tikmək

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Azerbaijani[edit]

Other scripts
Cyrillic тикмәк
Abjad تیکمک

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *tik- (“vertical; to to plant vertically”).[1] Compare Turkish dikmek (“to sew”), Kumyk тикмек (tikmek, “to sew; to build”) Kazakh тігу (tıgu).

Pronunciation[edit]

  • (Baku) IPA(key): [tikʲˈmækʲ], [tit͡ʃˈmæç], [tikˈmæj]
  • (Absheron) IPA(key): [tikˈmej]
  • (Tabriz) IPA(key): [tit͡ʃˈmɑχ]
  • Audio(file)

Verb[edit]

tikmək

  1. to sew
    paltar tikmək ― to sew (clothes)
    • 2011 February 9, Azadlıq Radiosu, “Çaylı kəndində görüb eşitdiklərimiz”, in (Please provide the book title or journal name)‎[1]:
      Evdə oturub, paltar tikmək öyrənir, yemək bişirmək öyrənir
      S/he is sitting home, learning how to sew clothes and cook food.
  2. to build, to construct
    Synonym: inşa etmək
    Antonym: sökmək
    ev tikmək ― to build a house
    • 1960, Anar, Sabah biz ayıq olacaylq, Nurlan, page 84:
      –Yadında, Zeynal, bir bina tikmək istəyirdin e, fırlanan, ha, ha, ha.
      Do you remember, Zeynal, you wanted to build a building, a rotating one, ha ha ha.

Conjugation[edit]

Conjugation of tikmək
positive
subject non-past participle tikən
subject past participle tikmiş
subject future definite participle tikəcək
non-subject future participle (mənim +) tikəcəyim (sənin +) tikəcəyin (onun +) tikəcəyi (bizim +) tikəcəyimiz (sizin +) tikəcəyiniz (onların +) tikəcəyi or tikəcəkləri
non-subject past participle (mənim +) tikdiyim (sənin +) tikdiyin (onun +) tikdiyi (bizim +) tikdiyimiz (sizin +) tikdiyiniz (onların +) tikdiyi or tikdikləri
converb tikib
general temporal participle tikəndə
participle of intensification tikdikcə
specific temporal participle tikərkən
reduplicated participle tikə-tikə
modal participle tikərək
infinitive tikmək
verbal noun tikmə
singular plural
first second third first second third
indicative present simple tikirəm tikirsən tikir tikirik tikirsiniz tikirlər
perfect 1 tikmişəm tikmisən,
tikmişsən* 		tikmişdir tikmişik tikmisiniz,
tikmişsiniz* 		tikmişlər
perfect 2 – tikibsən tikib(dir) – tikibsiniz tikib(dir)lər
past simple tikdim tikdin tikdi tikdik tikdiniz tikdilər
continuous tikirdim tikirdin tikirdi tikirdik tikirdiniz tikirdilər
perfect tikmişdim tikmişdin tikmişdi tikmişdik tikmişdiniz tikmişdilər
future definite tikəcəyəm tikəcəksən tikəcək tikəcəyik tikəcəksiniz tikəcəklər
indefinite tikərəm tikərsən tikər tikərik tikərsiniz tikərlər
future-in-the-past definite tikəcəkdim tikəcəkdin tikəcəkdi tikəcəkdik tikəcəkdiniz tikəcəkdilər
indefinite tikərdim tikərdin tikərdi tikərdik tikərdiniz tikərdilər
conditional present tiksəm tiksən tiksə tiksək tiksəniz tiksələr
past tiksəydim tiksəydin tiksəydi tiksəydik tiksəydiniz tiksəydilər
subjunctive tikəm tikəsən tikə tikək tikəsiniz tikələr
hortative tikəsiyəm tikəsisən tikəsidir tikəsiyik tikəsisiniz tikəsidirlər
obligational present tikməliyəm tikməlisən tikməlidir tikməliyik tikməlisiniz tikməlidirlər
past tikməliydim tikməliydin tikməliydi tikməliydik tikməliydiniz tikməliydilər
evidential present tikirmişəm tikirmişsən tikirmiş tikirmişik tikirmişsiniz tikirmişlər
past tikibmişəm tikibmişsən tikibmiş tikibmişik tikibmişsiniz tikibmişlər
imperative tikim tik tiksin tikək,
tikəlim* 		tikin tiksinlər
negative
subject non-past participle tikməyən
subject past participle tikməmiş
subject future definite participle tikməyəcək
non-subject future participle (mənim +) tikməyəcəyim (sənin +) tikməyəcəyin (onun +) tikməyəcəyi (bizim +) tikməyəcəyimiz (sizin +) tikməyəcəyiniz (onların +) tikməyəcəyi or tikməyəcəkləri
non-subject participle (mənim +) tikmədiyim (sənin +) tikmədiyin (onun +) tikmədiyi (bizim +) tikmədiyimiz (sizin +) tikmədiyiniz (onların +) tikmədiyi or tikmədikləri
negative converb -
caritive converb tikmədən
general temporal participle tikməyəndə
participle of intensification tikmədikcə
specific temporal participle tikməyərkən
modal participle tikməyərək
infinitive tikməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple tikmirəm tikmirsən tikmir tikmirik tikmirsiniz tikmirlər
perfect 1 tikməmişəm tikməmisən,
tikməmişsən* 		tikməmiş tikməmişik tikməmisiniz,
tikməmişsiniz* 		tikməmişlər
perfect 2 – tikməyibsən tikməyib(dir) – tikməyibsiniz tikməyib(dir)lər
past simple tikmədim tikmədin tikmədi tikmədik tikmədiniz tikmədilər
continuous tikmirdim tikmirdin tikmirdi tikmirdik tikmirdiniz tikmirdilər
perfect tikməmişdim tikməmişdin tikməmişdi tikməmişdik tikməmişdiniz tikməmişdilər
future definite tikməyəcəyəm tikməyəcəksən tikməyəcək tikməyəcəyik tikməyəcəksiniz tikməyəcəklər
indefinite tikmərəm tikmərsən,
tikməzsən 		tikməz tikmərik tikmərsiniz, tikməzsiniz tikməzlər
future-in-the-past definite tikməyəcəkdim tikməyəcəkdin tikməyəcəkdi tikməyəcəkdik tikməyəcəkdiniz tikməyəcəkdilər
indefinite tikməzdim tikməzdin tikməzdi tikməzdik tikməzdiniz tikməzdilər
conditional present tikməsəm tikməsən tikməsə tikməsək tikməsəniz tikməsələr
past tikməsəydim tikməsəydin tikməsəydi tikməsəydik tikməsəydiniz tikməsəydilər
subjunctive tikməyəm tikməyəsən tikməyə tikməyək tikməyəsiniz tikməyələr
hortative tikməyəsiyəm tikməyəsisən tikməyəsi tikməyəsiyik tikməyəsisiniz tikməyəsilər
obligational present tikməməliyəm tikməməlisən tikməməli tikməməliyik tikməməlisiniz tikməməlilər
past tikməməliydim tikməməliydin tikməməliydi tikməməliydik tikməməliydiniz tikməməliydilər
evidential present tikməyirmişəm tikməyirmişsən tikməyirmiş tikməyirmişik tikməyirmişsiniz tikməyirmişlər
past tikməyibmişəm tikməyibmişsən tikməyibmiş tikməyibmişik tikməyibmişsiniz tikməyibmişlər
imperative tikməyim tikmə tikməsin tikməyək
tikməyəlim* 		tikməyin tikməsinlər
negative potential
subject non-past participle tikəmməyən
subject future definite participle tikəmməyəcəq
non-subject participle (mənim +) tikəmmədiyim (sənin +) tikəmmədiyin (onun +) tikəmmədiyi (bizim +) tikəmmədiyimiz (sizin +) tikəmmədiyiniz (onların +) tikəmmədiyi or tikəmmədikləri
converb -
caritive converb tikəmmədən
general temporal participle tikəmməyəndə
participle of intensification tikəmmədikcə
specific temporal participle tikəmməyərkən
modal participle tikəmməyərək
infinitive tikəmməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple tikəmmirəm tikəmmirsən tikəmmir tikəmmirik tikəmmirsiniz tikəmmirlər
perfect 1 tikəmməmişəm tikəmməmisən,
tikəmməmişsən* 		tikəmməmişdir tikəmməmişik tikəmməmisiniz,
tikəmməmişsiniz* 		tikəmməşmilər
perfect 2 – tikəmməyibsən tikəmməyib(dir) – tikəmməyibsiniz tikəmməyib(dir)lər
past simple tikəmmədim tikəmmədin tikəmmədi tikəmmədik tikəmmədiniz tikəmmədilər
continuous tikəmmirdim tikəmmirdin tikəmmirdi tikəmmirdik tikəmmirdiniz tikəmmirdilir
perfect tikəmməmişdim tikəmməmişdin tikəmməmişdi tikəmməmişdik tikəmməmişdiniz tikəmməmişdilər
future definite tikəmməyəcəyəm tikəmməyəcəksən tikəmməyəcək tikəmməyəcəyik tikəmməyəcəksiniz tikəmməyəcəklər
indefinite tikəmmərəm tikəmmərsən,
tikəmməzsən 		tikəmməz tikəmmərik tikəmmərsiniz,
tikəmməzsiniz 		tikəmməzlər
future-in-the-past definite tikəmməyəcəkdim tikəmməyəcəkdin tikəmməyəcəkdi tikəmməyəcəkdik tikəmməyəcəkdiniz tikəmməyəcəkdilər
indefinite tikəmməzdim tikəmməzdin tikəmməzdi tikəmməzdik tikəmməzdiniz tikəmməzdilər
conditional present tikəmməsəm tikəmməsən tikəmməsə tikəmməsək tikəmməsəniz tikəmməsələr
past tikəmməsəydim tikəmməsəydin tikəmməsəydi tikəmməsəydik tikəmməsəydiniz tikəmməsəydilər
subjunctive tikəmməyəm tikəmməyəsən tikəmməyə tikəmməyək tikəmməyəsiniz tikəmməyələr
imperative tikəmməyim tikəmmə tikəmməsin tikəmməyək tikəmməyin tikəmməsinlər
* dated or high-register

Derived terms[edit]

Related terms[edit]

References[edit]

  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dik-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

Khalaj[edit]

Perso-Arabic تیکمَک

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *tik- (“to plant vertically”).

Pronunciation[edit]

  • (Xarrâbî) IPA(key): [tɪkˈmæk]

Verb[edit]

tikmək (third-person singular aorist tikər, second person singular imperative tiki, tikîr)

  1. to sew

Conjugation[edit]

Conjugation of tikmək [thematic vowel -V², imperative -V¹]
Positive
infinitive tikmək
verbal noun tikmə
verbal adverb tikdü
repeated verbal adverb tikə
impersonal participle tikgülü, tikən
personal participle tikdük
perfective participle tikmüş
necessitative participle tikgülük, tikməlüg, tikməlü
optative / imprecative participle tikgür
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
mən sən ô biz siz ullar
indicative aorist simple tikəm tikəñ tikər tikəmüz tikəñüz tikələr
aorist past / past imperfect tikər-ərtüm tikər-ərtü̂ñ tikər-ərti tikər-ərtük tikər-ərtüñüz tikər-ərtilər
perfect continous tikər-əmüşəm tikər-əmüşəñ tikər-əmüş tikər-əmüşək tikər-əmüşəñüz tikər-əmüşəllər
present simple tikəyôrım tikəyôrııñ tikəyôr, tikəyôrı tikəyôrıq tikəyôrıñız tikəyullar
past progressive tikəyôr-artım tikəyôr-artııñ tikəyôr-artı tikəyôr-artıq tikəyôr-artıñız tikəyôr-aortılar
perfect progressive tikəyôr-amışam tikəyôr-amışañ tikəyôr-amış tikəyôr-amışaq tikəyôr-amışañız tikəyôr-amışallar
past form 1 tikdüm tikdü̂ñ tikdi tikdük tikdüñüz tikdilər
form 2 tikitüm, tiktüm tikitü̂ñ, tiktü̂ñ tikiti, tikti tikitük, tiktük tikitüñüz, tiktüñüz tikitilər, tiktilər
perfect simple tikmüşəm tikmüşəñ tikmüş tikmüşək tikmüşəñüz tikmüşəllər
pluperfect tikmüş-ərtüm tikmüş-ərtü̂ñ tikmüş-ərti tikmüş-ərtük tikmüş-ərtüñüz tikmüş-ərtilər
perfect pluperfect tikmüş-əmüşəm tikmüş-əmüşəñ tikmüş-əmüş tikmüş-əmüşək tikmüş-əmüşəñüz tikmüş-əmüşəllər
conditional tiksəm tiksəñ tiksə tiksək tiksəñüz tiksələr
intentional tikigəm, tikgəm tikigəñ, tikgəñ tikigə, tikgə tikigək, tikgək tikigəñüz, tikgəñüz tikigələr, tikgələr
imperative tikidüm, tikdüm tiki, tik tikitə, tiktə tikidük, tikdük tikidü̂ñ, tikdü̂ñ tikitələr, tiktələr
Negative
infinitive tikməmək
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
mən sən ô biz siz ullar
indicative aorist simple tikməm tikməñ tikməz tikməmüz tikməñüz tikməzlər
aorist past / past imperfect tikməz-ərtüm tikməz-ərtü̂ñ tikməz-ərti tikməz-ərtük tikməz-ərtüñüz tikməz-ərtilər
perfect continous tikməz-əmüşəm tikməz-əmüşəñ tikməz-əmüş tikməz-əmüşək tikməz-əmüşəñüz tikməz-əmüşəllər
present simple tikməyôrım tikməyôrııñ tikməyôr, tikməyôrı tikməyôrıq tikməyôrıñız tikməyullar
past progressive tikməyôr-artım tikməyôr-artııñ tikməyôr-artı tikməyôr-artıq tikməyôr-artıñız tikməyôr-artılar
perfect progressive tikməyôr-amışam tikməyôr-amışañ tikməyôr-amış tikməyôr-amışaq tikməyôr-amışañız tikməyôr-amışallar
past tikmədüm tikmədü̂ñ tikmədi tikmədük tikmədüñüz tikmədilər
perfect basic tikmədükəm tikmədükəñ tikmədük tikmədükək tikmədükəñüz tikmədükəllər
pluperfect tikmədük-ərtüm tikmədük-ərtü̂ñ tikmədük-ərti tikmədük-ərtük tikmədük-ərtüñüz tikmədük-ərtilər
perfect pluperfect tikmədük-əmüşəm tikmədük-əmüşəñ tikmədük-əmüş tikmədük-əmüşək tikmədük-əmüşəñüz tikmədük-əmüşəllər
conditional tikməsəm tikməsəñ tikməsə tikməsək tikməsəñüz tikməsələr
intentional tikməgəm tikməgəñ tikməgə tikməgək tikməgəñüz tikməgələr
imperative tikmədüm tikmə tikmətə tikmədük tikmədü̂ñ tikmətələr
Conjugation of tikmək [thematic vowel -V², imperative -V⁵r]
Positive
infinitive tikmək
verbal noun tikmə
verbal adverb tikdü
repeated verbal adverb tikə
impersonal participle tikgülü, tikən
personal participle tikdük
perfective participle tikmüş
necessitative participle tikgülük, tikməlüg, tikməlü
optative / imprecative participle tikgür
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
mən sən ô biz siz ullar
indicative aorist simple tikəm tikəñ tikər tikəmüz tikəñüz tikələr
aorist past / past imperfect tikər-ərtüm tikər-ərtü̂ñ tikər-ərti tikər-ərtük tikər-ərtüñüz tikər-ərtilər
perfect continous tikər-əmüşəm tikər-əmüşəñ tikər-əmüş tikər-əmüşək tikər-əmüşəñüz tikər-əmüşəllər
present simple tikəyôrım tikəyôrııñ tikəyôr, tikəyôrı tikəyôrıq tikəyôrıñız tikəyullar
past progressive tikəyôr-artım tikəyôr-artııñ tikəyôr-artı tikəyôr-artıq tikəyôr-artıñız tikəyôr-aortılar
perfect progressive tikəyôr-amışam tikəyôr-amışañ tikəyôr-amış tikəyôr-amışaq tikəyôr-amışañız tikəyôr-amışallar
past form 1 tikdüm tikdü̂ñ tikdi tikdük tikdüñüz tikdilər
form 2 tikîrdüm tikîrdü̂ñ tikîrdi tikîrdük tikîrdüñüz tikîrdilər
perfect simple tikmüşəm tikmüşəñ tikmüş tikmüşək tikmüşəñüz tikmüşəllər
pluperfect tikmüş-ərtüm tikmüş-ərtü̂ñ tikmüş-ərti tikmüş-ərtük tikmüş-ərtüñüz tikmüş-ərtilər
perfect pluperfect tikmüş-əmüşəm tikmüş-əmüşəñ tikmüş-əmüş tikmüş-əmüşək tikmüş-əmüşəñüz tikmüş-əmüşəllər
conditional tiksəm tiksəñ tiksə tiksək tiksəñüz tiksələr
intentional tikîrgəm tikîrgəñ tikîrgə tikîrgək tikîrgəñüz tikîrgələr
imperative tikîrdüm, tikîrüm tikîr tikîrtə tikîrdük, tikîrük tikîrdü̂ñ, tikîrü̂ñ tikîrtələr
Negative
infinitive tikməmək
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
mən sən ô biz siz ullar
indicative aorist simple tikməm tikməñ tikməz tikməmüz tikməñüz tikməzlər
aorist past / past imperfect tikməz-ərtüm tikməz-ərtü̂ñ tikməz-ərti tikməz-ərtük tikməz-ərtüñüz tikməz-ərtilər
perfect continous tikməz-əmüşəm tikməz-əmüşəñ tikməz-əmüş tikməz-əmüşək tikməz-əmüşəñüz tikməz-əmüşəllər
present simple tikməyôrım tikməyôrııñ tikməyôr, tikməyôrı tikməyôrıq tikməyôrıñız tikməyullar
past progressive tikməyôr-artım tikməyôr-artııñ tikməyôr-artı tikməyôr-artıq tikməyôr-artıñız tikməyôr-artılar
perfect progressive tikməyôr-amışam tikməyôr-amışañ tikməyôr-amış tikməyôr-amışaq tikməyôr-amışañız tikməyôr-amışallar
past tikmədüm tikmədü̂ñ tikmədi tikmədük tikmədüñüz tikmədilər
perfect basic tikmədükəm tikmədükəñ tikmədük tikmədükək tikmədükəñüz tikmədükəllər
pluperfect tikmədük-ərtüm tikmədük-ərtü̂ñ tikmədük-ərti tikmədük-ərtük tikmədük-ərtüñüz tikmədük-ərtilər
perfect pluperfect tikmədük-əmüşəm tikmədük-əmüşəñ tikmədük-əmüş tikmədük-əmüşək tikmədük-əmüşəñüz tikmədük-əmüşəllər
conditional tikməsəm tikməsəñ tikməsə tikməsək tikməsəñüz tikməsələr
intentional tikməgəm tikməgəñ tikməgə tikməgək tikməgəñüz tikməgələr
imperative tikmədüm tikmə tikmətə tikmədük tikmədü̂ñ tikmətələr

References[edit]

  • Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=tikmək&oldid=78156133"