pamiętać
Jump to navigation
Jump to search
Old Polish[edit]
Etymology[edit]
Inherited from Proto-Slavic *pamętati. By surface analysis, pamięć + -ać. First attested in the first half of the 14th century.
Pronunciation[edit]
Verb[edit]
pamiętać impf
- to remember (to not forget; to keep in mind; to bear in mind; to take care of) [+ ku (dative)], [+ na (accusative)], [+accusative], [+infinitive]
- 1922 [End of the 15th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)[2], page 231:
- Tego... slutowana i milosze[rdzia]... wszdy miloscziwe pamøtaghøc
- [Tego... slutowania i miłosie[rdzia]... wżdy miłościwie pamiętając]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 166:
- Nye pamyetasch (non recordaris), matko myla, slow Symeonovych?
- [Nie pamiętasz (non recordaris), matko miła, słow Symeonowych?]
- 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 181:
- Iste parwlus (sc. Christus)... Iesus, obrazony, non meminit, nye pamyątha, ad vindictam kv pomscze
- [Iste parwlus (sc. Christus)... Iesus, obrażony, non meminit, nie pamięta, ad vindictam ku pomście]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 136, 9:
- *Pomøtay (memor esto)... syny Edom w dzen Yeruzalem
- [Pamiętaj (memor esto)... syny Edom w dzień Jeruzalem]
- 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[5], page 25b:
- Pamiatay na slowo twoie (memor esto verbi tui Psal 118, 49) sludze twemu
- [Pamiętaj na słowo twoje (memor esto verbi tui Psal 118, 49) słudze twemu]
- 1447, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume 1, page 7:
- Pamyathay swyeczycz dny swyathe
- [Pamiętaj święcić dni święte]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Is 5:
- Pamøtaycze (mementote Is 12, 5), ysze wysoke ymø gego
- [Pamiętajcie (mementote Is 12, 5), iże wysokie imię jego]
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie[7], page br 17:
- Chego gim doych, ne pamøtaiø
- [Czego jim dojć, nie pamiętają]
- 1885 [End of the fifteenth century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[8], volume V, page 24:
- Pamyątacz recolere
- [Pamiętać recolere]
- to consider
- 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[9], 19, 17:
- Wiwyodl ge i postawyl ge przed myastem y mowyl gym: Pamyøtayczye, abiszczye [się] nye oglyødali
- [Wywiodł je i postawił je przed miastem i mowił jim: Pamiętajcie, abyście [się] nie oglądali]
- to mention
- 1426, Kanon mszy św., Canon missae., volume IV, page 315:
- Tym czsoschsmy pamyøtaly, wschithkym... myesczcze ochlodzenya... aby dal, proszymy
- [Tym csożsmy pamiętali, wszytkim... mieścce ochłodzenia... aby dał, prosimy]
- 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIII, page 304:
- Ma pamiatacz meditabitur (Christum tamen sub ipso meditabimur sopore)
- [Ma pamiętać meditabitur (Christum tamen sub ipso meditabimur sopore)]
Derived terms[edit]
adjectives
nouns
verbs
- przepamiętać pf
- rozpamiętać pf, rozpamiętawać impf
- upamiętać pf
- wspamiętać pf
- zapamiętać pf
Related terms[edit]
adjectives
adverbs
nouns
Descendants[edit]
- Masurian: paniéntacz
- Polish: pamiętać
- Silesian: pamiyntać
References[edit]
- Boryś, Wiesław (2005) “pamiętać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “pamiętać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “pamiętać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “pamiętać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish[edit]
Etymology[edit]
Inherited from Old Polish pamiętać. By surface analysis, pamięć + -ać.
Pronunciation[edit]
- IPA(key): /paˈmjɛn.tat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /paˈmjɛ̃.tat͡ɕ/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -ɛntat͡ɕ
- Syllabification: pa‧mię‧tać
Verb[edit]
pamiętać impf
- (transitive) to remember (to recall from one's memory; to have an image in one's memory) [+ o (locative) = about whom/what]
- Synonym: pomnieć
- (intransitive) to remember (to keep in mind; to be mindful of) [+ o (locative) = about whom/what]
- Hypernym: troszczyć się
- (intransitive) to remember (to not forget (to do something required)) [+infinitive = to do what]
- Synonym: pomnieć
- Near-synonym: nie omieszkać
- (transitive) to remember; to not forget (to not forgive; to keep in mind someone's wrongdoing even if it happened some time ago) [+dative = whom]
- Hypernym: obrażać się
- (transitive, of objects) to be from a particular time [+accusative = what time]
- Near-synonym: pochodzić
- Ten budynek pamięta XVIII wiek. ― This building has been around since the 18th century. (literally, “This building remembers the 18th century.”)
- (intransitive, obsolete) to mind, to heed (to pay attention to) [+ na (accusative) = what/whom]
- (transitive, Middle Polish) to remember (to celebrate; to honor)
- (transitive, Middle Polish) to remember; to ponder
- Synonyms: rozpamiętywać, rozmyślać, wspominać
- (transitive, Middle Polish) to calm (to make peaceful)
- Synonym: opamiętywać
- (reflexive with się) to remember each other, to remember one another (to keep each other in mind and not forget each other)
- (reflexive with się, Middle Polish) to remember (to recall from one's memory)
- (reflexive with się, Middle Polish) to remember something about oneself
- (reflexive with się, Middle Polish) to be of sound mind
Usage notes[edit]
In Middle Polish, sense 1 and sense 11 were synonymous.
Conjugation[edit]
Derived terms[edit]
nouns
phrases
verbs
- opamiętać pf, opamiętywać impf
- popamiętać pf
- rozpamiętać pf, rozpamiętywać impf
- zapamiętać pf, zapamiętywać impf
Related terms[edit]
adjectives
See also[edit]
Trivia[edit]
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pamiętać is one of the most used words in Polish, appearing 19 times in scientific texts, 3 times in news, 15 times in essays, 40 times in fiction, and 98 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 175 times, making it the 329th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References[edit]
Further reading[edit]
- pamiętać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- pamiętać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pamiętać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pamiętać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Paweł Kupiszewski (12.05.2016) “PAMIĘTAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pamiętać”, in Słownik języka polskiego[10]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “pamiętać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[11]
- A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pamiętać”, in Słownik języka polskiego[12] (in Polish), volume 4, Warsaw, page 28
- pamiętać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Categories:
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms suffixed with -ać
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish imperfective verbs
- Old Polish terms with quotations
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms suffixed with -ać
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɛntat͡ɕ
- Rhymes:Polish/ɛntat͡ɕ/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish imperfective verbs
- Polish transitive verbs
- Polish intransitive verbs
- Polish terms with usage examples
- Polish terms with obsolete senses
- Middle Polish
- Polish reflexive verbs
- pl:Thinking