կառչիմ
Jump to navigation
Jump to search
Old Armenian[edit]
Etymology[edit]
From the root կառ- (kaṙ-, “to erect, build, fix”) + -չ- (-čʻ-). The origin of the root is uncertain.[1] Perhaps from Proto-Indo-European *gʷr̥H-, zero-grade of *gʷerH- (“to elevate”).[2] For *-r̥H- → ռ (ṙ) compare գառն (gaṙn).
Verb[edit]
կառչիմ • (kaṙčʻim)
- (intransitive) to grasp at, lay hold of, cling to; to be caught by, bent or fixed on
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).17.3–5:[3]
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- Baroyaxawsn asē zoznoy, tʻē yoržam elanē yołkoyzn ortʻoy, arkanē i xonarh zptułn ew spʻṙē i getnin ew inkʻn tʻawali i vera; ew kaṙčʻin ptułkʻn i xočʻsn, ew aṙeal tani jagucʻn iwreancʻ ew tʻołu lok zšruandsn.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the hedgehog, that when it climbs to the bunch of grapes of the vine, it drops the fruits down and scatters them on the ground, and it itself rolls on top, and the grapes stick to its quills, and it takes them to its young and leaves the bunch empty.
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- (intransitive) to be built
Conjugation[edit]
mediopassive
| infinitive | կառչել, կառչիլ* (kaṙčʻel, kaṙčʻil*) | participle | կառուցեալ (kaṙucʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | կառուցանեմ (kaṙucʻanem) | aorist stem | կառե- (kaṙe-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կառչիմ (kaṙčʻim) | կառչիս (kaṙčʻis) | կառչի (kaṙčʻi) | կառչիմք (kaṙčʻimkʻ) | կառչիք (kaṙčʻikʻ) | կառչին (kaṙčʻin) | |
| imperfect | կառչէի (kaṙčʻēi) | կառչէիր (kaṙčʻēir) | կառչէր, կառչիւր (kaṙčʻēr, kaṙčʻiwr) | կառչէաք (kaṙčʻēakʻ) | կառչէիք (kaṙčʻēikʻ) | կառչէին (kaṙčʻēin) | |
| aorist | կառեայ (kaṙeay) | կառեար (kaṙear) | կառեաւ (kaṙeaw) | կառեաք (kaṙeakʻ) | կառեայք (kaṙeaykʻ) | կառեան (kaṙean) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կառչիցիմ (kaṙčʻicʻim) | կառչիցիս (kaṙčʻicʻis) | կառչիցի (kaṙčʻicʻi) | կառչիցիմք (kaṙčʻicʻimkʻ) | կառչիցիք (kaṙčʻicʻikʻ) | կառչիցին (kaṙčʻicʻin) | |
| aorist | կառեայց (kaṙeaycʻ) | կառիցես (kaṙicʻes) | կառիցէ (kaṙicʻē) | կառիցուք (kaṙicʻukʻ) | կառիջիք (kaṙiǰikʻ) | կառիցեն (kaṙicʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կառի՛ր (kaṙír) | — | — | կառերո՛ւք (kaṙerúkʻ) | — | |
| cohortative | — | կառիջի՛ր (kaṙiǰír) | — | — | կառիջի՛ք (kaṙiǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կառչիր (mí kaṙčʻir) | — | — | մի՛ կառչիք (mí kaṙčʻikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms[edit]
- արձանակառ (arjanakaṙ)
- բազմակառ (bazmakaṙ)
- կառ հարկանեմ (kaṙ harkanem)
- կառուած (kaṙuac)
- կառուցանեմ (kaṙucʻanem)
- նաւակառեմ (nawakaṙem)
- նաւակառու (nawakaṙu)
Related terms[edit]
- կարկառ (karkaṙ) (perhaps)
Descendants[edit]
- Armenian: կառչել (kaṙčʻel)
References[edit]
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 527–528
- ^ J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 258
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[2], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 115, 151
Further reading[edit]
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կառչիմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կառչիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy