अमृत

See also: अमृता

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अमृत (amṛ́ta).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /əm.ɾɪt̪/, [ə̃m.ɾɪt̪]

Noun

अमृत • (amrit) m (Urdu spelling امرت‎)

1. an elixir; a substance that gives immortality to the user
2. nectar

Declension

Declension of अमृत (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	अमृत amrit	अमृत amrit
oblique	अमृत amrit	अमृतों amritõ
vocative	अमृत amrit	अमृतो amrito

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ᬅᬫᬺᬢ (Balinese script)
• অমৃত (Assamese script)
• অমৃত (Bengali script)
• 𑰀𑰦𑰴𑰝 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀫𑀾𑀢 (Brahmi script)
• 𑌅𑌮𑍃𑌤 (Grantha script)
• અમૃત (Gujarati script)
• ਅਮ੍ਹਤ (Gurmukhi script)
• ꦄꦩꦽꦠ (Javanese script)
• អម្ឫត (Khmer script)
• ಅಮೃತ (Kannada script)
• ອມ຺ຣິຕ (Lao script)
• അമൃത (Malayalam script)
• 𑘀𑘦𑘵𑘝 (Modi script)
• ᠠᠮᠷᠢᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
• ᠠᠮᡵᡳᢠᠠ (Manchu script)
• အမၖတ (Burmese script)
• 𑦠𑧆𑧖𑦽 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐩𑐺𑐟 (Newa script)
• ଅମୃତ (Odia script)
• ꢂꢪꢺꢡ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆩𑆸𑆠 (Sharada script)
• 𑖀𑖦𑖴𑖝 (Siddham script)
• අමෘත (Sinhalese script)
• అమృత (Telugu script)
• อมฺฤต (Thai script)
• ཨ་མྲྀ་ཏ (Tibetan script)
• 𑒁𑒧𑒵𑒞 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *amŕ̥tas (“immortal”), from Proto-Indo-European *n̥mr̥tós (“immortal”). Cognate with Avestan 𐬀𐬨𐬆𐬱𐬀‎ (aməša, “immortal”), Ancient Greek ἄμβροτος (ámbrotos, “immortal”). Equivalent to अ- (a-) +‎ मृत (mṛta).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ.mŕ̩.tɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ɐˈmr̩.t̪ɐ/

Adjective

अमृत • (amṛ́ta) root form

1. immortal, undying
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.35.2:

     आ कृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्न्अमृतं मर्त्यं च ।
     हिरण्ययेन सविता रथेना देवो याति भुवनानि पश्यन् ॥

     ā kṛṣṇena rajasā vartamāno niveśayannamṛtaṃ martyaṃ ca .
     hiraṇyayena savitā rathenā devo yāti bhuvanāni paśyan .

     Advancing throughout the dusky firmament, laying to rest the immortal and the mortal,
     Borne in his golden chariot he cometh, Savitar, God who looks on every creature.

2. imperishable, deathless
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda
3. not dead
   • c. 400 BCE, Mahābhārata

Declension

Masculine a-stem declension of अमृत (amṛ́ta)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अमृतः amṛ́taḥ	अमृतौ amṛ́tau	अमृताः / अमृतासः¹ amṛ́tāḥ / amṛ́tāsaḥ¹
Vocative	अमृत ámṛta	अमृतौ ámṛtau	अमृताः / अमृतासः¹ ámṛtāḥ / ámṛtāsaḥ¹
Accusative	अमृतम् amṛ́tam	अमृतौ amṛ́tau	अमृतान् amṛ́tān
Instrumental	अमृतेन amṛ́tena	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतैः / अमृतेभिः¹ amṛ́taiḥ / amṛ́tebhiḥ¹
Dative	अमृताय amṛ́tāya	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Ablative	अमृतात् amṛ́tāt	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Genitive	अमृतस्य amṛ́tasya	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतानाम् amṛ́tānām
Locative	अमृते amṛ́te	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतेषु amṛ́teṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of अमृता (amṛ́tā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अमृता amṛ́tā	अमृते amṛ́te	अमृताः amṛ́tāḥ
Vocative	अमृते ámṛte	अमृते ámṛte	अमृताः ámṛtāḥ
Accusative	अमृताम् amṛ́tām	अमृते amṛ́te	अमृताः amṛ́tāḥ
Instrumental	अमृतया / अमृता¹ amṛ́tayā / amṛ́tā¹	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृताभिः amṛ́tābhiḥ
Dative	अमृतायै amṛ́tāyai	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृताभ्यः amṛ́tābhyaḥ
Ablative	अमृतायाः amṛ́tāyāḥ	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृताभ्यः amṛ́tābhyaḥ
Genitive	अमृतायाः amṛ́tāyāḥ	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतानाम् amṛ́tānām
Locative	अमृतायाम् amṛ́tāyām	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतासु amṛ́tāsu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of अमृत (amṛ́ta)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अमृतम् amṛ́tam	अमृते amṛ́te	अमृतानि / अमृता¹ amṛ́tāni / amṛ́tā¹
Vocative	अमृत ámṛta	अमृते ámṛte	अमृतानि / अमृता¹ ámṛtāni / ámṛtā¹
Accusative	अमृतम् amṛ́tam	अमृते amṛ́te	अमृतानि / अमृता¹ amṛ́tāni / amṛ́tā¹
Instrumental	अमृतेन amṛ́tena	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतैः / अमृतेभिः¹ amṛ́taiḥ / amṛ́tebhiḥ¹
Dative	अमृताय amṛ́tāya	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Ablative	अमृतात् amṛ́tāt	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Genitive	अमृतस्य amṛ́tasya	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतानाम् amṛ́tānām
Locative	अमृते amṛ́te	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतेषु amṛ́teṣu
Notes	¹Vedic

Noun

अमृत • (amṛ́ta) root form, m

1. immortal, god
2. nectar
3. ambrosia
4. immortality
5. a name of Shiva
6. a name of Vishnu
7. (botany) kudzu, a vine of variety Pueraria montana var. lobata (syn. Phaseolus trilobus)
8. the root of a plant

Declension

Masculine a-stem declension of अमृत (amṛ́ta)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अमृतः amṛ́taḥ	अमृतौ amṛ́tau	अमृताः / अमृतासः¹ amṛ́tāḥ / amṛ́tāsaḥ¹
Vocative	अमृत ámṛta	अमृतौ ámṛtau	अमृताः / अमृतासः¹ ámṛtāḥ / ámṛtāsaḥ¹
Accusative	अमृतम् amṛ́tam	अमृतौ amṛ́tau	अमृतान् amṛ́tān
Instrumental	अमृतेन amṛ́tena	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतैः / अमृतेभिः¹ amṛ́taiḥ / amṛ́tebhiḥ¹
Dative	अमृताय amṛ́tāya	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Ablative	अमृतात् amṛ́tāt	अमृताभ्याम् amṛ́tābhyām	अमृतेभ्यः amṛ́tebhyaḥ
Genitive	अमृतस्य amṛ́tasya	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतानाम् amṛ́tānām
Locative	अमृते amṛ́te	अमृतयोः amṛ́tayoḥ	अमृतेषु amṛ́teṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Assamese: অমিয়া (omia), অমিয় (omio), → অমিতা (omita)
• Sauraseni Prakrit:
  • Gujarati: અમી (amī)
• Odia: ଅମିଅ (ômiô)
• → English: amrita
• → Hindi: अमृत (amrit)
• → Indonesian: amerta
• → Old Tamil: 𑀅𑀫𑀺𑀭𑁆𑀢𑀫𑁆 (amirtam), 𑀅𑀫𑀼𑀢𑀫𑁆 (amutam)
  • Tamil: அமிர்தம் (amirtam)
• → Polish: amrita

References

• Monier Williams (1899), “अमृत”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 82.