रक्त
Contents
Hindi[edit]
Etymology[edit]
From Sanskrit रक्त (rákta), from the root verb रञ्ज् (rañj, “to redden”).
Noun[edit]
रक्त • (rakt) m (Urdu spelling رکت)
- blood
- हमारी धमनियों में वीरों का रक्त है।
- The blood of heroes runs in our arteries.
- रक्त की जाँच का परिणाम क्या था?
- What were the results of the blood test?
Synonyms[edit]
- ख़ून (xūn)
Adjective[edit]
रक्त • (rakt) (Urdu spelling رکت)
References[edit]
- Bahri, Hardev (1989), “रक्त”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons
- Platts, John T. (1884), “रक्त”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & co.
Marathi[edit]
Noun[edit]
रक्त • (rakt) n
Sanskrit[edit]
Etymology[edit]
From the root verb रञ्ज् (rañj, “to redden”), from Proto-Indo-European *reg- (“to dye”). Cognate with Persian رخش (raxš), Sogdian [script needed] (rɣš- /raxš/, “Rakhsh”), Chorasmian rxtk (raxtak, “red”), Mazanderani رش (raš, “red (of cattle)”), Kurdish reş (“black”).
Noun[edit]
रक्त • (rakta) m
- red (colour)
- safflower L.
- Barringtonia acutangula L. (freshwater mangrove)
- Name of Shiva MBh.
- Name of the planet Mars VarBṛS. Sch.
- Name of a plant:
- Abrus precatorius (or its seeds as a measure or weight, = रक्तिका) Car.
- Rubia munjista L. (Indian madder)
- Echinops echinatus L. (Indian globe thistle)
- Name of one of the 7 tongues of fire L.
- (in music) Name of a श्रुति Saṃgīt.
Declension[edit]
| Masculine a-stem declension of रक्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | रक्तः (raktaḥ) | ||
| Gen. sg. | रक्तस्य (raktasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | रक्तः (raktaḥ) | रक्तौ (raktau) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Vocative | रक्त (rakta) | रक्तौ (raktau) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Accusative | रक्तम् (raktam) | रक्तौ (raktau) | रक्तान् (raktān) |
| Instrumental | रक्तेन (raktena) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तैः (raktaiḥ) |
| Dative | रक्ताय (raktāya) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Ablative | रक्तात् (raktāt) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Genitive | रक्तस्य (raktasya) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तानाम् (raktānām) |
| Locative | रक्ते (rakte) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तेषु (rakteṣu) |
Noun[edit]
रक्त • (rakta) n
- blood Mn. Hariv. &c.
- a partic. disease of the eyes, Hcat.
- the menstrual fluid L.
- copper L.
- vermilion L.
- cinnabar L.
- saffron L.
- the fruit of Flacourtia cataphracta L.
Declension[edit]
| Neuter a-stem declension of रक्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | रक्तम् (raktam) | ||
| Gen. sg. | रक्तस्य (raktasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | रक्तम् (raktam) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Vocative | रक्त (rakta) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Accusative | रक्तम् (raktam) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Instrumental | रक्तेन (raktena) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तैः (raktaiḥ) |
| Dative | रक्ताय (raktāya) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Ablative | रक्तात् (raktāt) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Genitive | रक्तस्य (raktasya) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तानाम् (raktānām) |
| Locative | रक्ते (rakte) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तेषु (rakteṣu) |
Adjective[edit]
रक्त • (rakta)
- red
- coloured, dyed
- (grammar) nasalized (said of a vowel)
- impassioned, excited, fond of play
- attached or devoted to, fond of, dear, lovely, beloved
Declension[edit]
| Masculine a-stem declension of रक्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | रक्तः (raktaḥ) | ||
| Gen. sg. | रक्तस्य (raktasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | रक्तः (raktaḥ) | रक्तौ (raktau) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Vocative | रक्त (rakta) | रक्तौ (raktau) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Accusative | रक्तम् (raktam) | रक्तौ (raktau) | रक्तान् (raktān) |
| Instrumental | रक्तेन (raktena) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तैः (raktaiḥ) |
| Dative | रक्ताय (raktāya) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Ablative | रक्तात् (raktāt) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Genitive | रक्तस्य (raktasya) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तानाम् (raktānām) |
| Locative | रक्ते (rakte) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तेषु (rakteṣu) |
| Feminine ā-stem declension of रक्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | रक्ता (raktā) | ||
| Gen. sg. | रक्तायाः (raktāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | रक्ता (raktā) | रक्ते (rakte) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Vocative | रक्ते (rakte) | रक्ते (rakte) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Accusative | रक्ताम् (raktām) | रक्ते (rakte) | रक्ताः (raktāḥ) |
| Instrumental | रक्तया (raktayā) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्ताभिः (raktābhiḥ) |
| Dative | रक्तायै (raktāyai) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्ताभ्यः (raktābhyaḥ) |
| Ablative | रक्तायाः (raktāyāḥ) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्ताभ्यः (raktābhyaḥ) |
| Genitive | रक्तायाः (raktāyāḥ) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तानाम् (raktānām) |
| Locative | रक्तायाम् (raktāyām) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तासु (raktāsu) |
| Neuter a-stem declension of रक्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | रक्तम् (raktam) | ||
| Gen. sg. | रक्तस्य (raktasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | रक्तम् (raktam) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Vocative | रक्त (rakta) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Accusative | रक्तम् (raktam) | रक्ते (rakte) | रक्तानि (raktāni) |
| Instrumental | रक्तेन (raktena) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तैः (raktaiḥ) |
| Dative | रक्ताय (raktāya) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Ablative | रक्तात् (raktāt) | रक्ताभ्याम् (raktābhyām) | रक्तेभ्यः (raktebhyaḥ) |
| Genitive | रक्तस्य (raktasya) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तानाम् (raktānām) |
| Locative | रक्ते (rakte) | रक्तयोः (raktayoḥ) | रक्तेषु (rakteṣu) |
Derived terms[edit]
Descendants[edit]
- Assamese: ৰাতা (rata), ৰাতুল (ratul)
- → Bengali: রক্ত (rôktô)
- → Malayalam: രക്തം (raktaṃ)
- → Rajasthani: रगत (ragat)
- → Telugu: రక్తము (raktamu)
- → Urdu: رکت (rakt)
References[edit]
- Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 0861
