კალმახი
Jump to navigation
Jump to search
Georgian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]From Old Armenian կարմրախայտ (karmraxayt, “trout”, literally “red-spotted”).[2][3][4][5]
The Proto-Kartvelian *ḳalmax- (“fish”) reconstructed by some[6][7][8] within the controversial Nostratic theory is based on the Svan alone, does not take into consideration the Armenian material, and is unreliable.[5][9]
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]კალმახი • (ḳalmaxi) (plural კალმახები)
Inflection
[edit]| Declension of კალმახი (see Georgian declension) | |||
|---|---|---|---|
| singular | plural | archaic plural | |
| nominative | კალმახი (ḳalmaxi) | კალმახები (ḳalmaxebi) | კალმახნი (ḳalmaxni) |
| ergative | კალმახმა (ḳalmaxma) | კალმახებმა (ḳalmaxebma) | კალმახთ(ა) (ḳalmaxt(a)) |
| dative | კალმახს(ა) (ḳalmaxs(a)) | კალმახებს(ა) (ḳalmaxebs(a)) | კალმახთ(ა) (ḳalmaxt(a)) |
| genitive | კალმახის(ა) (ḳalmaxis(a)) | კალმახების(ა) (ḳalmaxebis(a)) | კალმახთ(ა) (ḳalmaxt(a)) |
| instrumental | კალმახით(ა) (ḳalmaxit(a)) | კალმახებით(ა) (ḳalmaxebit(a)) | |
| adverbial | კალმახად(ა) (ḳalmaxad(a)) | კალმახებად(ა) (ḳalmaxebad(a)) | |
| vocative | კალმახო (ḳalmaxo) | კალმახებო (ḳalmaxebo) | კალმახნო (ḳalmaxno) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
| Postpositional inflection of კალმახი (see Georgian postpositions) | ||
|---|---|---|
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
| -ზე (-ze, “on”) | კალმახზე (ḳalmaxze) | კალმახებზე (ḳalmaxebze) |
| -თან (-tan, “near”) | კალმახთან (ḳalmaxtan) | კალმახებთან (ḳalmaxebtan) |
| -ში (-ši, “in”) | კალმახში (ḳalmaxši) | კალმახებში (ḳalmaxebši) |
| -ვით (-vit, “like”) | კალმახივით (ḳalmaxivit) | კალმახებივით (ḳalmaxebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (-tvis, “for”) | კალმახისთვის (ḳalmaxistvis) | კალმახებისთვის (ḳalmaxebistvis) |
| -ებრ (-ebr, “like”) | კალმახისებრ (ḳalmaxisebr) | კალმახებისებრ (ḳalmaxebisebr) |
| -კენ (-ḳen, “towards”) | კალმახისკენ (ḳalmaxisḳen) | კალმახებისკენ (ḳalmaxebisḳen) |
| -გან (-gan, “from/of”) | კალმახისგან (ḳalmaxisgan) | კალმახებისგან (ḳalmaxebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (-dan, “from/since”) | კალმახიდან (ḳalmaxidan) | კალმახებიდან (ḳalmaxebidan) |
| -ურთ (-urt, “together with”) | კალმახითურთ (ḳalmaxiturt) | კალმახებითურთ (ḳalmaxebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (-mde, “up to”) | კალმახამდე (ḳalmaxamde) | კალმახებამდე (ḳalmaxebamde) |
Descendants
[edit]- →⇒ Avar: кӏалмах-ччугӏа (kʼalmax-ččuʻa)
- → Bats: კალმახ (ḳalmax)
- → Chechen: кӏамах (kʼamax) — Kist
- → Ingush: кӏалмах (kʼalmax)
- → Laz: კარმახა (ǩarmaxa), კალმახა (ǩalmaxa) — Borghola, კალმახი (ǩalmaxi)
- → Mingrelian: კალმახი (ḳalmaxi), კალმახა (ḳalmaxa), კაჲმახა (ḳaymaxa) — Martvili–Bandza
- → Ossetian: къалмахи (k’almaxi)
- → Russian: калма́хи (kalmáxi)
- → Svan: კალმახ (ḳalmax), კალმა̈ხ (ḳalmäx), კალმახუ̂ (ḳalmaxû)
- → Udi: кӏалмах (ḳalmaχ)
References
[edit]- ^ Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716) “კალმახი”, in S. Iordanišvili, editor, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [Collection of Georgian words, that is a dictionary][1], Tbilisi: Georgian SSR print, published 1949, page 159
- ^ Marr, N. (1910) “კალმახა”, in Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Chan (Laz) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 2) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 151a
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կարմիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 559a
- ^ Ġapʻancʻyan, Grigor (1961) Hayocʻ lezvi patmutʻyun. Hin šrǰan [History of the Armenian Language. Ancient Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 89
- ↑ 5.0 5.1 Klimov, G. A. (1963) “Об этимологической методике Карла Боуды (На материале кавказских языков) [On the etymological method of Karl Bouda (Based on the material of Caucasian languages)]”, in Этимология[2], Moscow: Nauka, page 272 of 268–274
- ^ Vladislav Illich-Svitych (1967) “Материалы к сравнительному словарю ностратических языков (индоевропейский, алтайский, уральский, дравидский, картвельский, семитохамитский) [Materials for a Comparative Dictionary of the Nostratic Languages (Indo-European, Altaic, Uralic, Dravidian, Kartvelian, Semito-Hamitic)]”, in Этимология 1965: Материалы и исследования по индоевропейским и другим языкам, Moscow, page 362: “рыба¹ *ḳolʌ”
- ^ Starostin, S. A. (2005) “*ḳalmax-”, in Kartvelian etymological database compiled on the basis of G. Klimov's and Fähnrich-Sarjveladze's etymological dictionaries of Kartvelian languages, based on Иллич-Свитыч
- ^ Starostin, S. A. (2007) “Subgrouping of Nostratic: comments on Aharon Dolgopolsky's «The Nostratic Macrofamily and Linguistic Paleontology»”, in Starostin, G. S., editor, Trudy po jazykoznaniju [Proceedings in Linguistics][3] (in Russian), Moscow: Jazyki slavjanskix kulʹtur, →ISBN, page 762
- ^ Starostin, S. A. (2007) “Problema genetičeskovo rodstva i klassifikacii kavkazskix jazykov s točki zrenija bazisnoj leksiki”, in Starostin, G. S., editor, Trudy po jazykoznaniju [Proceedings in Linguistics][4] (in Russian), Moscow: Jazyki slavjanskix kulʹtur, →ISBN, page 539, remarking that the etymology of the Svan word is uncertain and that no Proto-Kartvelian form is reconstructible
Laz
[edit]Noun
[edit]კალმახი • (ǩalmaxi)
- Alternative form of კარმახა (ǩarmaxa)
Mingrelian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]From Georgian კალმახი (ḳalmaxi), კალმახა (ḳalmaxa), ultimately from Old Armenian կարմրախայտ (karmraxayt).
Noun
[edit]კალმახი • (ḳalmaxi) (plural კალმახეფი)
Derived terms
[edit]- ოკალმახე (oḳalmaxe, a toponym, literally “trout-place”)
Adjective
[edit]კალმახი • (ḳalmaxi)
- (figuratively, of a person) very beautiful
Descendants
[edit]References
[edit]- Kajaia, Otar (2005) “კალმახი”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 661
- Kipšidze, Iosif (1914) “კალმახი”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7)[5] (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 251b
- Ġapʻancʻyan, Grigor (1961) Hayocʻ lezvi patmutʻyun. Hin šrǰan [History of the Armenian Language. Ancient Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 89
Categories:
- Georgian terms derived from Old Armenian
- Georgian 3-syllable words
- Georgian terms with IPA pronunciation
- Georgian lemmas
- Georgian nouns
- Georgian countable nouns
- ka:Salmonids
- Laz lemmas
- Laz nouns
- Mingrelian terms borrowed from Georgian
- Mingrelian terms derived from Georgian
- Mingrelian terms derived from Old Armenian
- Mingrelian lemmas
- Mingrelian nouns
- Mingrelian countable nouns
- Mingrelian adjectives
- xmf:Salmonids