օծանեմ

Old Armenian

Alternative forms

• աւծանեմ (awcanem), օծեմ (ōcem)

Etymology

The original spelling is աւծանեմ (awcanem), from Proto-Armenian *auǵ-, from *Hnʷg- (with regular palatalization of the velar after *u/w as in աւձ (awj)), from Proto-Indo-European *h₃n̥gʷ- (with a metathesis of *w as in ածուխ (acux)), from the zero-grade of *h₃engʷ- (“to anoint”) +‎ -ան- (-an-).

Verb

օծանեմ • (ōcanem)

1. (transitive) to anoint

   օծանել զանձն իւղով անուշիւ ― ōcanel zanjn iwłov anušiw ― to pomade, to perfume one's person

   օծանել զերեսս անոյշ իւղով ― ōcanel zeress anoyš iwłov ― to anoint one's face with precious ointment

   • 5th century, Łazar Pʿarpecʿi, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of Armenia] :

     Չօծան իւղով, չյարմարեցին սանտրով զհեր գլխոյ իւրեանց

     Čʻōcan iwłov, čʻyarmarecʻin santrov zher glxoy iwreancʻ

     • Translation by Robert W. Thomson

       They did not anoint themselves with perfume, they did not arrange the hair of their heads with combs.

2. (transitive) to consecrate
3. (transitive) to cover with thin layer of a noble metal

   օծանել ոսկւով ― ōcanel oskwov ― to gild

   օծանել արծաթով ― ōcanel arcatʻov ― to silver

Conjugation

active

infinitive		օծանել (ōcanel)		participle	օծեալ (ōceal)
causative		—		aorist stem	օծ- (ōc-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	օծանեմ (ōcanem)	օծանես (ōcanes)	օծանէ (ōcanē)	օծանեմք (ōcanemkʻ)	օծանէք (ōcanēkʻ)	օծանեն (ōcanen)
	imperfect	օծանէի, օծանեի* (ōcanēi, ōcanei*)	օծանէիր, օծանեիր* (ōcanēir, ōcaneir*)	օծանէր (ōcanēr)	օծանէաք, օծանեաք* (ōcanēakʻ, ōcaneakʻ*)	օծանէիք, օծանեիք* (ōcanēikʻ, ōcaneikʻ*)	օծանէին, օծանեին* (ōcanēin, ōcanein*)
	aorist	օծի (ōci)	օծեր (ōcer)	օծ, էօծ* (ōc, ēōc*)	օծաք (ōcakʻ)	օծէք, օծիք (ōcēkʻ, ōcikʻ)	օծին (ōcin)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	օծանիցեմ (ōcanicʻem)	օծանիցես (ōcanicʻes)	օծանիցէ (ōcanicʻē)	օծանիցեմք (ōcanicʻemkʻ)	օծանիցէք (ōcanicʻēkʻ)	օծանիցեն (ōcanicʻen)
	aorist	օծից (ōcicʻ)	օծցես (ōccʻes)	օծցէ (ōccʻē)	օծցուք (ōccʻukʻ)	օծջիք (ōcǰikʻ)	օծցեն (ōccʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	օ՛ծ (ṓc)	—	—	օծէ՛ք (ōcḗkʻ)	—
	cohortative	—	օծջի՛ր (ōcǰír)	—	—	օծջի՛ք (ōcǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ օծաներ (mí ōcaner)	—	—	մի՛ օծանէք (mí ōcanēkʻ)	—
*rare

mediopassive

infinitive		օծանել, օծանիլ* (ōcanel, ōcanil*)		participle	օծեալ (ōceal)
causative		—		aorist stem	օծ- (ōc-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	օծանիմ (ōcanim)	օծանիս (ōcanis)	օծանի (ōcani)	օծանիմք (ōcanimkʻ)	օծանիք (ōcanikʻ)	օծանին (ōcanin)
	imperfect	օծանէի (ōcanēi)	օծանէիր (ōcanēir)	օծանէր, օծանիւր (ōcanēr, ōcaniwr)	օծանէաք (ōcanēakʻ)	օծանէիք (ōcanēikʻ)	օծանէին (ōcanēin)
	aorist	օծայ (ōcay)	օծար (ōcar)	օծաւ (ōcaw)	օծաք (ōcakʻ)	օծայք (ōcaykʻ)	օծան (ōcan)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	օծանիցիմ (ōcanicʻim)	օծանիցիս (ōcanicʻis)	օծանիցի (ōcanicʻi)	օծանիցիմք (ōcanicʻimkʻ)	օծանիցիք (ōcanicʻikʻ)	օծանիցին (ōcanicʻin)
	aorist	օծայց (ōcaycʻ)	օծցիս (ōccʻis)	օծցի (ōccʻi)	օծցուք (ōccʻukʻ)	օծջիք (ōcǰikʻ)	օծցին (ōccʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	օծի՛ր (ōcír)	—	—	օծարո՛ւք (ōcarúkʻ)	—
	cohortative	—	օծջի՛ր (ōcǰír)	—	—	օծջի՛ք (ōcǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ օծանիր (mí ōcanir)	—	—	մի՛ օծանիք (mí ōcanikʻ)	—
*post-classical

Derived terms

• արծաթազօծ (arcatʻazōc)
• զօծանեմ (zōcanem)
• մոմազօծ (momazōc)
• ոսկեզօծ (oskezōc)
• ոսկէօծ (oskēōc)
• ոսկիազօծ (oskiazōc)
• օծ (ōc)
• օծական (ōcakan)
• օծակից (ōcakicʻ)
• օծանութիւն (ōcanutʻiwn)
• օծելութիւն (ōcelutʻiwn)
• օծիչ (ōcičʻ)
• օծող (ōcoł)
• օծութիւն (ōcutʻiwn)
• օծումն (ōcumn)
• օծօղ (ōcōł)

Descendants

• Armenian: օծել (ōcel), օծյալ (ōcyal)

Further reading

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “օծանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “օծանեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “օծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Martirosyan, Hrach (2010) “awcanem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 152