मुख्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मुख्य (mukhya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /mʊkʰ.jə/, [mʊkʰ.jɐ]

Adjective

मुख्य • (mukhya) (indeclinable, Urdu spelling مکھیہ)

1. chief

   मुख्य संपादक नया पत्र निकालना चाहता है।

   mukhya sampādak nayā patra nikālnā cāhtā hai.

   The chief editor wants to publish a new paper.

   गुजरात का मुख्य मंत्री नरेंद्र मोदी था।

   gujrāt kā mukhya mantrī narendra modī thā.

   Narendra Modi was Gujarat's chief minister.

2. main, principal

   कृपया मुख्य द्वार प्रयोग कीजिए।

   kŕpyā mukhya dvār prayog kījie.

   Please use the main entrance.

3. leading

   नाटक में उसने अशोक की मुख्य भूमिका में काम किया।

   nāṭak mẽ usne aśok kī mukhya bhūmikā mẽ kām kiyā.

   He played the leading role of Ashoka in the play.

References

• Bahri, Hardev (1989) “मुख्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मुख्य (mukhya).

Pronunciation

• IPA^(key): /mukʰ.jə/

Adjective

मुख्य • (mukhya)

1. main, chief, principal

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “मुख्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
• Molesworth, James Thomas (1857) “मुख्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Nepali

Etymology

Borrowed from Sanskrit मुख्य (mukhya).

Pronunciation

• IPA^(key): [mukkʰe]
• Phonetic Devanagari: मुक्खे

Adjective

मुख्य • (mukhya)

1. main, chief, principal

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• মুখ্য (Assamese script)
• ᬫᬸᬔ᭄ᬬ (Balinese script)
• মুখ্য (Bengali script)
• 𑰦𑰲𑰏𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑀼𑀔𑁆𑀬 (Brahmi script)
• မုချ (Burmese script)
• મુખ્ય (Gujarati script)
• ਮੁਖ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑍁𑌖𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦩꦸꦑꦾ (Javanese script)
• 𑂧𑂳𑂎𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಮುಖ್ಯ (Kannada script)
• មុខ្យ (Khmer script)
• ມຸຂ຺ຍ (Lao script)
• മുഖ്യ (Malayalam script)
• ᠮᡠᡘᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘦𑘳𑘏𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠮᠤᠻᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧆𑧔𑦯𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐩𑐸𑐏𑑂𑐫 (Newa script)
• ମୁଖ୍ଯ (Odia script)
• ꢪꢸꢓ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆶𑆒𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖦𑖲𑖏𑖿𑖧 (Siddham script)
• මුඛ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩴𑩒𑩝 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚢𑚰𑚋𑚶𑚣 (Takri script)
• முக்²ய (Tamil script)
• ముఖ్య (Telugu script)
• มุขฺย (Thai script)
• མུ་ཁྱ (Tibetan script)
• 𑒧𑒳𑒐𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨃𑨌𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-Iranian *múkʰam

Sanskrit मुख॑ (múkha)

Sanskrit मुख्य॑ (múkhya)

From मुख॑ (múkha, “face, front”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /mukʰ.jɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /mukʰ.jɐ/

Noun

मुख्य॑ • (múkhya) stem, m

1. a leader, guide, commander

Declension

Masculine a-stem declension of मुख्य

	singular	dual	plural
nominative	मुख्यः (múkhyaḥ)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्याः (múkhyāḥ) मुख्यासः¹ (múkhyāsaḥ¹)
accusative	मुख्यम् (múkhyam)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्यान् (múkhyān)
instrumental	मुख्येन (múkhyena)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्यैः (múkhyaiḥ) मुख्येभिः¹ (múkhyebhiḥ¹)
dative	मुख्याय (múkhyāya)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
ablative	मुख्यात् (múkhyāt)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
genitive	मुख्यस्य (múkhyasya)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्यानाम् (múkhyānām)
locative	मुख्ये (múkhye)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्येषु (múkhyeṣu)
vocative	मुख्य (múkhya)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्याः (múkhyāḥ) मुख्यासः¹ (múkhyāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Adjective

मुख्य॑ • (múkhya) stem

1. chief; main; principal
2. having to do with the mouth or face
3. being at the head or at the beginning, first, principal, chief, eminent

Declension

Masculine a-stem declension of मुख्य

	singular	dual	plural
nominative	मुख्यः (múkhyaḥ)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्याः (múkhyāḥ) मुख्यासः¹ (múkhyāsaḥ¹)
accusative	मुख्यम् (múkhyam)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्यान् (múkhyān)
instrumental	मुख्येन (múkhyena)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्यैः (múkhyaiḥ) मुख्येभिः¹ (múkhyebhiḥ¹)
dative	मुख्याय (múkhyāya)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
ablative	मुख्यात् (múkhyāt)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
genitive	मुख्यस्य (múkhyasya)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्यानाम् (múkhyānām)
locative	मुख्ये (múkhye)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्येषु (múkhyeṣu)
vocative	मुख्य (múkhya)	मुख्यौ (múkhyau) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्याः (múkhyāḥ) मुख्यासः¹ (múkhyāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of मुख्या

	singular	dual	plural
nominative	मुख्या (múkhyā)	मुख्ये (múkhye)	मुख्याः (múkhyāḥ)
accusative	मुख्याम् (múkhyām)	मुख्ये (múkhye)	मुख्याः (múkhyāḥ)
instrumental	मुख्यया (múkhyayā) मुख्या¹ (múkhyā¹)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्याभिः (múkhyābhiḥ)
dative	मुख्यायै (múkhyāyai)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्याभ्यः (múkhyābhyaḥ)
ablative	मुख्यायाः (múkhyāyāḥ) मुख्यायै² (múkhyāyai²)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्याभ्यः (múkhyābhyaḥ)
genitive	मुख्यायाः (múkhyāyāḥ) मुख्यायै² (múkhyāyai²)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्यानाम् (múkhyānām)
locative	मुख्यायाम् (múkhyāyām)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्यासु (múkhyāsu)
vocative	मुख्ये (múkhye)	मुख्ये (múkhye)	मुख्याः (múkhyāḥ)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of मुख्य

	singular	dual	plural
nominative	मुख्यम् (múkhyam)	मुख्ये (múkhye)	मुख्यानि (múkhyāni) मुख्या¹ (múkhyā¹)
accusative	मुख्यम् (múkhyam)	मुख्ये (múkhye)	मुख्यानि (múkhyāni) मुख्या¹ (múkhyā¹)
instrumental	मुख्येन (múkhyena)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्यैः (múkhyaiḥ) मुख्येभिः¹ (múkhyebhiḥ¹)
dative	मुख्याय (múkhyāya)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
ablative	मुख्यात् (múkhyāt)	मुख्याभ्याम् (múkhyābhyām)	मुख्येभ्यः (múkhyebhyaḥ)
genitive	मुख्यस्य (múkhyasya)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्यानाम् (múkhyānām)
locative	मुख्ये (múkhye)	मुख्ययोः (múkhyayoḥ)	मुख्येषु (múkhyeṣu)
vocative	मुख्य (múkhya)	मुख्ये (múkhye)	मुख्यानि (múkhyāni) मुख्या¹ (múkhyā¹)

• ¹Vedic

Descendants

• Ashokan Prakrit: 𑀫𑀼𑀔 (mukha), 𑀫𑀼𑀔𑁆𑀬 (mukhya)
  • Prakrit: 𑀫𑀼𑀓𑁆𑀔 (mukkha)
• Pali: mukkha

Borrowed terms

• → Bhojpuri: मुख्य (mukhya) (learned)
• → Hindi: मुख्य (mukhya) (learned)
• → Marathi: मुख्य (mukhya) (learned)
• → Nepali: मुख्य (mukhya) (learned)
• → Tamil: முக்கியம் (mukkiyam) (learned)
• → Telugu: ముఖ్యము (mukhyamu) (learned)

References

• Monier Williams (1899) “मुख्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 820/2.