dyjabeł

Old Polish

Alternative forms

• diabeł, dyjaboł

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *dwóh₁

Proto-Indo-European *dwís

der.

Ancient Greek διά (diá)

Ancient Greek δια- (dia-)

Proto-Hellenic *gʷəlnō-

der.

Ancient Greek βᾰ́λλω (bállō)

Ancient Greek διαβάλλω (diabállō)

Ancient Greek διάβολος (diábolos)

bor.

Latin diabolus

lbor.

Old Czech diábel

bor.

Old Polish dyjabeł

Borrowed from Old Czech diábel. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dɨjaːbɛɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /dɨjɒbɛɫ/

Noun

dyjabeł m animacy unattested (related adjective dyjabelski or dyjabli or diabłów)

1. (folklore, religion, theology, attested in Lesser Poland, Greater Poland) devil (evil creature, the objectification of a hostile and destructive force)

   Synonyms: bies, czart, dunder, dyjas, latalec

   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[1], Miechów, page cr 8:

     Nepriiacele, to sø dyably, urocy cloueca gresnego, gloz sø... scrvsena vslisely

     [Nieprzyjaciele, to są dyjabli, wrodzy człowieka grzesznego, głos są... skruszenia usłyszeli]

   • 1874-1891 [1449], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXV, page 166:

     Pogany, ize ge, gdze chcze, dyabol poganyą

     [Pogani, iże je, gdzie chce, dyjaboł pogania]

   • 1853 [XV p. post.], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, Rogoźno, page 44:

     Ktho tho wsdruschy, dyabel bandzye pan gego duschi

     [Kto to wzdruszy, diabeł będzie pan jego duszy]

Derived terms

nouns

• dyjabelnik
• dyjabelstwo

 

Descendants

• Masurian: diábeł, diábół, dłábuł, (in phrases) diácheł
• Polish: diabeł, dyjabeł, dejabeł, dyjaboł, diacheł; dyabeł; djabeł
  • → Kashubian: diôbéł, diabéł, diobéł
  • → Slovincian: djôùbel
• Silesian: diŏboł, djoboł; dioboł; dzioboł, deboł

References

• Boryś, Wiesław (2005) “dyjabeł”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “dyjabeł”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “dyjabeł”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “dyjabeł”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “diabeł, dyjabeł, dyjaboł”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN