występić

Old Polish

Etymology

From wy- +‎ stępić. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨstæ̃pit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨstæ̃pit͡ɕ/

Verb

występić pf (imperfective występać)

1. to go out of; to leave [+ z (genitive) = of what] [+ na (accusative) = onto what]
   • 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,‎^[1], page 319:

     Teda wystøpyw swyøty Blaszey przywital ge

     [Teda wystąpiw święty Błażej, przywitał je]

   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 4, 17:

     Vistøpcze (ascendite) z Iordana

     [Występcie (ascendite) z Jordana]

   • 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 212:

     S oblokv promyen wystapyl, szlvncze szebye yest wypusczyl

     [S obłoku promień wystąpił, słuńce z siebie jest wypuścił]

   • 1930 [c. 1455], “Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 16, 14:

     W tøsz godzynø wistøpyl duch boszi s Saula (spiritus autem domini recessit a Saul) a lomyl gym zli duch od boga

     [W tęż godzinę wystąpił duch boży z Saula (spiritus autem domini recessit a Saul), a łomił jim zły duch od Boga]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 8, 17:

     Wszelky zywyol, gez to po zemy plozy, wywyecz s sobø a wistøp na zemyø (ingredimini super terram)

     [Wszelki żywioł, jeż to po ziemi płozi, wywiedź z sobą a występ na ziemię (ingredimini super terram)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 60, 2:

     Wstapy-ly kto w zakon... a zaszye wystapy (de claustro reddierit), a nye vczyny-ly poszluszenstwa, ten moze pothem wszancz dzyedzyczstwo

     [Wstąpili kto w zakon... a zasie wystąpi (de claustro reddierit), a nie uczynili posłuszeństwa, ten może potem wziąć dziedzicstwo]

   • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 443v:

     Fluuius egrediebatur, rzeka wisthapila, de loco uoluptatis (Gen 2, 10)

     [Fluuius egrediebatur, rzeka wystąpiła, de loco uoluptatis (Gen 2, 10)]

2. to pass (on foot, to get ahead of; to proceed)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 714:

     Napyrvschy [na] svyadecztwo nan vystąpyly

     [Napirwszy [na] świadectwo nań wystąpili]

3. (of joints) to dislocate; to disjoint
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 652:

     Nyektorzy rące yego... z vyelyka nyelaska... vchvaczyvschy y zvyązaly tako tvardo, yze yego vschytky kosczy vyelebne ze stavov vystąpyly

     [Niektórzy ręce jego... z wieliką niełaską... uchwaciwszy i związali tako twardo, iże jego wszytki kości wielebne ze stawów wystąpiły]

4. to violate moral principles; to sin
   • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎^[7], Krakow, page 724:

     Ssą povynny ... tą tho pokuthą pelnyczi naboznye, vyąwszy nyzby thym vystąpyly... naprzeczywko przykazanyom bozym

     [Są powinni ... tę to pokutę pełnić nabożnie, wyjąwszy niżby tym wystąpili... naprzeciwko przykazaniom bożym]

Derived terms

nouns

• wystąpienie
• występ

 

verbs

• występować impf

 

Related terms

adjectives

• występny

 

nouns

• występca
• występek

 

Descendants

• Polish: wystąpić
• Silesian: wystōmpić

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “występić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN