ujazd

See also: Ujazd

Old Polish

Alternative forms

• hujazd

Etymology

Deverbal *ujeździć, from u- +‎ jeździć. First attested in 1400.. Compare Russian уезд (ujezd).

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ujaːst/
• IPA^(key): (15^th CE) /ujɒst/

Noun

ujazd m inan

1. property demarcation (tour or bypass of someone's property by arbitrators in order to mark its boundaries)
   • 1974 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[1], volume IV, number 142, Kalisz:

     Ysze Janus sinem mal stacz s Othø w tey vmove o wgasd

     [Iże Janusz z synem miał stać s Otą w tej umowie o ujazd]

   • 1887, 1889 [1400], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, number 2510a, Greater Poland:

     Nos... profitemur in parvis terminis, quod adjudicatum est domino abbati de Obra [et] Naslaw[o] Cowalewsky parte ex una, Ffra[n]czconi dicto Szskappa [parte ex altera] opole seu wgasd vlg.

     [Nos... profitemur in parvis terminis, quod adjudicatum est domino abbati de Obra [et] Naslaw[o] Cowalewsky parte ex una, Ffra[n]czconi dicto Szkapa [parte ex altera] opole seu ujazd vlg.]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 30v:

     Cometare limitare wyasd czynycz vel granyczycz

     [Cometare limitare ujazd czynić vel graniczyć]

2. property demarcation (an officially marked property boundary, a boundary mark, usually in the form of a built earth embankment)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 77:

     Gdyby szą przygodzilo ktoremv o granycze klopoczączemv... vkazacz dwa albo trzy kopcze albo take snamyenythe sznaky, yako na polv vyaszdy (aut alia notabilia signa, ut in campis ujazdy), ale w leszech czosny albo snamyona na krzysz... virąbyona

     [Gdyby się przygodziło ktoremu o granice kłopocącemu... ukazać dwa abo trzy kopce albo takie znamienite znaki, jako na polu ujazdy (aut alia notabilia signa, ut in campis ujazdy), ale w lesiech ciosny albo znamiona na krzyż... wyrąbiona]

3. demarcated property
   • 1875 [1471], Wojciech Kętrzyński, Stanisław Smolka, editors, Codex diplomaticus Monasterii Tynecensis = Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego. Cz. 1, Obejmująca rzeczy od roku 1105 do roku 1399‎^[2], Tyniec, page 499:

     Primum... scopulum fecit sub area ea al. pod viazdem villae Rybna

     [Primum... scopulum fecit sub area ea al. pod ujazdem villae Rybna]

Derived terms

nouns

• ujazdne
• ujezdnica

 

Descendants

• Polish: ujazd

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ujazd”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ujazd”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk