सृष्टि

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit सृष्टि (sṛṣṭi).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /sɾɪʂ.ʈiː/

Noun

सृष्टि • (sŕṣṭi) f (Urdu spelling سرشٹی)

1. creation, making
   • राहुल सांकृत्यायन, अथातो घुमक्कड़-जिज्ञासा :

     कहा जाता है, ब्रह्म ने सृष्टि को पैदा, धारण और नाश करने का जिम्मा अपने ऊपर लिया है

     kahā jātā hai, brahma ne sŕṣṭi ko paidā, dhāraṇ aur nāś karne kā jimmā apne ūpar liyā hai

     it is said that Brahma has given us the responsibility of begetting, holding and destroying the creation

2. birth
3. the world, creation

   सृष्टिकर्ता ― sŕṣṭikartā ― Brahma

Declension

Declension of सृष्टि (fem i-stem)

	singular	plural
direct	सृष्टि sŕṣṭi	सृष्टियाँ sŕṣṭiyā̃
oblique	सृष्टि sŕṣṭi	सृष्टियों sŕṣṭiyõ
vocative	सृष्टि sŕṣṭi	सृष्टियो sŕṣṭiyo

References

• Platts, John T. (1884) “सृष्टि”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Sanskrit

Etymology

Denominative of सृष्ट (sṛṣṭa, “discharged, thrown, brought forth”), from the root सृज् (sṛj, “to flow, glide, push, go”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /sŕ̩ʂ.ʈi/
• (Classical) IPA^(key): /ˈs̪r̩ʂ.ʈi/

• (Vedic) IPA^(key): /sr̩ʂ.ʈí/
• (Classical) IPA^(key): /ˈs̪r̩ʂ.ʈi/

Noun

सृष्टि • (sṛ́ṣṭi, rarely sṛṣṭí) stem, f

1. emission, distribution
2. creation (abstract and concrete)
3. innate disposition
4. (archaic) nature
5. (archaic) liberality

Declension

Feminine i-stem declension of सृष्टि (sṛ́ṣṭi)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सृष्टिः sṛ́ṣṭiḥ	सृष्टी sṛ́ṣṭī	सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ
Vocative	सृष्टे sṛ́ṣṭe	सृष्टी sṛ́ṣṭī	सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ
Accusative	सृष्टिम् sṛ́ṣṭim	सृष्टी sṛ́ṣṭī	सृष्टीः sṛ́ṣṭīḥ
Instrumental	सृष्ट्या / सृष्टी¹ sṛ́ṣṭyā / sṛ́ṣṭī¹	सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām	सृष्टिभिः sṛ́ṣṭibhiḥ
Dative	सृष्टये / सृष्ट्यै² / सृष्टी¹ sṛ́ṣṭaye / sṛ́ṣṭyai² / sṛ́ṣṭī¹	सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām	सृष्टिभ्यः sṛ́ṣṭibhyaḥ
Ablative	सृष्टेः / सृष्ट्याः² / सृष्ट्यै³ sṛ́ṣṭeḥ / sṛ́ṣṭyāḥ² / sṛ́ṣṭyai³	सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām	सृष्टिभ्यः sṛ́ṣṭibhyaḥ
Genitive	सृष्टेः / सृष्ट्याः² / सृष्ट्यै³ sṛ́ṣṭeḥ / sṛ́ṣṭyāḥ² / sṛ́ṣṭyai³	सृष्ट्योः sṛ́ṣṭyoḥ	सृष्टीनाम् sṛ́ṣṭīnām
Locative	सृष्टौ / सृष्ट्याम्² / सृष्टा¹ sṛ́ṣṭau / sṛ́ṣṭyām² / sṛ́ṣṭā¹	सृष्ट्योः sṛ́ṣṭyoḥ	सृष्टिषु sṛ́ṣṭiṣu
Notes	¹Vedic ²Later Sanskrit ³Brāhmaṇas

Feminine i-stem declension of सृष्टि (sṛṣṭí)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सृष्टिः sṛṣṭíḥ	सृष्टी sṛṣṭī́	सृष्टयः sṛṣṭáyaḥ
Vocative	सृष्टे sṛ́ṣṭe	सृष्टी sṛ́ṣṭī	सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ
Accusative	सृष्टिम् sṛṣṭím	सृष्टी sṛṣṭī́	सृष्टीः sṛṣṭī́ḥ
Instrumental	सृष्ट्या / सृष्टी¹ sṛṣṭyā́ / sṛṣṭī́¹	सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām	सृष्टिभिः sṛṣṭíbhiḥ
Dative	सृष्टये / सृष्ट्यै² / सृष्टी¹ sṛṣṭáye / sṛṣṭyaí² / sṛṣṭī́¹	सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām	सृष्टिभ्यः sṛṣṭíbhyaḥ
Ablative	सृष्टेः / सृष्ट्याः² / सृष्ट्यै³ sṛṣṭéḥ / sṛṣṭyā́ḥ² / sṛṣṭyaí³	सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām	सृष्टिभ्यः sṛṣṭíbhyaḥ
Genitive	सृष्टेः / सृष्ट्याः² / सृष्ट्यै³ sṛṣṭéḥ / sṛṣṭyā́ḥ² / sṛṣṭyaí³	सृष्ट्योः sṛṣṭyóḥ	सृष्टीनाम् sṛṣṭīnā́m
Locative	सृष्टौ / सृष्ट्याम्² / सृष्टा¹ sṛṣṭaú / sṛṣṭyā́m² / sṛṣṭā́¹	सृष्ट्योः sṛṣṭyóḥ	सृष्टिषु sṛṣṭíṣu
Notes	¹Vedic ²Later Sanskrit ³Brāhmaṇas

Descendants

• →Tatsama:

  • Bengali: সৃষ্টি (sriśṭi)
  • Hindi: सृष्टि (sŕṣṭi)
  • Kannada: ಸೃಷ್ಟಿ (sṛṣṭi)
  • Malayalam: സൃഷ്ടി (sr̥ṣṭi)
  • Tamil: சிருஷ்டி (ciruṣṭi)
  • Telugu: సృష్టి (sr̥ṣṭi)

References

• Arthur A. Macdonell (2012 July 31 (last accessed)) “A Practical Sanskrit Dictionary”, in (Please provide the book title or journal name)