क्षोदस्

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *kšáwdas (“swell of the sea; gush of water; current”), from Proto-Indo-European *k⁽ʷ⁾séwd-os ~ *k⁽ʷ⁾séwd-es-, from *k⁽ʷ⁾sewd-. Cognate with Avestan 𐬑𐬱𐬀𐬊𐬜𐬀𐬵 (xšaoδah, “swell of the sea, gush of water”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kʂɐ́w.dɐs/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈkʂoː.d̪ɐs̪/

Noun

क्षोदस् • (kṣódas) stem, n

1. swell of the sea; water in agitation; rushing gush of water
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.017.12:

     आ क्षोदो॒ महि॑ वृ॒तं न॒दीनां॒ परि॑ष्ठितमसृज ऊ॒र्मिम॒पाम् ।
     तासा॒मनु॑ प्र॒वत॑ इन्द्र॒ पन्थां॒ प्रार्द॑यो॒ नीची॑र॒पसः॑ समु॒द्रम् ॥

     ā́ kṣódo máhi vṛtáṃ nadī́nāṃ páriṣṭhitamasṛja ūrmímapā́m.
     tā́sāmánu praváta indra pánthāṃ prā́rdayo nī́cīrapásaḥ samudrám.

     You set free the rushing wave of waters; the floods' great swell encompassed and obstructed.
     You directed downward, O Indra, their course along steep slopes, speeding to the ocean.

Declension

Neuter as-stem declension of क्षोदस् (kṣódas)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षोदः kṣódaḥ	क्षोदसी kṣódasī	क्षोदांसि kṣódāṃsi
Vocative	क्षोदः kṣódaḥ	क्षोदसी kṣódasī	क्षोदांसि kṣódāṃsi
Accusative	क्षोदः kṣódaḥ	क्षोदसी kṣódasī	क्षोदांसि kṣódāṃsi
Instrumental	क्षोदसा kṣódasā	क्षोदोभ्याम् kṣódobhyām	क्षोदोभिः kṣódobhiḥ
Dative	क्षोदसे kṣódase	क्षोदोभ्याम् kṣódobhyām	क्षोदोभ्यः kṣódobhyaḥ
Ablative	क्षोदसः kṣódasaḥ	क्षोदोभ्याम् kṣódobhyām	क्षोदोभ्यः kṣódobhyaḥ
Genitive	क्षोदसः kṣódasaḥ	क्षोदसोः kṣódasoḥ	क्षोदसाम् kṣódasām
Locative	क्षोदसि kṣódasi	क्षोदसोः kṣódasoḥ	क्षोदःसु kṣódaḥsu