उपवास

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उपवास (upavāsa) or through Ashokan Prakrit 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (upavāsa) (compare Prakrit 𑀉𑀯𑀯𑀸𑀲 (uvavāsa)).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /ʊp.ʋɑːs/, [ʊp.wäːs]

Noun

उपवास • (upvās) m (Urdu spelling اُپْواس)

1. the act of fasting (abstention from food); fast (instance of fasting)

   Synonyms: व्रत (vrat), फ़ाक़ा (fāqā), रोज़ा (rozā)

   मैं नवरात्रि में उपवास रखता हूँ।

   ma͠i navrātri mẽ upvās rakhtā hū̃.

   I fast during Navaratri.

Declension

Declension of उपवास (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	उपवास upvās	उपवास upvās
oblique	उपवास upvās	उपवासों upvāsõ
vocative	उपवास upvās	उपवासो upvāso

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “उपवास”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• Platts, John T. (1884) “उपवास”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “उपवास”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• “उपवास”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2024.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• উপৱাস (Assamese script)
• ᬉᬧᬯᬵᬲ (Balinese script)
• উপবাস (Bengali script)
• 𑰄𑰢𑰪𑰯𑰭 (Bhaiksuki script)
• 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (Brahmi script)
• ဥပဝါသ (Burmese script)
• ઉપવાસ (Gujarati script)
• ਉਪਵਾਸ (Gurmukhi script)
• 𑌉𑌪𑌵𑌾𑌸 (Grantha script)
• ꦈꦥꦮꦴꦱ (Javanese script)
• 𑂇𑂣𑂫𑂰𑂮 (Kaithi script)
• ಉಪವಾಸ (Kannada script)
• ឧបវាស (Khmer script)
• ອຸປວາສ (Lao script)
• ഉപവാസ (Malayalam script)
• ᡠᢒᠠᠸᠠ᠎᠊ᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
• 𑘄𑘢𑘪𑘰𑘭 (Modi script)
• ᠤᢒᠠᠸᠠᢗᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦤𑧂𑧊𑧑𑧍 (Nandinagari script)
• 𑐄𑐥𑐰𑐵𑐳 (Newa script)
• ଉପଵାସ (Odia script)
• ꢆꢦꢮꢵꢱ (Saurashtra script)
• 𑆇𑆥𑆮𑆳𑆱 (Sharada script)
• 𑖄𑖢𑖪𑖯𑖭 (Siddham script)
• උපවාස (Sinhalese script)
• 𑩐𑩒𑩰𑩾𑩛𑪁 (Soyombo script)
• 𑚄𑚞𑚦𑚭𑚨 (Takri script)
• உபவாஸ (Tamil script)
• ఉపవాస (Telugu script)
• อุปวาส (Thai script)
• ཨུ་པ་ཝཱ་ས (Tibetan script)
• 𑒅𑒣𑒫𑒰𑒮 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨃𑨞𑨭𑨊𑨰 (Zanabazar Square script)

Etymology

From उप- (upa-) +‎ वास (vāsa).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /u.pɐ.ʋɑː.sɐ/
• (Classical) IPA^(key): /u.pɐˈʋɑː.s̪ɐ/

Noun

उपवास • (upavāsa) stem, m or n

1. fast; abstinence from food
2. kindling a sacred fire
3. a fire altar

Declension

Masculine a-stem declension of उपवास (upavāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उपवासः upavāsaḥ	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासाः / उपवासासः¹ upavāsāḥ / upavāsāsaḥ¹
Vocative	उपवास upavāsa	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासाः / उपवासासः¹ upavāsāḥ / upavāsāsaḥ¹
Accusative	उपवासम् upavāsam	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासान् upavāsān
Instrumental	उपवासेन upavāsena	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासैः / उपवासेभिः¹ upavāsaiḥ / upavāsebhiḥ¹
Dative	उपवासाय upavāsāya	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Ablative	उपवासात् upavāsāt	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Genitive	उपवासस्य upavāsasya	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासानाम् upavāsānām
Locative	उपवासे upavāse	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासेषु upavāseṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of उपवास (upavāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उपवासम् upavāsam	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Vocative	उपवास upavāsa	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Accusative	उपवासम् upavāsam	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Instrumental	उपवासेन upavāsena	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासैः / उपवासेभिः¹ upavāsaiḥ / upavāsebhiḥ¹
Dative	उपवासाय upavāsāya	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Ablative	उपवासात् upavāsāt	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Genitive	उपवासस्य upavāsasya	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासानाम् upavāsānām
Locative	उपवासे upavāse	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासेषु upavāseṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Ashokan Prakrit: 𑀉𑀧𑀯𑀸𑀲 (upavāsa)
  • Prakrit: 𑀉𑀯𑀯𑀸𑀲 (uvavāsa)
• → Hindustani: (learned)

  Hindi: उपवास (upvās)

  Urdu: اُپْواس (upvās)

• → Malay: puasa
  • Indonesian: puasa
  • → Acehnese: puasa
  • → Cebuano: puasa
  • → Maguindanao: puasa
  • → Tausug: puasa
• → Tamil: உபவாசம் (upavācam)

Adjective

उपवास • (upavāsa) stem

1. staying near

Declension

Masculine a-stem declension of उपवास (upavāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उपवासः upavāsaḥ	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासाः / उपवासासः¹ upavāsāḥ / upavāsāsaḥ¹
Vocative	उपवास upavāsa	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासाः / उपवासासः¹ upavāsāḥ / upavāsāsaḥ¹
Accusative	उपवासम् upavāsam	उपवासौ / उपवासा¹ upavāsau / upavāsā¹	उपवासान् upavāsān
Instrumental	उपवासेन upavāsena	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासैः / उपवासेभिः¹ upavāsaiḥ / upavāsebhiḥ¹
Dative	उपवासाय upavāsāya	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Ablative	उपवासात् upavāsāt	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Genitive	उपवासस्य upavāsasya	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासानाम् upavāsānām
Locative	उपवासे upavāse	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासेषु upavāseṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of उपवासा (upavāsā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उपवासा upavāsā	उपवासे upavāse	उपवासाः upavāsāḥ
Vocative	उपवासे upavāse	उपवासे upavāse	उपवासाः upavāsāḥ
Accusative	उपवासाम् upavāsām	उपवासे upavāse	उपवासाः upavāsāḥ
Instrumental	उपवासया / उपवासा¹ upavāsayā / upavāsā¹	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासाभिः upavāsābhiḥ
Dative	उपवासायै upavāsāyai	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासाभ्यः upavāsābhyaḥ
Ablative	उपवासायाः / उपवासायै² upavāsāyāḥ / upavāsāyai²	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासाभ्यः upavāsābhyaḥ
Genitive	उपवासायाः / उपवासायै² upavāsāyāḥ / upavāsāyai²	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासानाम् upavāsānām
Locative	उपवासायाम् upavāsāyām	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासासु upavāsāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of उपवास (upavāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उपवासम् upavāsam	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Vocative	उपवास upavāsa	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Accusative	उपवासम् upavāsam	उपवासे upavāse	उपवासानि / उपवासा¹ upavāsāni / upavāsā¹
Instrumental	उपवासेन upavāsena	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासैः / उपवासेभिः¹ upavāsaiḥ / upavāsebhiḥ¹
Dative	उपवासाय upavāsāya	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Ablative	उपवासात् upavāsāt	उपवासाभ्याम् upavāsābhyām	उपवासेभ्यः upavāsebhyaḥ
Genitive	उपवासस्य upavāsasya	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासानाम् upavāsānām
Locative	उपवासे upavāse	उपवासयोः upavāsayoḥ	उपवासेषु upavāseṣu
Notes	¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “उपवास”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 206.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “upavāsa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “उपवास”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “उपवास”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “upavāsa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press