तप्त

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• তপ্ত (Assamese script)
• ᬢᬧ᭄ᬢ (Balinese script)
• তপ্ত (Bengali script)
• 𑰝𑰢𑰿𑰝 (Bhaiksuki script)
• 𑀢𑀧𑁆𑀢 (Brahmi script)
• တပ္တ (Burmese script)
• તપ્ત (Gujarati script)
• ਤਪ੍ਤ (Gurmukhi script)
• 𑌤𑌪𑍍𑌤 (Grantha script)
• ꦠꦥ꧀ꦠ (Javanese script)
• 𑂞𑂣𑂹𑂞 (Kaithi script)
• ತಪ್ತ (Kannada script)
• តប្ត (Khmer script)
• ຕປ຺ຕ (Lao script)
• തപ്ത (Malayalam script)
• ᢠᠠᢒᢠᠠ (Manchu script)
• 𑘝𑘢𑘿𑘝 (Modi script)
• ᢐᠠᢒᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦽𑧂𑧠𑦽 (Nandinagari script)
• 𑐟𑐥𑑂𑐟 (Newa script)
• ତପ୍ତ (Odia script)
• ꢡꢦ꣄ꢡ (Saurashtra script)
• 𑆠𑆥𑇀𑆠 (Sharada script)
• 𑖝𑖢𑖿𑖝 (Siddham script)
• තප‍්ත (Sinhalese script)
• 𑩫𑩰 𑪙𑩫 (Soyombo script)
• 𑚙𑚞𑚶𑚙 (Takri script)
• தப்த (Tamil script)
• తప్త (Telugu script)
• ตปฺต (Thai script)
• ཏ་པྟ (Tibetan script)
• 𑒞𑒣𑓂𑒞 (Tirhuta script)
• 𑨙𑨞𑩇𑨙 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *taptás (“hot, heated, warm”), from Proto-Indo-European *tₔp-tó-s, from *tep- (“to be hot, warm”). By surface analysis, तप् (tap) +‎ -त (-ta).

Cognate with Avestan (𐬵𐬄𐬨-)𐬙𐬀𐬞𐬙𐬀 ((hąm-)tapta, “hot”), Middle Persian [script needed] (tʾpt /⁠tāft⁠/), Pashto توده (tawda), Sogdian ܬܒܬܐܟ (tβtʾk), Bactrian ταβδο (tabdo), Ossetian тӕвдӕ (tævdæ).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /tɐp.tɐ́/, [tɐp̚.tɐ́]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t̪ɐp.t̪ɐ/, [t̪ɐp̚.t̪ɐ]

Adjective

तप्त • (taptá) stem

1. past participle of तप् (tap):
   1. heated, hot, warm
      • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 5.30.15:

        चतुः॑सहस्रं॒ गव्य॑स्य प॒श्वः प्रत्य् अ॑ग्रभीष्म रु॒शमे॑ष्व् अग्ने ।
        घ॒र्मश् चि॑त् त॒प्तः प्र॒वृजे॒ य आसी॑द् अय॒स्मय॒स् तम् व् आदा॑म॒ विप्राः॑ ॥

        cátuḥsahasraṃ gávyasya paśváḥ práty agrabhīṣma ruśámeṣv agne.
        gharmáś cit taptáḥ pravṛ́je yá ā́sīd ayasmáyas tám v ā́dāma víprāḥ.

        We have received four thousand head of cattle presented by the Rusamas, O Agni.
        And we, the singers, have received the caldron of metal which was heated for Pravargya.

   2. inflamed, made red hot, molten, refined (of metals)
   3. distressed, afflicted, worn
   4. practiced (said of austerities)
      • c. 400 BCE, Mahābhārata
   5. incensed, furious, inflamed with anger

Declension

Masculine a-stem declension of तप्त

	singular	dual	plural
nominative	तप्तः (taptáḥ)	तप्तौ (taptaú) तप्ता¹ (taptā́¹)	तप्ताः (taptā́ḥ) तप्तासः¹ (taptā́saḥ¹)
accusative	तप्तम् (taptám)	तप्तौ (taptaú) तप्ता¹ (taptā́¹)	तप्तान् (taptā́n)
instrumental	तप्तेन (tapténa)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तैः (taptaíḥ) तप्तेभिः¹ (taptébhiḥ¹)
dative	तप्ताय (taptā́ya)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
ablative	तप्तात् (taptā́t)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
genitive	तप्तस्य (taptásya)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तानाम् (taptā́nām)
locative	तप्ते (tapté)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तेषु (taptéṣu)
vocative	तप्त (tápta)	तप्तौ (táptau) तप्ता¹ (táptā¹)	तप्ताः (táptāḥ) तप्तासः¹ (táptāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of तप्ता

	singular	dual	plural
nominative	तप्ता (taptā́)	तप्ते (tapté)	तप्ताः (taptā́ḥ)
accusative	तप्ताम् (taptā́m)	तप्ते (tapté)	तप्ताः (taptā́ḥ)
instrumental	तप्तया (taptáyā) तप्ता¹ (taptā́¹)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्ताभिः (taptā́bhiḥ)
dative	तप्तायै (taptā́yai)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्ताभ्यः (taptā́bhyaḥ)
ablative	तप्तायाः (taptā́yāḥ) तप्तायै² (taptā́yai²)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्ताभ्यः (taptā́bhyaḥ)
genitive	तप्तायाः (taptā́yāḥ) तप्तायै² (taptā́yai²)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तानाम् (taptā́nām)
locative	तप्तायाम् (taptā́yām)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तासु (taptā́su)
vocative	तप्ते (tápte)	तप्ते (tápte)	तप्ताः (táptāḥ)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of तप्त

	singular	dual	plural
nominative	तप्तम् (taptám)	तप्ते (tapté)	तप्तानि (taptā́ni) तप्ता¹ (taptā́¹)
accusative	तप्तम् (taptám)	तप्ते (tapté)	तप्तानि (taptā́ni) तप्ता¹ (taptā́¹)
instrumental	तप्तेन (tapténa)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तैः (taptaíḥ) तप्तेभिः¹ (taptébhiḥ¹)
dative	तप्ताय (taptā́ya)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
ablative	तप्तात् (taptā́t)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
genitive	तप्तस्य (taptásya)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तानाम् (taptā́nām)
locative	तप्ते (tapté)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तेषु (taptéṣu)
vocative	तप्त (tápta)	तप्ते (tápte)	तप्तानि (táptāni) तप्ता¹ (táptā¹)

• ¹Vedic

Descendants

• Dardic:
  • Kashmiri: tot

    Arabic script: تۆت

    Devanagari script: तॊत

  • Phalura: táatu
  • Shina: taáto

    Arabic script: تاتو

    Devanagari script: ततॊ

• Gandhari: 𐨟𐨟 (tata)
• Pali: tatta
• Prakrit: 𑀢𑀢𑁆𑀢 (tatta) (see there for further descendants)

Noun

तप्त • (taptá) stem, n

1. hot water
   • c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa

Declension

Neuter a-stem declension of तप्त

	singular	dual	plural
nominative	तप्तम् (taptám)	तप्ते (tapté)	तप्तानि (taptā́ni) तप्ता¹ (taptā́¹)
accusative	तप्तम् (taptám)	तप्ते (tapté)	तप्तानि (taptā́ni) तप्ता¹ (taptā́¹)
instrumental	तप्तेन (tapténa)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तैः (taptaíḥ) तप्तेभिः¹ (taptébhiḥ¹)
dative	तप्ताय (taptā́ya)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
ablative	तप्तात् (taptā́t)	तप्ताभ्याम् (taptā́bhyām)	तप्तेभ्यः (taptébhyaḥ)
genitive	तप्तस्य (taptásya)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तानाम् (taptā́nām)
locative	तप्ते (tapté)	तप्तयोः (taptáyoḥ)	तप्तेषु (taptéṣu)
vocative	तप्त (tápta)	तप्ते (tápte)	तप्तानि (táptāni) तप्ता¹ (táptā¹)

• ¹Vedic

Related terms

• तपति (tapati)
• तपस् (tapas)

Further reading

• Monier Williams (1899) “तप्त”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 437.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “तप्त”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan