αἵρεσις

Ancient Greek

Etymology

αἱρέω (hairéō) +‎ -σῐς (-sis)

Pronunciation

 

• IPA^(key): /hǎi̯.re.sis/ → /ˈɛ.re.sis/ → /ˈe.re.sis/

• (5^th BCE Attic) IPA^(key): /hǎi̯.re.sis/
• (1^st CE Egyptian) IPA^(key): /ˈ(h)ɛ.re.sis/
• (4^th CE Koine) IPA^(key): /ˈɛ.re.sis/
• (10^th CE Byzantine) IPA^(key): /ˈe.re.sis/
• (15^th CE Constantinopolitan) IPA^(key): /ˈe.re.sis/

Noun

αἵρεσῐς • (haíresis) f (genitive αἱρέσεως or αἱρέσῐος); third declension

1. taking, receiving
2. a choice, selection
3. a purpose
4. a system of principles
5. (philosophy, religion) a school of thought, sect
6. (Christianity, Koine) a heresy

Declension

Third declension of ἡ αἵρεσῐς; τῆς αἱρέσεως (Attic)

Case / #	Singular	Dual	Plural
Nominative	ἡ αἵρεσῐς hē haíresis	τὼ αἱρέσει tṑ hairései	αἱ αἱρέσεις hai hairéseis
Genitive	τῆς αἱρέσεως tês hairéseōs	τοῖν αἱρεσέοιν toîn haireséoin	τῶν αἱρέσεων tôn hairéseōn
Dative	τῇ αἱρέσει têi hairései	τοῖν αἱρεσέοιν toîn haireséoin	ταῖς αἱρέσεσῐ / αἱρέσεσῐν taîs hairésesi(n)
Accusative	τὴν αἵρεσῐν tḕn haíresin	τὼ αἱρέσει tṑ hairései	τᾱ̀ς αἱρέσεις tā̀s hairéseis
Vocative	αἵρεσῐ haíresi	αἱρέσει hairései	αἱρέσεις hairéseis
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Third declension of ἡ αἵρεσῐς; τῆς αἱρέσῐος (Ionic)

Case / #	Singular	Dual	Plural
Nominative	ἡ αἵρεσῐς hē haíresis	τὼ αἱρέσῐε tṑ hairésie	αἱ αἱρέσῐες hai hairésies
Genitive	τῆς αἱρέσῐος tês hairésios	τοῖν αἱρεσῐ́οιν toîn hairesíoin	τῶν αἱρεσῐ́ων tôn hairesíōn
Dative	τῇ αἱρέσῑ têi hairésī	τοῖν αἱρεσῐ́οιν toîn hairesíoin	τῇσῐ / τῇσῐν αἱρέσῐσῐ / αἱρέσῐσῐν têisi(n) hairésisi(n)
Accusative	τὴν αἵρεσῐν tḕn haíresin	τὼ αἱρέσῐε tṑ hairésie	τᾱ̀ς αἱρέσῑς / αἱρέσῐᾰς tā̀s hairésīs / hairésias
Vocative	αἵρεσῐ haíresi	αἱρέσῐε hairésie	αἱρέσῐες hairésies
Notes:	Dialects other than Attic are not well attested. Some forms may be based on conjecture. Use with caution.

Derived terms

• ἀναίρεσις (anaíresis)
• ἀνθαίρεσις (anthaíresis)
• ἀνθυφαίρεσις (anthuphaíresis)
• ἀνταναίρεσις (antanaíresis)
• ἀντιδιαίρεσις (antidiaíresis)
• ἀντιπροαίρεσις (antiproaíresis)
• ἀφαίρεσις (aphaíresis)
• διαίρεσις (diaíresis)
• ἐξαίρεσις (exaíresis)
• ἐπαναίρεσις (epanaíresis)
• ἐπαφαίρεσις (epaphaíresis)
• ἐπιδιαίρεσις (epidiaíresis)
• καθαίρεσις (kathaíresis)
• καταδιαίρεσις (katadiaíresis)
• καταίρεσις (kataíresis)
• κτηναφαίρεσις (ktēnaphaíresis)
• παραίρεσις (paraíresis)
• παραφαίρεσις (paraphaíresis)
• περιαίρεσις (periaíresis)
• προαίρεσις (proaíresis)
• προαναίρεσις (proanaíresis)
• προσθαφαίρεσις (prosthaphaíresis)
• προσυναίρεσις (prosunaíresis)
• συναίρεσις (sunaíresis)
• συναναίρεσις (sunanaíresis)
• ὑπεξαίρεσις (hupexaíresis)
• ὑποδιαίρεσις (hupodiaíresis)
• ὑφαίρεσις (huphaíresis)

 

Related terms

• αἱρέσια (hairésia)
• αἱρεσιαρχέω (hairesiarkhéō)
• αἱρεσιάρχης (hairesiárkhēs)
• αἱρέσιμος (hairésimos)
• αἱρεσιομάχος (hairesiomákhos)
• αἱρεσιώτης (hairesiṓtēs)
• αἱρετέος (hairetéos)
• αἱρετής (hairetḗs)
• αἱρετίζω (hairetízō)
• αἱρετικός (hairetikós)
• αἱρετίς (hairetís)
• αἱρετιστής (hairetistḗs)
• αἱρετός (hairetós)
• αἱρησιτείχης (hairēsiteíkhēs)

 

Descendants

• → Gothic: 𐌷𐌰𐌹𐍂𐌰𐌹𐍃𐌴𐌹𐍃 (hairaiseis) (plural)
• → Latin: haeresis
• → Old Church Slavonic: ересь (eresĭ)
  • → Romanian: eres
• → Russian: е́ресь f (jéresʹ)

References

• “αἵρεσις”, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• “αἵρεσις”, in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
• αἵρεσις in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
• αἵρεσις in the Diccionario Griego–Español en línea (2006–2024)
• “αἵρεσις”, in Slater, William J. (1969) Lexicon to Pindar, Berlin: Walter de Gruyter
• G139 in Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible
• αἵρεσις in Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts [the Lexicon of Byzantine Hellenism, Particularly the 9th–12th Centuries], Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited.
  • adoption idem, page 13.
  • alternative idem, page 26.
  • capture idem, page 113.
  • choice idem, page 131.
  • creation idem, page 183.
  • election idem, page 265.
  • fall idem, page 303.
  • nomination idem, page 559.
  • option idem, page 577.
  • preference idem, page 634.
  • selection idem, page 750.
  • volition idem, page 956.