वर्ज्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit वर्ज्य (varjya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʋəɾ.d͡ʒjᵊ/, [ʋɐɾ.d͡ʒjᵊ]

Adjective

वर्ज्य • (varjya)

1. deserving of abandonment

   Synonyms: वर्जनीय (varjanīya), त्याज्य (tyājya)

2. prohibited, forbidden, disallowed
3. (Indian classical music) in a raga, a note that is strictly forbidden

   Synonym: वर्जित (varjit)

   राग ललित में पंचम वर्ज्य हैं ― rāg lalit mẽ pañcam varjya ha͠i

References

• Bahri, Caturvedi, Dasa-Hindi (2022) “वर्ज्य”, in Digital Dictionaries of South Asia [Combined Hindi Dictionaries]

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৱৰ্জ্য (Assamese script)
• ᬯᬃᬚ᭄ᬬ (Balinese script)
• বর্জ্য (Bengali script)
• 𑰪𑰨𑰿𑰕𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑀭𑁆𑀚𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ဝရ်္ဇျ (Burmese script)
• વર્જ્ય (Gujarati script)
• ਵਰ੍ਜ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑌰𑍍𑌜𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦮꦂꦗꦾ (Javanese script)
• 𑂫𑂩𑂹𑂔𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ವರ್ಜ್ಯ (Kannada script)
• វជ៌្យ (Khmer script)
• ວຣ຺ຊ຺ຍ (Lao script)
• വര്ജ്യ (Malayalam script)
• ᠸᠠᡵᡯᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘨𑘿𑘕𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠸᠠᠷᠽᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧊𑧈𑧠𑦵𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐰𑐬𑑂𑐖𑑂𑐫 (Newa script)
• ଵର୍ଜ୍ଯ (Odia script)
• ꢮꢬ꣄ꢙ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆮𑆫𑇀𑆘𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖪𑖨𑖿𑖕𑖿𑖧 (Siddham script)
• වර්‍ජ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩾𑩼 𑪙𑩣 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚦𑚤𑚶𑚑𑚶𑚣 (Takri script)
• வர்ஜ்ய (Tamil script)
• వర్జ్య (Telugu script)
• วรฺชฺย (Thai script)
• ཝ་རྫྱ (Tibetan script)
• 𑒫𑒩𑓂𑒖𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨭𑨫𑩇𑨥𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

A gerundive from the root वृज् (vṛj) +‎ -य (-ya).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋɐɾ.d͡ʑjɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈʋɐɾ.d͡ʑjɐ/

Adjective

वर्ज्य • (varjya) stem (root वृज्)

1. to be avoided

Declension

Masculine a-stem declension of वर्ज्य (varjya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्ज्यः varjyaḥ	वर्ज्यौ / वर्ज्या¹ varjyau / varjyā¹	वर्ज्याः / वर्ज्यासः¹ varjyāḥ / varjyāsaḥ¹
Vocative	वर्ज्य varjya	वर्ज्यौ / वर्ज्या¹ varjyau / varjyā¹	वर्ज्याः / वर्ज्यासः¹ varjyāḥ / varjyāsaḥ¹
Accusative	वर्ज्यम् varjyam	वर्ज्यौ / वर्ज्या¹ varjyau / varjyā¹	वर्ज्यान् varjyān
Instrumental	वर्ज्येन varjyena	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्यैः / वर्ज्येभिः¹ varjyaiḥ / varjyebhiḥ¹
Dative	वर्ज्याय varjyāya	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्येभ्यः varjyebhyaḥ
Ablative	वर्ज्यात् varjyāt	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्येभ्यः varjyebhyaḥ
Genitive	वर्ज्यस्य varjyasya	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्यानाम् varjyānām
Locative	वर्ज्ये varjye	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्येषु varjyeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of वर्ज्या (varjyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्ज्या varjyā	वर्ज्ये varjye	वर्ज्याः varjyāḥ
Vocative	वर्ज्ये varjye	वर्ज्ये varjye	वर्ज्याः varjyāḥ
Accusative	वर्ज्याम् varjyām	वर्ज्ये varjye	वर्ज्याः varjyāḥ
Instrumental	वर्ज्यया / वर्ज्या¹ varjyayā / varjyā¹	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्याभिः varjyābhiḥ
Dative	वर्ज्यायै varjyāyai	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्याभ्यः varjyābhyaḥ
Ablative	वर्ज्यायाः / वर्ज्यायै² varjyāyāḥ / varjyāyai²	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्याभ्यः varjyābhyaḥ
Genitive	वर्ज्यायाः / वर्ज्यायै² varjyāyāḥ / varjyāyai²	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्यानाम् varjyānām
Locative	वर्ज्यायाम् varjyāyām	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्यासु varjyāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of वर्ज्य (varjya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वर्ज्यम् varjyam	वर्ज्ये varjye	वर्ज्यानि / वर्ज्या¹ varjyāni / varjyā¹
Vocative	वर्ज्य varjya	वर्ज्ये varjye	वर्ज्यानि / वर्ज्या¹ varjyāni / varjyā¹
Accusative	वर्ज्यम् varjyam	वर्ज्ये varjye	वर्ज्यानि / वर्ज्या¹ varjyāni / varjyā¹
Instrumental	वर्ज्येन varjyena	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्यैः / वर्ज्येभिः¹ varjyaiḥ / varjyebhiḥ¹
Dative	वर्ज्याय varjyāya	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्येभ्यः varjyebhyaḥ
Ablative	वर्ज्यात् varjyāt	वर्ज्याभ्याम् varjyābhyām	वर्ज्येभ्यः varjyebhyaḥ
Genitive	वर्ज्यस्य varjyasya	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्यानाम् varjyānām
Locative	वर्ज्ये varjye	वर्ज्ययोः varjyayoḥ	वर्ज्येषु varjyeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: vajja
• Sinhalese: වද (wada)
• → Hindi: वर्ज्य (varjya) (learned)

References

• Apte, Macdonell (2022) “वर्ज्य”, in Digital Dictionaries of South India [Combined Sanskrit Dictionaries]
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “varjya”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press