʻ ergahanner Vačʻe Avoyani, Norayr Žamharyani u aylocʻ gorcerə.

     The works of ashughs Havasi, Jivani, Sheram and of contemporary composers Vache Avoyan, Norayr Zhamharyan and others will be presented at the concert.

Usage notes

From 1970s the Armenian աշուղ (ašuġ) were consciously renamed գուսան (gusan), a revived Old Armenian word, because the former had acquired pejorative connotations.

Declension

i-type, animate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	գուսան (gusan)	գուսաններ (gusanner)
dative	գուսանի (gusani)	գուսանների (gusanneri)
ablative	գուսանից (gusanicʻ)	գուսաններից (gusannericʻ)
instrumental	գուսանով (gusanov)	գուսաններով (gusannerov)
locative	—	—
	definite forms
nominative	գուսանը/գուսանն (gusanə/gusann)	գուսանները/գուսաններն (gusannerə/gusannern)
dative	գուսանին (gusanin)	գուսաններին (gusannerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	գուսանս (gusans)	գուսաններս (gusanners)
dative	գուսանիս (gusanis)	գուսաններիս (gusanneris)
ablative	գուսանիցս (gusanicʻs)	գուսաններիցս (gusannericʻs)
instrumental	գուսանովս (gusanovs)	գուսաններովս (gusannerovs)
locative	—	—
	2nd person possessive forms (your)
nominative	գուսանդ (gusand)	գուսաններդ (gusannerd)
dative	գուսանիդ (gusanid)	գուսաններիդ (gusannerid)
ablative	գուսանիցդ (gusanicʻd)	գուսաններիցդ (gusannericʻd)
instrumental	գուսանովդ (gusanovd)	գուսաններովդ (gusannerovd)
locative	—	—

Synonyms

• (ashugh): աշուղ (ašuġ)

References

• Tʻahmizyan N. (1974) “աշուղ”, in Hambarjumyan V. H. et al., editors, Haykakan sovetakan hanragitaran [Soviet Armenian Encyclopedia] (in Armenian), volume I, Yerevan: Haykakan sovetakan hanragitarani glxavor xmbagrutʻyun, page 494a
• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “Haykakankʻ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 629b

Old Armenian

Etymology

From Parthian 𐫃𐫇𐫘𐫀𐫗 (gōsān).

Noun

գուսան • (gusan)

1. gusan
   • 5th century, Bible, Psalms 67.26:

     Կանխեցին իշխանք հանել զօրհնութիւն, ի մէջ գուսանաց եւ գովչաց։

     Kanxecʻin išxankʻ hanel zōrhnutʻiwn, i mēǰ gusanacʻ ew govčʻacʻ.

   • 5th century, Bible, Ecclesiastes 2.8:

     Ժողովեցի ինձ արծաթ եւ ոսկի, եւ ստացուածս բազումս զթագաւորաց եւ զգաւառաց․ արարի ինձ գուսանս եւ երգեցիկս՝ արս եւ կանայս […]

     Žołovecʻi inj arcatʻ ew oski, ew stacʻuacs bazums ztʻagaworacʻ ew zgawaṙacʻ; arari inj gusans ew ergecʻiks, ars ew kanays […]

     I amassed silver and gold for myself, and the treasure of kings and provinces. I acquired gusans and singers, both men and women […]

   • 5th century, Bible, 2 Samuel 19.35:

     […] կամ թէ լսիցե՞մ տակաւին զձայն գուսանաց եւ վարձակաց […]

     […] kam tʻē lsicʻe^?m takawin zjayn gusanacʻ ew varjakacʻ […]

     Can I still hear the voices of gusans and vardzaks?

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	գուսան (gusan)		գուսանք (gusankʻ)
genitive	գուսանի (gusani)		գուսանաց (gusanacʻ)
dative	գուսանի (gusani)		գուսանաց (gusanacʻ)
accusative	գուսան (gusan)		գուսանս (gusans)
ablative	գուսանէ (gusanē)		գուսանաց (gusanacʻ)
instrumental	գուսանաւ (gusanaw)		գուսանաւք = գուսանօք (gusanawkʻ = gusanōkʻ)
locative	գուսանի (gusani)		գուսանս (gusans)

Derived terms

• գուսանական (gusanakan)
• գուսանամոլ (gusanamol)
• գուսանամուտ (gusanamut)
• գուսանասէր (gusanasēr)
• գուսանութիւն (gusanutʻiwn)
• կատակագուսան (katakagusan)

Descendants

• Armenian: գուսան (gusan)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “գուսան”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գուսան”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “Haykakankʻ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 629–630
• Асатрян, Г. С. (2013) “Парфянское gōsān [Parthian gōsān]”, in С. Р. Тохтасьев, П. Б. Лурье, editors, Commentationes Iranicae. Сборник статей к 90-летию Владимира Ароновича Лившица‎^[1] (in Russian), Saint Petersburg: Nestor-Istoriya, →ISBN, pages 102–105