թեպեկ

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Armenian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from the unattested Byzantine Greek ancestor of Pontic Greek θώπεκας (thópekas), θέπεκας (thépekas), θεπέκ (thepék, jackal).

Noun

[edit]

թեպեկ (tʻepek) (post-Classical)

  1. jackal
    • post-classical, John Chrysostom, Andriakan čaṙkʻ [Ad populum Antiochenum homiliae (De statuis)] 10:[1]
      Բայց ոչ այսու միայն յայտնեցից, այլ այլովք իրօք․ զի ոչ վասն գեղեցկութեան սորա զսա աստուածացուցանէն, այլ յաղագս իւրեանց անմտութեանն․ թեպեկի վասն է՞ր երկիր պագանէին, կամ կոկորդիլոսի կամ շան, և որ այլ նուաստագոյն է ի գազանաց։
      Baycʻ očʻ aysu miayn yaytnecʻicʻ, ayl aylovkʻ irōkʻ; zi očʻ vasn gełecʻkutʻean sora zsa astuacacʻucʻanēn, ayl yałags iwreancʻ anmtutʻeann; tʻepeki vasn ē?r erkir paganēin, kam kokordilosi kam šan, ew or ayl nuastagoyn ē i gazanacʻ.
      But this will be evident not from this proof only, but from another besides. For as a proof that it is not for its beauty they have made a deity of it, but by reason of their own folly, why do they adore the ape, the crocodile, the dog, and the vilest of animals?
    • Anonymous, Riddle :[2]
      ԹԵՓԷԿ
      Այլ գեղեցիկ և իմաստուն,
      Հանց, որ առակս ասէ զնոյն,
      Դարպաս շինէ ընդ վիմով անհուն,
      Բայց գիշերն գող էր և անքուն,
      ՚Ւ երակ հաչեր նա զերդ ըզշուն։
      TʻEPʻĒK
      Ayl geġecʻik ew imastun,
      Hancʻ, or aṙaks asē znoyn,
      Darpas šinē ənd vimov anhun,
      Baycʻ gišern goġ ēr ew ankʻun,
      ’W erak hačʻer na zerd əzšun.
    • 12–13th century, Mxitʻar Goš, Aṙakkʻ [Fables] :
      Թոբէկ (var. թոբեկ) թախանձէր զոզնի, թե զորդիդ քո սան առից [] մերկացո՛ զնա, զի դիւրին իցէ ի գգուել․ և իբրև ետ զնա, սկսաւ ուտել։
      Tʻobēk (var. tʻobek) tʻaxanjēr zozni, tʻe zordid kʻo san aṙicʻ [] merkacʻó zna, zi diwrin icʻē i gguel; ew ibrew et zna, sksaw utel.
      The jackal was entreating the hedgehog։ give me your son as a nursling [] lay him bare [of his spines] so I can caress him easily. And when [the hedgehog] gave him, he started eating [him].

Usage notes

[edit]
  • In Chrysostom, թեպեկ (tʻepek) translates Ancient Greek πίθηκος (píthēkos, ape, monkey). The translator may have transliterated it as *պիթեկ (*pitʻek) which a later copyist found incomprehensible and replaced with a similar-sounding known word for another animal.
  • Some sources incorrectly identify the Armenian term with the monkey, in particular with the baboon, based on the passage in Chrysostom and the similarity to Ottoman Turkish شبك (şebek).

Descendants

[edit]
  • > Armenian: թիբըգ (tʻibəg, jackal) (inherited)Svedia, Kessab

References

[edit]
  1. ^ Yovhannēs Oskeberan (1861) Yovhannu Oskeberani Kostandnupōlsi episkoposapeti čaṙkʻ (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 789
  2. ^ Mnacʻakanyan, A. Š. (1980) Hay miǰnadaryan hanelukner (V—XVIII dd.) [Medieval Armenian Riddles (5–18th Centuries)] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 378

Further reading

[edit]