व्यृद्ध

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৱ্যৃদ্ধ (Assamese script)
• ᬯ᭄ᬬᬺᬤ᭄ᬥ (Balinese script)
• ব্যৃদ্ধ (Bengali script)
• 𑰪𑰿𑰧𑰴𑰟𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑁆𑀬𑀾𑀤𑁆𑀥 (Brahmi script)
• ဝျၖဒ္ဓ (Burmese script)
• વ્યૃદ્ધ (Gujarati script)
• ਵ੍ਯ੍ਰਦ੍ਧ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑍍𑌯𑍃𑌦𑍍𑌧 (Grantha script)
• ꦮꦾꦽꦢ꧀ꦣ (Javanese script)
• 𑂫𑂹𑂨𑃂𑂠𑂹𑂡 (Kaithi script)
• ವ್ಯೃದ್ಧ (Kannada script)
• វ្យ្ឫទ្ធ (Khmer script)
• ວ຺ຍ຺ຣິທ຺ຘ (Lao script)
• വ്യൃദ്ധ (Malayalam script)
• ᠸᠶᡵᡳᡩᢡᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘿𑘧𑘵𑘟𑘿𑘠 (Modi script)
• ᠸᠶ᠋ᠷᠢᢑᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧊𑧠𑧇𑧖𑦿𑧠𑧀 (Nandinagari script)
• 𑐰𑑂𑐫𑐺𑐡𑑂𑐢 (Newa script)
• ଵ୍ଯୃଦ୍ଧ (Odia script)
• ꢮ꣄ꢫꢺꢣ꣄ꢤ (Saurashtra script)
• 𑆮𑇀𑆪𑆸𑆢𑇀𑆣 (Sharada script)
• 𑖪𑖿𑖧𑖴𑖟𑖿𑖠 (Siddham script)
• ව්‍යෘද‍්ධ (Sinhalese script)
• 𑩾 𑪙𑩻𑩙𑩭 𑪙𑩮 (Soyombo script)
• 𑚦𑚶𑚣𑚛𑚶𑚜 (Takri script)
• வ்ய்ரித்³த⁴ (Tamil script)
• వ్యృద్ధ (Telugu script)
• วฺยฺฤทฺธ (Thai script)
• ཝྱྲྀ་དྡྷ (Tibetan script)
• 𑒫𑓂𑒨𑒵𑒠𑓂𑒡 (Tirhuta script)
• 𑨭𑩇𑨪𑨼𑨉𑨛𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

वि- (vi-, prefix to denote opposition) +‎ ऋद्ध (ṛddha, “prosperous, accomplished, successful”), from Proto-Indo-European *h₃erdʰ-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋí.jr̩d̪.d̪ʱɐ/, [ʋí.jr̩d̪̚.d̪ʱɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈʋjr̩d̪.d̪ʱɐ/, [ˈʋjr̩d̪̚.d̪ʱɐ]

Adjective

व्यृद्ध • (vyṛ̀ddha) stem (Vedic víyṛddha)

1. failed, miscarried, unsuccessful
   • c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa 6.3.3.26:

     समंबिला योनिर्वा इयं रेत इदं यद्वै रेतसो योनिमतिरिच्यतेऽमुया तद्भवत्यथ यन्न्यूनं व्यृद्धं तदेतद्वै रेतसः समृद्धं यत्समम्बिलं चतुःस्रक्तिरेष कूपो भवति चतस्रो वै दिशः सर्वाभ्य एवैनमेतद्दिग्भ्यः खनति

     samaṃbilā yonirvā iyaṃ reta idaṃ yadvai retaso yonimatiricyateʼmuyā tadbhavatyatha yannyūnaṃ vyṛddhaṃ tadetadvai retasaḥ samṛddhaṃ yatsamambilaṃ catuḥsraktireṣa kūpo bhavati catasro vai diśaḥ sarvābhya evainametaddigbhyaḥ khanati

     It (the lump of clay) should be as large as the hole: thus this earth (or clay) becomes his (Agni's) self. And as to its (being) as large as the hole, -- this earth is the womb, and this clay is seed; and whatever part of the seed exceeds the womb, becomes useless; and what is deficient, is unsuccessful; but that part of the seed which is within the hole is successful. Four-cornered is this hole, for there are four quarters: from all the four quarters he thus digs him out.

Declension

Masculine a-stem declension of व्यृद्ध (vyṛ̀ddha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यृद्धः vyṛ̀ddhaḥ	व्यृद्धौ / व्यृद्धा¹ vyṛ̀ddhau / vyṛ̀ddhā¹	व्यृद्धाः / व्यृद्धासः¹ vyṛ̀ddhāḥ / vyṛ̀ddhāsaḥ¹
Vocative	व्यृद्ध vyṛ́ddha	व्यृद्धौ / व्यृद्धा¹ vyṛ́ddhau / vyṛ́ddhā¹	व्यृद्धाः / व्यृद्धासः¹ vyṛ́ddhāḥ / vyṛ́ddhāsaḥ¹
Accusative	व्यृद्धम् vyṛ̀ddham	व्यृद्धौ / व्यृद्धा¹ vyṛ̀ddhau / vyṛ̀ddhā¹	व्यृद्धान् vyṛ̀ddhān
Instrumental	व्यृद्धेन vyṛ̀ddhena	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धैः / व्यृद्धेभिः¹ vyṛ̀ddhaiḥ / vyṛ̀ddhebhiḥ¹
Dative	व्यृद्धाय vyṛ̀ddhāya	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धेभ्यः vyṛ̀ddhebhyaḥ
Ablative	व्यृद्धात् vyṛ̀ddhāt	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धेभ्यः vyṛ̀ddhebhyaḥ
Genitive	व्यृद्धस्य vyṛ̀ddhasya	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धानाम् vyṛ̀ddhānām
Locative	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धेषु vyṛ̀ddheṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of व्यृद्धा (vyṛ̀ddhā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यृद्धा vyṛ̀ddhā	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धाः vyṛ̀ddhāḥ
Vocative	व्यृद्धे vyṛ́ddhe	व्यृद्धे vyṛ́ddhe	व्यृद्धाः vyṛ́ddhāḥ
Accusative	व्यृद्धाम् vyṛ̀ddhām	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धाः vyṛ̀ddhāḥ
Instrumental	व्यृद्धया / व्यृद्धा¹ vyṛ̀ddhayā / vyṛ̀ddhā¹	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धाभिः vyṛ̀ddhābhiḥ
Dative	व्यृद्धायै vyṛ̀ddhāyai	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धाभ्यः vyṛ̀ddhābhyaḥ
Ablative	व्यृद्धायाः / व्यृद्धायै² vyṛ̀ddhāyāḥ / vyṛ̀ddhāyai²	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धाभ्यः vyṛ̀ddhābhyaḥ
Genitive	व्यृद्धायाः / व्यृद्धायै² vyṛ̀ddhāyāḥ / vyṛ̀ddhāyai²	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धानाम् vyṛ̀ddhānām
Locative	व्यृद्धायाम् vyṛ̀ddhāyām	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धासु vyṛ̀ddhāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of व्यृद्ध (vyṛ̀ddha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यृद्धम् vyṛ̀ddham	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धानि / व्यृद्धा¹ vyṛ̀ddhāni / vyṛ̀ddhā¹
Vocative	व्यृद्ध vyṛ́ddha	व्यृद्धे vyṛ́ddhe	व्यृद्धानि / व्यृद्धा¹ vyṛ́ddhāni / vyṛ́ddhā¹
Accusative	व्यृद्धम् vyṛ̀ddham	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धानि / व्यृद्धा¹ vyṛ̀ddhāni / vyṛ̀ddhā¹
Instrumental	व्यृद्धेन vyṛ̀ddhena	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धैः / व्यृद्धेभिः¹ vyṛ̀ddhaiḥ / vyṛ̀ddhebhiḥ¹
Dative	व्यृद्धाय vyṛ̀ddhāya	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धेभ्यः vyṛ̀ddhebhyaḥ
Ablative	व्यृद्धात् vyṛ̀ddhāt	व्यृद्धाभ्याम् vyṛ̀ddhābhyām	व्यृद्धेभ्यः vyṛ̀ddhebhyaḥ
Genitive	व्यृद्धस्य vyṛ̀ddhasya	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धानाम् vyṛ̀ddhānām
Locative	व्यृद्धे vyṛ̀ddhe	व्यृद्धयोः vyṛ̀ddhayoḥ	व्यृद्धेषु vyṛ̀ddheṣu
Notes	¹Vedic

Further reading

• Apte, Vaman Shivram (1890) “व्यृद्ध”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Monier Williams (1899) “व्यृद्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1041.