khwela

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Northern Ndebele[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Bantu *-kóɪda.

Verb[edit]

-khwéla

  1. to climb

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Swazi[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Bantu *-kóɪda.

Verb[edit]

-khwéla

  1. to climb into (a tree, vehicle, etc.)
  2. to ride

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Xhosa[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Bantu *-kóɪda.

Verb[edit]

-khwéla

  1. to ride

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Zulu[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Bantu *-kóɪda.

Verb[edit]

-khwéla

  1. (transitive) to ascend, to climb
  2. (transitive) to mount, to get onto, to ride
  3. (transitive) to catch (bus, train, etc.)
  4. (transitive) to annoy, to harass, to irk, to pester, to vex, to upset

Inflection[edit]

Tone H
Infinitive ukukhwela
Positive Negative
Infinitive ukukhwela ukungakhweli
Imperative
Simple + object concord
Singular khwela -khwele
Plural khwelani -khweleni
Present
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyakhwela, ngikhwela engikhwelayo, engikhwela ngikhwela angikhweli engingakhweli ngingakhweli
2nd singular uyakhwela, ukhwela okhwelayo, okhwela ukhwela awukhweli ongakhweli ungakhweli
1st plural siyakhwela, sikhwela esikhwelayo, esikhwela sikhwela asikhweli esingakhweli singakhweli
2nd plural niyakhwela, nikhwela enikhwelayo, enikhwela nikhwela anikhweli eningakhweli ningakhweli
Class 1 uyakhwela, ukhwela okhwelayo, okhwela ekhwela akakhweli ongakhweli engakhweli
Class 2 bayakhwela, bakhwela abakhwelayo, abakhwela bekhwela abakhweli abangakhweli bengakhweli
Class 3 uyakhwela, ukhwela okhwelayo, okhwela ukhwela awukhweli ongakhweli ungakhweli
Class 4 iyakhwela, ikhwela ekhwelayo, ekhwela ikhwela ayikhweli engakhweli ingakhweli
Class 5 liyakhwela, likhwela elikhwelayo, elikhwela likhwela alikhweli elingakhweli lingakhweli
Class 6 ayakhwela, akhwela akhwelayo, akhwela ekhwela awakhweli angakhweli engakhweli
Class 7 siyakhwela, sikhwela esikhwelayo, esikhwela sikhwela asikhweli esingakhweli singakhweli
Class 8 ziyakhwela, zikhwela ezikhwelayo, ezikhwela zikhwela azikhweli ezingakhweli zingakhweli
Class 9 iyakhwela, ikhwela ekhwelayo, ekhwela ikhwela ayikhweli engakhweli ingakhweli
Class 10 ziyakhwela, zikhwela ezikhwelayo, ezikhwela zikhwela azikhweli ezingakhweli zingakhweli
Class 11 luyakhwela, lukhwela olukhwelayo, olukhwela lukhwela alukhweli olungakhweli lungakhweli
Class 14 buyakhwela, bukhwela obukhwelayo, obukhwela bukhwela abukhweli obungakhweli bungakhweli
Class 15 kuyakhwela, kukhwela okukhwelayo, okukhwela kukhwela akukhweli okungakhweli kungakhweli
Class 17 kuyakhwela, kukhwela okukhwelayo, okukhwela kukhwela akukhweli okungakhweli kungakhweli
Recent past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngikhwelile, ngikhwelē engikhwelile, engikhwelē ngikhwelile, ngikhwelē angikhwelanga engingakhwelanga ngingakhwelanga
2nd singular ukhwelile, ukhwelē okhwelile, okhwelē ukhwelile, ukhwelē awukhwelanga ongakhwelanga ungakhwelanga
1st plural sikhwelile, sikhwelē esikhwelile, esikhwelē sikhwelile, sikhwelē asikhwelanga esingakhwelanga singakhwelanga
2nd plural nikhwelile, nikhwelē enikhwelile, enikhwelē nikhwelile, nikhwelē anikhwelanga eningakhwelanga ningakhwelanga
Class 1 ukhwelile, ukhwelē okhwelile, okhwelē ekhwelile, ekhwelē akakhwelanga ongakhwelanga engakhwelanga
Class 2 bakhwelile, bakhwelē abakhwelile, abakhwelē bekhwelile, bekhwelē abakhwelanga abangakhwelanga bengakhwelanga
Class 3 ukhwelile, ukhwelē okhwelile, okhwelē ukhwelile, ukhwelē awukhwelanga ongakhwelanga ungakhwelanga
Class 4 ikhwelile, ikhwelē ekhwelile, ekhwelē ikhwelile, ikhwelē ayikhwelanga engakhwelanga ingakhwelanga
Class 5 likhwelile, likhwelē elikhwelile, elikhwelē likhwelile, likhwelē alikhwelanga elingakhwelanga lingakhwelanga
Class 6 akhwelile, akhwelē akhwelile, akhwelē ekhwelile, ekhwelē awakhwelanga angakhwelanga engakhwelanga
Class 7 sikhwelile, sikhwelē esikhwelile, esikhwelē sikhwelile, sikhwelē asikhwelanga esingakhwelanga singakhwelanga
Class 8 zikhwelile, zikhwelē ezikhwelile, ezikhwelē zikhwelile, zikhwelē azikhwelanga ezingakhwelanga zingakhwelanga
Class 9 ikhwelile, ikhwelē ekhwelile, ekhwelē ikhwelile, ikhwelē ayikhwelanga engakhwelanga ingakhwelanga
Class 10 zikhwelile, zikhwelē ezikhwelile, ezikhwelē zikhwelile, zikhwelē azikhwelanga ezingakhwelanga zingakhwelanga
Class 11 lukhwelile, lukhwelē olukhwelile, olukhwelē lukhwelile, lukhwelē alukhwelanga olungakhwelanga lungakhwelanga
Class 14 bukhwelile, bukhwelē obukhwelile, obukhwelē bukhwelile, bukhwelē abukhwelanga obungakhwelanga bungakhwelanga
Class 15 kukhwelile, kukhwelē okukhwelile, okukhwelē kukhwelile, kukhwelē akukhwelanga okungakhwelanga kungakhwelanga
Class 17 kukhwelile, kukhwelē okukhwelile, okukhwelē kukhwelile, kukhwelē akukhwelanga okungakhwelanga kungakhwelanga
Remote past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngākhwela engākhwela ngākhwela angikhwelanga engingakhwelanga ngingakhwelanga
2nd singular wākhwela owākhwela wākhwela awukhwelanga ongakhwelanga ungakhwelanga
1st plural sākhwela esākhwela sākhwela asikhwelanga esingakhwelanga singakhwelanga
2nd plural nākhwela enākhwela nākhwela anikhwelanga eningakhwelanga ningakhwelanga
Class 1 wākhwela owākhwela ākhwela akakhwelanga ongakhwelanga engakhwelanga
Class 2 bākhwela abākhwela bākhwela abakhwelanga abangakhwelanga bengakhwelanga
Class 3 wākhwela owākhwela wākhwela awukhwelanga ongakhwelanga ungakhwelanga
Class 4 yākhwela eyākhwela yākhwela ayikhwelanga engakhwelanga ingakhwelanga
Class 5 lākhwela elākhwela lākhwela alikhwelanga elingakhwelanga lingakhwelanga
Class 6 ākhwela ākhwela ākhwela awakhwelanga angakhwelanga engakhwelanga
Class 7 sākhwela esākhwela sākhwela asikhwelanga esingakhwelanga singakhwelanga
Class 8 zākhwela ezākhwela zākhwela azikhwelanga ezingakhwelanga zingakhwelanga
Class 9 yākhwela eyākhwela yākhwela ayikhwelanga engakhwelanga ingakhwelanga
Class 10 zākhwela ezākhwela zākhwela azikhwelanga ezingakhwelanga zingakhwelanga
Class 11 lwākhwela olwākhwela lwākhwela alukhwelanga olungakhwelanga lungakhwelanga
Class 14 bākhwela obākhwela bākhwela abukhwelanga obungakhwelanga bungakhwelanga
Class 15 kwākhwela okwākhwela kwākhwela akukhwelanga okungakhwelanga kungakhwelanga
Class 17 kwākhwela okwākhwela kwākhwela akukhwelanga okungakhwelanga kungakhwelanga
Potential
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngingakhwela ngingakhwela ngingekhwele ngingekhwele
2nd singular ungakhwela ungakhwela ungekhwele ungekhwele
1st plural singakhwela singakhwela singekhwele singekhwele
2nd plural ningakhwela ningakhwela ningekhwele ningekhwele
Class 1 angakhwela engakhwela angekhwele engekhwele
Class 2 bangakhwela bengakhwela bangekhwele bengekhwele
Class 3 ungakhwela ungakhwela ungekhwele ungekhwele
Class 4 ingakhwela ingakhwela ingekhwele ingekhwele
Class 5 lingakhwela lingakhwela lingekhwele lingekhwele
Class 6 angakhwela engakhwela angekhwele engekhwele
Class 7 singakhwela singakhwela singekhwele singekhwele
Class 8 zingakhwela zingakhwela zingekhwele zingekhwele
Class 9 ingakhwela ingakhwela ingekhwele ingekhwele
Class 10 zingakhwela zingakhwela zingekhwele zingekhwele
Class 11 lungakhwela lungakhwela lungekhwele lungekhwele
Class 14 bungakhwela bungakhwela bungekhwele bungekhwele
Class 15 kungakhwela kungakhwela kungekhwele kungekhwele
Class 17 kungakhwela kungakhwela kungekhwele kungekhwele
Immediate future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngizokhwela engizokhwela ngizokhwela angizukhwela engingezukhwela ngingezukhwela
2nd singular uzokhwela ozokhwela uzokhwela awuzukhwela ongezukhwela ungezukhwela
1st plural sizokhwela esizokhwela sizokhwela asizukhwela esingezukhwela singezukhwela
2nd plural nizokhwela enizokhwela nizokhwela anizukhwela eningezukhwela ningezukhwela
Class 1 uzokhwela ozokhwela ezokhwela akazukhwela ongezukhwela engezukhwela
Class 2 bazokhwela abazokhwela bezokhwela abazukhwela abangezukhwela bengezukhwela
Class 3 uzokhwela ozokhwela uzokhwela awuzukhwela ongezukhwela ungezukhwela
Class 4 izokhwela ezokhwela izokhwela ayizukhwela engezukhwela ingezukhwela
Class 5 lizokhwela elizokhwela lizokhwela alizukhwela elingezukhwela lingezukhwela
Class 6 azokhwela azokhwela ezokhwela awazukhwela angezukhwela engezukhwela
Class 7 sizokhwela esizokhwela sizokhwela asizukhwela esingezukhwela singezukhwela
Class 8 zizokhwela ezizokhwela zizokhwela azizukhwela ezingezukhwela zingezukhwela
Class 9 izokhwela ezokhwela izokhwela ayizukhwela engezukhwela ingezukhwela
Class 10 zizokhwela ezizokhwela zizokhwela azizukhwela ezingezukhwela zingezukhwela
Class 11 luzokhwela oluzokhwela luzokhwela aluzukhwela olungezukhwela lungezukhwela
Class 14 buzokhwela obuzokhwela buzokhwela abuzukhwela obungezukhwela bungezukhwela
Class 15 kuzokhwela okuzokhwela kuzokhwela akuzukhwela okungezukhwela kungezukhwela
Class 17 kuzokhwela okuzokhwela kuzokhwela akuzukhwela okungezukhwela kungezukhwela
Remote future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyokhwela engiyokhwela ngiyokhwela angiyukhwela engingeyukhwela ngingeyukhwela
2nd singular uyokhwela oyokhwela uyokhwela awuyukhwela ongeyukhwela ungeyukhwela
1st plural siyokhwela esiyokhwela siyokhwela asiyukhwela esingeyukhwela singeyukhwela
2nd plural niyokhwela eniyokhwela niyokhwela aniyukhwela eningeyukhwela ningeyukhwela
Class 1 uyokhwela oyokhwela eyokhwela akayukhwela ongeyukhwela engeyukhwela
Class 2 bayokhwela abayokhwela beyokhwela abayukhwela abangeyukhwela bengeyukhwela
Class 3 uyokhwela oyokhwela uyokhwela awuyukhwela ongeyukhwela ungeyukhwela
Class 4 iyokhwela eyokhwela iyokhwela ayiyukhwela engeyukhwela ingeyukhwela
Class 5 liyokhwela eliyokhwela liyokhwela aliyukhwela elingeyukhwela lingeyukhwela
Class 6 ayokhwela ayokhwela eyokhwela awayukhwela angeyukhwela engeyukhwela
Class 7 siyokhwela esiyokhwela siyokhwela asiyukhwela esingeyukhwela singeyukhwela
Class 8 ziyokhwela eziyokhwela ziyokhwela aziyukhwela ezingeyukhwela zingeyukhwela
Class 9 iyokhwela eyokhwela iyokhwela ayiyukhwela engeyukhwela ingeyukhwela
Class 10 ziyokhwela eziyokhwela ziyokhwela aziyukhwela ezingeyukhwela zingeyukhwela
Class 11 luyokhwela oluyokhwela luyokhwela aluyukhwela olungeyukhwela lungeyukhwela
Class 14 buyokhwela obuyokhwela buyokhwela abuyukhwela obungeyukhwela bungeyukhwela
Class 15 kuyokhwela okuyokhwela kuyokhwela akuyukhwela okungeyukhwela kungeyukhwela
Class 17 kuyokhwela okuyokhwela kuyokhwela akuyukhwela okungeyukhwela kungeyukhwela
Present subjunctive
Positive Negative
1st singular ngikhwele ngingakhweli
2nd singular ukhwele ungakhweli
1st plural sikhwele singakhweli
2nd plural nikhwele ningakhweli
Class 1 akhwele angakhweli
Class 2 bakhwele bangakhweli
Class 3 ukhwele ungakhweli
Class 4 ikhwele ingakhweli
Class 5 likhwele lingakhweli
Class 6 akhwele angakhweli
Class 7 sikhwele singakhweli
Class 8 zikhwele zingakhweli
Class 9 ikhwele ingakhweli
Class 10 zikhwele zingakhweli
Class 11 lukhwele lungakhweli
Class 14 bukhwele bungakhweli
Class 15 kukhwele kungakhweli
Class 17 kukhwele kungakhweli
Past subjunctive
Positive Negative
1st singular ngakhwela ngangakhwela, angakhwela, angangakhwela
2nd singular wakhwela wangakhwela, awakhwela, awangakhwela
1st plural sakhwela sangakhwela, asakhwela, asangakhwela
2nd plural nakhwela nangakhwela, anakhwela, anangakhwela
Class 1 wakhwela wangakhwela, akakhwela, akangakhwela
Class 2 bakhwela bangakhwela, abakhwela, abangakhwela
Class 3 wakhwela wangakhwela, awakhwela, awangakhwela
Class 4 yakhwela yangakhwela, ayakhwela, ayangakhwela
Class 5 lakhwela langakhwela, alakhwela, alangakhwela
Class 6 akhwela angakhwela, awakhwela, awangakhwela
Class 7 sakhwela sangakhwela, asakhwela, asangakhwela
Class 8 zakhwela zangakhwela, azakhwela, azangakhwela
Class 9 yakhwela yangakhwela, ayakhwela, ayangakhwela
Class 10 zakhwela zangakhwela, azakhwela, azangakhwela
Class 11 lwakhwela lwangakhwela, alwakhwela, alwangakhwela
Class 14 bakhwela bangakhwela, abakhwela, abangakhwela
Class 15 kwakhwela kwangakhwela, akwakhwela, akwangakhwela
Class 17 kwakhwela kwangakhwela, akwakhwela, akwangakhwela

References[edit]