քսել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is unknown. Originally, a dialectal word.
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /kʰəˈsel/, [kʰəsél]
- (Western Armenian) IPA(key): /kəˈsel/, [kʰəsél]
Verb
[edit]քսել • (kʻsel)
- to spread (on)
- հացին կարագ քսել ― hacʻin karag kʻsel ― to spread butter on the bread
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | քսել (kʻsel) | imperfective converb | քսում (kʻsum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | քսվել (kʻsvel) | simultaneous converb | քսելիս (kʻselis) | ||||
| causative | — | perfective converb | քսել (kʻsel) | ||||
| aorist stem | քս- (kʻs-) | future converb I | քսելու (kʻselu) | ||||
| resultative participle | քսած (kʻsac) | future converb II | քսելիք (kʻselikʻ) | ||||
| subject participle | քսող (kʻsoġ) | connegative converb | քսի (kʻsi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քսում եմ (kʻsum em) | քսում ես (kʻsum es) | քսում է (kʻsum ē) | քսում ենք (kʻsum enkʻ) | քսում եք (kʻsum ekʻ) | քսում են (kʻsum en) | |
| past imperfective | քսում էի (kʻsum ēi) | քսում էիր (kʻsum ēir) | քսում էր (kʻsum ēr) | քսում էինք (kʻsum ēinkʻ) | քսում էիք (kʻsum ēikʻ) | քսում էին (kʻsum ēin) | |
| future | քսելու եմ (kʻselu em) | քսելու ես (kʻselu es) | քսելու է (kʻselu ē) | քսելու ենք (kʻselu enkʻ) | քսելու եք (kʻselu ekʻ) | քսելու են (kʻselu en) | |
| past future | քսելու էի (kʻselu ēi) | քսելու էիր (kʻselu ēir) | քսելու էր (kʻselu ēr) | քսելու էինք (kʻselu ēinkʻ) | քսելու էիք (kʻselu ēikʻ) | քսելու էին (kʻselu ēin) | |
| present perfect | քսել եմ (kʻsel em) | քսել ես (kʻsel es) | քսել է (kʻsel ē) | քսել ենք (kʻsel enkʻ) | քսել եք (kʻsel ekʻ) | քսել են (kʻsel en) | |
| pluperfect | քսել էի (kʻsel ēi) | քսել էիր (kʻsel ēir) | քսել էր (kʻsel ēr) | քսել էինք (kʻsel ēinkʻ) | քսել էիք (kʻsel ēikʻ) | քսել էին (kʻsel ēin) | |
| aorist (past perfective) | քսեցի, քսի* (kʻsecʻi, kʻsi*) | քսեցիր, քսիր* (kʻsecʻir, kʻsir*) | քսեց (kʻsecʻ) | քսեցինք, քսինք* (kʻsecʻinkʻ, kʻsinkʻ*) | քսեցիք, քսիք* (kʻsecʻikʻ, kʻsikʻ*) | քսեցին, քսին* (kʻsecʻin, kʻsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քսեմ (kʻsem) | քսես (kʻses) | քսի (kʻsi) | քսենք (kʻsenkʻ) | քսեք (kʻsekʻ) | քսեն (kʻsen) | |
| past | քսեի (kʻsei) | քսեիր (kʻseir) | քսեր (kʻser) | քսեինք (kʻseinkʻ) | քսեիք (kʻseikʻ) | քսեին (kʻsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կքսեմ (kkʻsem) | կքսես (kkʻses) | կքսի (kkʻsi) | կքսենք (kkʻsenkʻ) | կքսեք (kkʻsekʻ) | կքսեն (kkʻsen) | |
| past | կքսեի (kkʻsei) | կքսեիր (kkʻseir) | կքսեր (kkʻser) | կքսեինք (kkʻseinkʻ) | կքսեիք (kkʻseikʻ) | կքսեին (kkʻsein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | քսի՛ր, քսի՛* (kʻsír, kʻsí*) | — | — | քսե՛ք, քսեցե՛ք** (kʻsékʻ, kʻsecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չքսել (čʻkʻsel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չքսած (čʻkʻsac) | ||||||
| subject participle | չքսող (čʻkʻsoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ քսում (čʻem kʻsum) | չես քսում (čʻes kʻsum) | չի քսում (čʻi kʻsum) | չենք քսում (čʻenkʻ kʻsum) | չեք քսում (čʻekʻ kʻsum) | չեն քսում (čʻen kʻsum) | |
| past imperfective | չէի քսում (čʻēi kʻsum) | չէիր քսում (čʻēir kʻsum) | չէր քսում (čʻēr kʻsum) | չէինք քսում (čʻēinkʻ kʻsum) | չէիք քսում (čʻēikʻ kʻsum) | չէին քսում (čʻēin kʻsum) | |
| future | չեմ քսելու (čʻem kʻselu) | չես քսելու (čʻes kʻselu) | չի քսելու (čʻi kʻselu) | չենք քսելու (čʻenkʻ kʻselu) | չեք քսելու (čʻekʻ kʻselu) | չեն քսելու (čʻen kʻselu) | |
| past future | չէի քսելու (čʻēi kʻselu) | չէիր քսելու (čʻēir kʻselu) | չէր քսելու (čʻēr kʻselu) | չէինք քսելու (čʻēinkʻ kʻselu) | չէիք քսելու (čʻēikʻ kʻselu) | չէին քսելու (čʻēin kʻselu) | |
| present perfect | չեմ քսել (čʻem kʻsel) | չես քսել (čʻes kʻsel) | չի քսել (čʻi kʻsel) | չենք քսել (čʻenkʻ kʻsel) | չեք քսել (čʻekʻ kʻsel) | չեն քսել (čʻen kʻsel) | |
| pluperfect | չէի քսել (čʻēi kʻsel) | չէիր քսել (čʻēir kʻsel) | չէր քսել (čʻēr kʻsel) | չէինք քսել (čʻēinkʻ kʻsel) | չէիք քսել (čʻēikʻ kʻsel) | չէին քսել (čʻēin kʻsel) | |
| aorist (past perfective) | չքսեցի, չքսի* (čʻkʻsecʻi, čʻkʻsi*) | չքսեցիր, չքսիր* (čʻkʻsecʻir, čʻkʻsir*) | չքսեց (čʻkʻsecʻ) | չքսեցինք, չքսինք* (čʻkʻsecʻinkʻ, čʻkʻsinkʻ*) | չքսեցիք, չքսիք* (čʻkʻsecʻikʻ, čʻkʻsikʻ*) | չքսեցին, չքսին* (čʻkʻsecʻin, čʻkʻsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չքսեմ (čʻkʻsem) | չքսես (čʻkʻses) | չքսի (čʻkʻsi) | չքսենք (čʻkʻsenkʻ) | չքսեք (čʻkʻsekʻ) | չքսեն (čʻkʻsen) | |
| past | չքսեի (čʻkʻsei) | չքսեիր (čʻkʻseir) | չքսեր (čʻkʻser) | չքսեինք (čʻkʻseinkʻ) | չքսեիք (čʻkʻseikʻ) | չքսեին (čʻkʻsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ քսի (čʻem kʻsi) | չես քսի (čʻes kʻsi) | չի քսի (čʻi kʻsi) | չենք քսի (čʻenkʻ kʻsi) | չեք քսի (čʻekʻ kʻsi) | չեն քսի (čʻen kʻsi) | |
| past | չէի քսի (čʻēi kʻsi) | չէիր քսի (čʻēir kʻsi) | չէր քսի (čʻēr kʻsi) | չէինք քսի (čʻēinkʻ kʻsi) | չէիք քսի (čʻēikʻ kʻsi) | չէին քսի (čʻēin kʻsi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ քսիր, մի՛ քսի* (mí kʻsir, mí kʻsi*) | — | — | մի՛ քսեք, մի՛ քսեցեք** (mí kʻsekʻ, mí kʻsecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քսել (kʻsel) | |||
| dative | քսելու (kʻselu) | |||
| ablative | քսելուց (kʻselucʻ) | |||
| instrumental | քսելով (kʻselov) | |||
| locative | քսելում (kʻselum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | քսելը/քսելն (kʻselə/kʻseln) | |||
| dative | քսելուն (kʻselun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քսելս (kʻsels) | |||
| dative | քսելուս (kʻselus) | |||
| ablative | քսելուցս (kʻselucʻs) | |||
| instrumental | քսելովս (kʻselovs) | |||
| locative | քսելումս (kʻselums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քսելդ (kʻseld) | |||
| dative | քսելուդ (kʻselud) | |||
| ablative | քսելուցդ (kʻselucʻd) | |||
| instrumental | քսելովդ (kʻselovd) | |||
| locative | քսելումդ (kʻselumd) | |||
Derived terms
[edit]Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “քիս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 580ab