zostawić

Old Polish

Etymology

From z- +‎ ostawić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zɔstavit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zɔstavit͡ɕ/

Verb

zostawić pf (imperfective zostawiać)

1. to leave (to desert someone)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 14:

     Bo ne odpødzy gospodzin luda swego a dzedzini swey ne zostawy (hereditatem suam non derelinquet)

     [Bo nie odpędzi Gospodzin luda swego a dziedziny swej nie zostawi (hereditatem suam non derelinquet)]

2. to leave (to not take something away from someone; to let someone have) [+ na (locative)] or [+ przy (locative) = with what]
   • 1885 [1440], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[3], volume VIII, page 17:

     O ktore bydlo rszancza na Troyana woyewodzin zalowal, tho on wroczil, othkond wiszlo, a nicz sobie ne zostawil

     [O ktore bydło rzącca na Trojana wojewodzin żałował, to on wrocił, otkąd wyszło, a nic sobie nie zostawił]

   • 1950 [1491], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1716:

     Jakom ya nye wnyosl syą w then dom shamoczwarth..., gdzye yą yey mąsch szosthawyl... po smyerczy swey na stholczv wdovyem

     [Jakom ja nie wniosł się w ten dom samoczwart..., gdzie ją jej mąż zostawił... po śmierci swej na stolcu wdowiem]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 73, 3:

     Gdyby czlowyek myal na kogo szwyedzecz[ny] lysth o dlug... a then czlowyek rzeklyby: Jam... ten dlug zaplaczyl, a ten lysth wyerzącz[y] [jemu] przy nyem zostawyl (quod litteras sibi confidisset)

     [Gdyby człowiek miał na kogo świedziecz[ny] list o dług... a ten człowiek rzekłliby: Jam... ten dług zapłacił, a ten list wierząc[y] [jemu] przy niem zostawił (quod litteras sibi confidisset)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 39, 4–40, 1:

     Myly panowye, proszymy wasz, abyscze naszego thowarzyszą y nasz zostawyly podle prawą (quatenus... nos circa iustitiam dimittatis)

     [Mili panowie, prosimy was, abyście naszego towarzysza i nas zostawili podle prawa (quatenus... nos circa iustitiam dimittatis)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 37:

     Tobe iest zostawon (derelictus est) vbogy, sirocze ti bødzesz pomocznik

     [Tobie jest zostawion (derelictus est) ubogi, sirocie ty będziesz pomocnik]

3. to leave (to not take with oneself; to not remove)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 104, 14:

     Ne zostawil czlowyeka zawadzycz gym

     [Nie zostawił człowieka zawadzić jim]

   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 8:

     Gyedzyely ktho na kvpya w dzudze szyemye a zosthawy po szobye gymyenye (hereditates in civitate dimittendo)

     [Jedzieli kto na kupią w cudze ziemie a zostawi po sobie jimienie (hereditates in civitate dimittendo)]

4. to leave (to relinquish upon death, sometimes of debts)

   zostawić po sobie ― to leave after one's death

   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 31:

     Yeden poczeszny czlowyek... vmarl a zosthawyl po szobye szwą prawą dzyewka y bratha rodzonego

     [Jeden poczesny człowiek... umarł a zostawił po sobie swą prawą dziewkę i brata rodzonego]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 49, 1:

     Zostawylly ten vmarly po szobye (dimisit) stoyącze albo nyestoyacze gymyenye

     [Zostawiłli ten umarły po sobie (dimisit) stojące albo niestojące jimienie]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[6], pages 48, 10:

     Pospolu szalyony y nyemødry zagynyeta i zostawyø (relinquent) opczym bogacztwa swoya

     [Pospołu szalony i niemądry zaginieta i zostawią (relinquent) obcym bogactwa swoja]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 77, 1:

     Powoda nye moga przy[ci]sznacz ku przyszandze, nyszly tako, gdyby zalowal o dlug po vmarley rancze, czo gemv zostawyl albo odmarl (si... debitorius manserit) [j]ego oczecz

     [Powoda nie mogą przy[ci]snąć ku przysiędze, niżli tako, gdyby żałował o dług po umarłej ręce, co jemu zostawił albo odmarł (si... debitorius manserit) [j]ego ociec]

   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 112:

     Prawyąly na dzyeczyączyv dlug, czo yego oczyecz po szobye, szlowye po szmyerczy, zosztawyl albo wynowath (quae pater mansit debitorius)

     [Prawiąli na dziecięciu dług, co jego ociec po sobie, słowie po śmierci, zostawił albo winowat (quae pater mansit debitorius)]

   • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XIX, page 88:

     Slową yego pamyąthaymy, kthore na krzyzu yest mowil, nam ye na przyclad zostawil

     [Słowa jego pamiętajmy, ktore na krzyżu jest mowił, nam je na przykład zostawił]

   1. to leave (to give as inheritence)
      • 1876 [1410], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[7], volume VI, page 209:

        Y[a]co tho... swathcimi, eze O[n]drzey Derszkowi w gymene swø dzelniczø zostawil

        [J[a]ko to... świadczymy, eże O[n]drzej Dzierżkowi w jimienie swą dzielnicę zostawił]

5. (law) to leave out, to stipulate something, to exclude from a contract
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 97, 1:

     Ysze byl sobye zostawyl wolne panstwo swego gymyenya (quod... sibi excepit dominium et potestatem), poko on zyw

     [Iże był sobie zostawił wolne państwo swego jimienia (quod... sibi excepit dominium et potestatem), poko on żyw]

6. to leave (to cause someone to be in a certain state, position or situation)
   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[8], line 193:

     Wszythky szdraczcze y lyphnyky zosztavya ye nyebosczyky

     [Wszytki zdradźce i lifniki zostawię je nieboszczyki]

7. to leave (to let survive, to preserve)
   • 1930 [Fifteenth century], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[9], 8, 90:

     Wszako gnyewaiøcz syø na nye, chczesz nasz zatraczicz, abi nye ostal korzen any gymyø nasze. Panye boze israhelski, prawdziui gesz ti, bo zostawyon gest korzen nasz (derelicta est... radix) az do dzisyego dnya

     [Wszako gniewając się na nie, chcesz nas zatracić, aby nie ostał korzeń ani jimię nasze. Panie Boże israhelski, prawdziwy jeś ty, bo zostawion jest korzeń nasz (derelicta est... radix) aż do dzisiego dnia]

8. to wean (to cease giving breast milk to an offspring)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 99:

     V ktorem lyeczye byl myly Iesus, kyedy byl zostavyon. Kyedy Iesus byl ve dw lat po svem vrodzenyv, tako yest ostavyon ode szanya, yze daley nye pozyval pyerszy matky svey

     [W ktorem lecie był miły Jesus, kiedy był zostawion. Kiedy Jesus był we dwu lat po swem urodzeniu, tako jest ostawion ode ssania, iże dalej nie pożywał piersi matki swej]

9. to show; Further details are uncertain.
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 153:

     Zostavilą prebuit

     [Zostawiła prebuit]

10. mistranslation of Old Czech zóstávati
    • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[11], [12], [13]}, page 284:

      Nye *zuastawymy non destituimur (aporiamur, sed non destituimur II Cor 4, 8)

      [Nie zostawimy non destituimur (aporiamur, sed non destituimur II Cor 4, 8)]

Descendants

• Polish: zostawić
• Silesian: zostawić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “zostawić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “zostawić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “zostawić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zostawić. By surface analysis, z- +‎ ostawić.

Pronunciation

• IPA^(key): /zɔˈsta.vit͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /zɔsˈta.vit͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -avit͡ɕ
• Syllabification: zo‧sta‧wić

Verb

zostawić pf (imperfective zostawiać)

1. (transitive) to leave (to not take something with oneself when departing a place)

   Synonyms: ostawić, pozostawić

   Zostawiłem samochód przed domem i pojechałem autobusem do pracy.

   I left my car at home and took a bus to work.

2. (transitive) to leave (to transfer to someone such that that person may receive it or familiarize themself with it) [+dative = to whom] [+ dla (genitive) = for whom]

   Synonym: pozostawić

3. (transitive) to leave (to not get rid of something for someone) [+dative = to whom] [+ dla (genitive) = for whom]

   Synonym: pozostawić

4. (transitive) to leave (to cause something to remain or enter a particular state)

   Synonym: pozostawić

   zostawić drzwi otwarte ― to leave a door open

5. (transitive) to leave (to decide to perform a given action at a later time; to use a given object at a later time)

   Synonyms: odłożyć, pozostawić

6. (transitive) to leave (to transfer possession of after death) [+dative = whom]

   Synonym: pozostawić

7. (transitive) to leave (to pay for something)
8. (transitive) to leave (to break contact with someone; to desert or separate from)

   Synonyms: opuścić, pozostawić

9. (transitive, literary) to leave (to cause someone to be alone after death)

   Synonym: pozostawić

10. (transitive) to leave (to cause the arisal of something upon finishing an activity)

    Synonym: pozostawić

    zostawić ślad ― to leave a trace/mark/trail/imprint; to make one's mark

11. (transitive) to leave (to not perform an action so that someone else may) [+dative = (for) whom]

    Synonym: pozostawić

12. (transitive, literary) to leave (to stop being engaged with someone or something)

    Synonym: pozostawić

13. (transitive, colloquial) to leave (to not consume a portion of food or drink)

    Synonym: pozostawić

14. (transitive, colloquial) to leave (to quit an action or activity)

    zostawić robotę ― to leave one's job

15. (transitive) to leave (to not fill a given section of free space with something)

    Synonym: pozostawić

    zostawić odstęp ― to leave/give space

16. (transitive) to leave (to let alone; to not bother)

    Zostaw mnie w spokoju! ― Leave me alone!

17. (transitive, obsolete) to leave behind (to pass, to get ahead of)

    Synonym: wyprzedzić

Conjugation

Conjugation of zostawić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zostawić
future tense	1st	zostawię			zostawimy
	2nd	zostawisz			zostawicie
	3rd	zostawi			zostawią
	impersonal	zostawi się
past tense	1st	zostawiłem, -(e)m zostawił	zostawiłam, -(e)m zostawiła	zostawiłom, -(e)m zostawiło	zostawiliśmy, -(e)śmy zostawili	zostawiłyśmy, -(e)śmy zostawiły
	2nd	zostawiłeś, -(e)ś zostawił	zostawiłaś, -(e)ś zostawiła	zostawiłoś, -(e)ś zostawiło	zostawiliście, -(e)ście zostawili	zostawiłyście, -(e)ście zostawiły
	3rd	zostawił	zostawiła	zostawiło	zostawili	zostawiły
	impersonal	zostawiono
conditional	1st	zostawiłbym, bym zostawił	zostawiłabym, bym zostawiła	zostawiłobym, bym zostawiło	zostawilibyśmy, byśmy zostawili	zostawiłybyśmy, byśmy zostawiły
	2nd	zostawiłbyś, byś zostawił	zostawiłabyś, byś zostawiła	zostawiłobyś, byś zostawiło	zostawilibyście, byście zostawili	zostawiłybyście, byście zostawiły
	3rd	zostawiłby, by zostawił	zostawiłaby, by zostawiła	zostawiłoby, by zostawiło	zostawiliby, by zostawili	zostawiłyby, by zostawiły
	impersonal	zostawiono by
imperative	1st	niech zostawię			zostawmy
	2nd	zostaw			zostawcie
	3rd	niech zostawi			niech zostawią
passive adjectival participle		zostawiony	zostawiona	zostawione	zostawieni	zostawione
anterior adverbial participle		zostawiwszy
verbal noun		zostawienie

Derived terms

verbs

• pozostawić pf, pozostawiać impf

 

verbs

• nie zostawić kamienia na kamieniu pf, nie zostawiać kamienia na kamieniu impf
• nie zostawić suchej nitki pf, nie zostawiać suchej nitki impf
• zostawić czasowi pf, zostawiać czasowi impf
• zostawić na lodzie pf, zostawiać na lodzie impf
• zostawić na pastwę losu pf, zostawiać na pastwę losu impf
• zostawić w tyle pf, zostawiać w tyle impf
• zostawić za drzwiami pf, zostawiać za drzwiami impf
• zostawić zdrowie pf, zostawiać zdrowie impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zostawić is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 0 times in news, 2 times in essays, 19 times in fiction, and 44 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 65 times, making it the 1018th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• zostawić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zostawić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zostawić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zostawić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ZOSTAWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 19.02.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zostawić”, in Słownik języka polskiego‎^[14]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zostawić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[15]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zostawić”, in Słownik języka polskiego‎^[16] (in Polish), volume 8, Warsaw, page 601
• zostawić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish zostawić. By surface analysis, z- +‎ ôstawić.

Pronunciation

• IPA^(key): /zɔsˈtavit͡ɕ/
• Rhymes: -avit͡ɕ
• Syllabification: zos‧ta‧wić

Verb

zostawić pf (imperfective zostawiać)

1. (transitive) to leave

   Synonym: ôstawić

Conjugation

Conjugation of zostawić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zostawić
future tense	1st	zostawiã			zostawiymy
	2nd	zostawisz			zostawicie
	3rd	zostawi			zostawiōm
past tense	1st	zostawiōłch, zostawiōłech, zostawiōł żech	zostawiyłach zostawiyła żech	zostawiyłoch1) zostawiyło żech1)	zostawiylimy, zostawiylichmy	zostawiyłymy, zostawiyłychmy
	2nd	zostawiōłś, zostawiōłeś, zostawiōł żeś	zostawiyłaś zostawiyła żeś	zostawiyłoś1) zostawiyło żeś1)	zostawiyliście, zostawiyli żeście	zostawiyłyście, zostawiyły żeście
	3rd	zostawiōł	zostawiyła	zostawiyło	zostawiyli	zostawiyły
pluperfect tense2)	1st	bōłch zostawiōł, bōłech zostawiōł, bōł żech zostawiōł	byłach zostawiyła była żech zostawiyła	byłoch zostawiyło1) było żech zostawiyło1)	byli my zostawiyli, bylichmy zostawiyli	były my zostawiyły, byłychmy zostawiyły
	2nd	bōłś zostawiōł, bōłeś zostawiōł, bōł żeś zostawiōł	byłaś zostawiyła była żeś zostawiyła	byłoś zostawiyło1) było żeś zostawiyło1)	byliście zostawiyli, byli żeście zostawiyli	byłyście zostawiyły, były żeście zostawiyły
	3rd	bōł zostawiōł	była zostawiyła	było zostawiyło1)	były my zostawiyli, byłychmy zostawiyli	były zostawiyły
conditional	1st	bych zostawiōł	bych zostawiyła	byście zostawiyli	by my zostawiyły, bychmy zostawiyły
	2nd	byś zostawiōł	byś zostawiyła	byście zostawiyli	byście zostawiyły
	3rd	by zostawiōł	by zostawiyła	by zostawiyło	by zostawiyli	by zostawiyły
imperative	1st	niych zostawiã			zostawmy
	2nd	zostaw			zostawcie
	3rd	niych zostawi			niych zostawiōm
passive adjectival participle		zostawiōny	zostawiōnŏ	zostawiōne	zostawiyni	zostawiōne
verbal noun		zostawiynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• zostawic in dykcjonorz.eu
• zostawić in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “zostawić”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 165