kość

See also: kòsc, kósć, and kôsc

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *kostь.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /kɔɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /kɔɕt͡ɕ/

Noun

kość f

1. bone
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 18:

     Zliczili sø wszistky coscy moie (omnia ossa mea)

     [Zliczyli są wszystki kości moje (omnia ossa mea)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 36v:

     Curvatura staw w kosczyąch vel baculus pastoralis

     [Kurwatura staw w kościach vel baculus pastoralis]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 71r:

     Iunctura staw w kosczy

     [Iunctura staw w kości]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 81r:

     Medulla marck in dem beyn mosg w kosczy

     [Medulla marck in dem beyn mózg w kości]

Derived terms

nouns

• chrzybtowa kość
• kość rybia
• wsłonowa kość

 

Descendants

• Masurian: koszcz
• Polish: kość
• Silesian: kość

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “kość”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “kość”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish kość.

Pronunciation

• IPA^(key): /kɔɕt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈkɔɕt͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔɕt͡ɕ
• Syllabification: kość

Noun

kość f (diminutive kostka, augmentative kościsko, related adjective kostny)

1. bone (composite material consisting largely of calcium phosphate and collagen and making up the skeleton of most vertebrates)

   Synonym: gnat

2. (chiefly in the plural) die (isohedral polyhedron, usually a cube, with numbers or symbols on each side and thrown in games of chance)
3. (colloquial, semiconductors) integrated circuit, chip

   Synonyms: chip, układ scalony

4. (in the plural) remains, corpse (what is left after a person (or any organism) dies)

   Synonyms: szczątki, zwłoki

5. dice (gaming with one or more dice)
6. (obsolete) fishbone

   Synonym: ość

7. (obsolete) cuttlebone
8. (obsolete, in the plural) fingers; hands;

Declension

Declension of kość

	singular	plural
nominative	kość	kości
genitive	kości	kości
dative	kości	kościom
accusative	kość	kości
instrumental	kością	kośćmi/kościami
locative	kości	kościach
vocative	kości	kości

Derived terms

adjectives

• do szpiku kości
• przy kości
• z kościami
• z krwi i kości

 

adverbs

 

idioms

 

interjections

 

nouns

• jagodzianka na kościach
• kość niezgody
• kość skokowa
• kość słoniowa
• krew z krwi, kość z kości
• skóra i kości
• wieża z kości słoniowej

 

particles

 

phrases

• kości zostały rzucone

 

prepositions

 

proverbs

 

verbs

• czuć w kościach impf
• dać w kość pf, dawać w kość impf
• dostać w kość pf, dostawać w kość impf
• gapić się jak sroka w kość impf
• ogrzać kości pf, grzać kości impf
• porachować kości pf
• rozejść się po kościach pf, rozchodzić się po kościach impf
• rozprostować kości pf, rozprostowywać kości impf
• stanąć kością w gardle pf, stawać kością w gardle impf, stać kością w gardle impf
• złożyć swe kości pf, składać swe kości impf
• zmarznąć na kość pf, marznąć na kość impf

 

Related terms

adjectives

• bezkostny
• kostny
• kościany
• kościsty

 

nouns

• kostka
• kostniwo
• kostucha
• kościec
• kościej
• kościotrup
• kościozrost
• kość niezgody
• kość niezgody
• kość słoniowa
• okostna

 

verbs

• kostnieć
• skostnieć

 

verbs

• dać w kość pf, dawać w kość impf
• złożyć swe kości pf, składać swe kości impf

 

Further reading

• kość in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kości in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kość in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kość”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KOŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.08.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kość”, in Słownik języka polskiego‎^[2]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “kość”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[3]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kość”, in Słownik języka polskiego‎^[4] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 500

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish kość.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔɕt͡ɕ/
• Rhymes: -ɔɕt͡ɕ
• Syllabification: kość

Noun

kość f

1. bone

   Synonym: (colloquial) gnŏt

Declension

Declension of kość

	singular	plural
nominative	kość	kości
genitive	kości	kości
dative	kości	kościōm
accusative	kość	kości
instrumental	kościōm	kościami/kościōma
locative	kości	kościach
vocative	kości	kości

Further reading

• kość in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “kość”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 89
• Aleksandra Wencel (2023) “kojść”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski‎^[5], page 324