կաղ

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian կաղ (kał).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /kɑʁ/, [kɑʁ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɡɑʁ/, [ɡɑʁ]

Adjective

կաղ • (kaġ) (superlative ամենակաղ)

1. lame, limping

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	կաղ (kaġ)	կաղեր (kaġer)
dative	կաղի (kaġi)	կաղերի (kaġeri)
ablative	կաղից (kaġicʻ)	կաղերից (kaġericʻ)
instrumental	կաղով (kaġov)	կաղերով (kaġerov)
locative	կաղում (kaġum)	կաղերում (kaġerum)
	definite forms
nominative	կաղը/կաղն (kaġə/kaġn)	կաղերը/կաղերն (kaġerə/kaġern)
dative	կաղին (kaġin)	կաղերին (kaġerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կաղս (kaġs)	կաղերս (kaġers)
dative	կաղիս (kaġis)	կաղերիս (kaġeris)
ablative	կաղիցս (kaġicʻs)	կաղերիցս (kaġericʻs)
instrumental	կաղովս (kaġovs)	կաղերովս (kaġerovs)
locative	կաղումս (kaġums)	կաղերումս (kaġerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կաղդ (kaġd)	կաղերդ (kaġerd)
dative	կաղիդ (kaġid)	կաղերիդ (kaġerid)
ablative	կաղիցդ (kaġicʻd)	կաղերիցդ (kaġericʻd)
instrumental	կաղովդ (kaġovd)	կաղերովդ (kaġerovd)
locative	կաղումդ (kaġumd)	կաղերումդ (kaġerumd)

Derived terms

• կաղալուք (kaġalukʻ)
• կաղակորել (kaġakorel)
• կաղլիկ (kaġlik)
• կաղունք (kaġunkʻ)

 

Old Armenian

Etymology

Uncertain. Closely related to Aghwan 𐕄𐔰𐔾𐔰 (ḳala, “lame”); see it for additional Lezghian cognates and references. Probably also related to Proto-Kartvelian *ḳel- (“to be limp”), whose unattested Zan descendant would have had an *-a- vocalism and may have been the source of the Armenian and the Lezghian words. If the first part of կեղ-ա-կարծ (keł-a-karc) is indeed related to կաղ (kał, “lame”), then it may preserve the Kartvelian *-e-.

Note also խեղ (xeł) and the similar-sounding synonyms in other languages, many of which are of obscure origin: Ancient Greek χωλός (khōlós), Mingrelian ქულა (kula), Ossetian къуылых (k’°ylyx), къулух (k’ulux), Northern Kurdish kul-ek, Coptic ϭⲁⲗⲉ (cale).

Adjective

կաղ • (kał)

1. crippled, mutilated, especially lame, limping; defective

   կաղ ի կաղ, կաղ ի կաղս, կաղս ի կաղս, կաղ ընդ կաղ ― kał i kał, kał i kałs, kałs i kałs, kał ənd kał ― halting on one foot, hobbling along, with a halting gait; so so, poorly, somehow or other, as well as may be

   կաղ ի կաղս ասել, պատասխանել ― kał i kałs asel, patasxanel ― to say or reply undecidedly or doubtfully

   կաղ ի կաղ գիտել ― kał i kał gitel ― to know imperfectly

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	կաղ (kał)		կաղք (kałkʻ)
genitive	կաղի (kałi)		կաղաց (kałacʻ)
dative	կաղի (kałi)		կաղաց (kałacʻ)
accusative	կաղ (kał)		կաղս (kałs)
ablative	կաղէ (kałē)		կաղաց (kałacʻ)
instrumental	կաղաւ (kaław)		կաղաւք = կաղօք (kaławkʻ = kałōkʻ)
locative	կաղի (kałi)		կաղս (kałs)

Derived terms

• անկաղ (ankał)
• կաղագոյն (kałagoyn)
• կաղակրկին (kałakrkin)
• կաղամ (kałam)
• կաղամիտ (kałamit)
• կաղանամ (kałanam)
• կաղացուցանեմ (kałacʻucʻanem)
• կաղիմ (kałim)
• կաղութիւն (kałutʻiwn)
• հնակաղ (hnakał)

 

Related terms

• կեղակարծ (kełakarc) (possibly)

Descendants

• Armenian: կաղ (kaġ)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1909) “X ew K jaynerun lcordutʻiwnə [The x ~ k alternation]”, in Handes Amsorya‎^[1] (in Armenian), volume 23, number 5, Vienna: Mekhitarist Press, page 160 of 159–160
• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կաղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 491b
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կաղ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Brosset, M. (1834) “Aperçu général de la langue géorgienne”, in Journal asiatique (in French), volume 14, pages 385, 392
• Bugge, Sophus (1893) “Beiträge zur etymologischen Erläuterung der armenischen Sprache”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung (in German), volume 32, page 50
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 457
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “կաղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 375b
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 358
• Müller, Friedrich (1890) “Armeniaca VI”, in Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Classe (in German), volume 122, page 3
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 963
• Pedersen, Holger (1905) “Zur armenischen Sprachgeschichte”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen‎^[2] (in German), volume 38, number 2, page 203
• Petersson, Herbert (1916) “Beiträge zur armenischen Wortkunde”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung (in German), volume 47, number 3/4, page 262 of 240–291
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կաղ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate‎^[3], PhD dissertation, Leiden University, page 54