առնեմ

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Armenian[edit]

Etymology[edit]

The root is ար- (ar-), from Proto-Indo-European *h₂er- (“to fit”), +‎ -ն- (-n-). The aorist stem արար- (arar-) is a reduplication of the same root. Cognate with Ancient Greek ἀραρίσκω (ararískō, “to join, fit together”) (imperfect ἤρᾰρον (ḗraron), perfect ἄραρα (árara); compare արարի (arari, “I did”) and արարայ (araray, “I was done”)) and Avestan 𐬆𐬭𐬆𐬥𐬁𐬬𐬌 (ərənāvi, “he was created”).[1][2][3]

Verb[edit]

առնեմ • (aṙnem)

  1. to make, do, form, produce, compose, fabric, operate, act, render, commit, effectuate, execute, cause
    առնել խնդիր ― aṙnel xndir ― to seek
    առնել մոռացումն ― aṙnel moṙacʻumn ― to forget
    առնել յիշատակ ― aṙnel yišatak ― to remember
    առնել ծառայութիւն ― aṙnel caṙayutʻiwn ― to serve
    առնել զյարձակումն ― aṙnel zyarjakumn ― to assail
    առնել դատաստան ― aṙnel datastan ― to judge
    առնել վախճան ― aṙnel vaxčan ― to finish or end
    առնել յոչնչէ ― aṙnel yočʻnčʻē ― to create
    առնել վերստին ― aṙnel verstin ― to remake
    կին առնել ― kin aṙnel ― to marry
    ատելի առնել ― ateli aṙnel ― to make odious
    բարւոք առնէք ― barwokʻ aṙnēkʻ ― to do well
    չարւոք առնէք ― čʻarwokʻ aṙnēkʻ ― to do ill
    բարի առնել ումեք ― bari aṙnel umekʻ ― to do good to some one
    չարիս առնել ումեք ― čʻaris aṙnel umekʻ ― to do ill to some one
    վնաս առնել ումեք ― vnas aṙnel umekʻ ― to do wrong to some one
    ինչ ոչ արարի քեզ ― inčʻ očʻ arari kʻez ― I have done nothing to you
    զի՞նչ առնիցէ զայս ― zi?nčʻ aṙnicʻē zays ― what to do with that?
    չգիտեմ որպէս առնել ― čʻgitem orpēs aṙnel ― I do not know how to do that
    չգիտեմ զինչ առնել ― čʻgitem zinčʻ aṙnel ― I know not what to do
    ձայն առնել հաւուց ― jayn aṙnel hawucʻ ― the singing of birds
    առնել ողջակէզ ― aṙnel ołǰakēz ― to sacrifice, to immolate

Usage notes[edit]

This word usually forms compounds with its aorist stem արար- (arar-).

Conjugation[edit]

active
infinitive առնել (aṙnel) participle արարեալ (arareal)
causative — aorist stem արար- (arar-)
person singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative ես դու նա մեք դուք նոքա
present առնեմ (aṙnem) առնես (aṙnes) առնէ (aṙnē) առնեմք (aṙnemkʻ) առնէք (aṙnēkʻ) առնեն (aṙnen)
imperfect առնէի, առնեի* (aṙnēi, aṙnei*) առնէիր, առնեիր* (aṙnēir, aṙneir*) առնէր (aṙnēr) առնէաք, առնեաք* (aṙnēakʻ, aṙneakʻ*) առնէիք, առնեիք* (aṙnēikʻ, aṙneikʻ*) առնէին, առնեին* (aṙnēin, aṙnein*)
aorist արարի (arari) արարեր (ararer) արար (arar) արարաք (ararakʻ) արարէք, արարիք (ararēkʻ, ararikʻ) արարին (ararin)
subjunctive ես դու նա մեք դուք նոքա
present առնիցեմ (aṙnicʻem) առնիցես (aṙnicʻes) առնիցէ (aṙnicʻē) առնիցեմք (aṙnicʻemkʻ) առնիցէք (aṙnicʻēkʻ) առնիցեն (aṙnicʻen)
aorist արարից (araricʻ) արասցես (arascʻes) արասցէ (arascʻē) արասցուք (arascʻukʻ) արասջիք (arasǰikʻ) արասցեն (arascʻen)
imperatives — (դու) — — (դուք) —
imperative — արա՛ (ará) — — արարէ՛ք (ararḗkʻ) —
cohortative — արասջի՛ր (arasǰír) — — արասջի՛ք (arasǰíkʻ) —
prohibitive — մի՛ առներ (mí aṙner) — — մի՛ առնէք (mí aṙnēkʻ) —
*rare
note the aorist stem արար- (arar-)
mediopassive
infinitive առնել, առնիլ* (aṙnel, aṙnil*) participle արարեալ (arareal)
causative — aorist stem արար- (arar-)
person singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative ես դու նա մեք դուք նոքա
present առնիմ (aṙnim) առնիս (aṙnis) առնի (aṙni) առնիմք (aṙnimkʻ) առնիք (aṙnikʻ) առնին (aṙnin)
imperfect առնէի (aṙnēi) առնէիր (aṙnēir) առնէր, առնիւր (aṙnēr, aṙniwr) առնէաք (aṙnēakʻ) առնէիք (aṙnēikʻ) առնէին (aṙnēin)
aorist արարայ (araray) արարար (ararar) արարաւ (araraw) արարաք (ararakʻ) արարայք (araraykʻ) արարան (araran)
subjunctive ես դու նա մեք դուք նոքա
present առնիցիմ (aṙnicʻim) առնիցիս (aṙnicʻis) առնիցի (aṙnicʻi) առնիցիմք (aṙnicʻimkʻ) առնիցիք (aṙnicʻikʻ) առնիցին (aṙnicʻin)
aorist արարայց (araraycʻ) արասցիս (arascʻis) արասցի (arascʻi) արասցուք (arascʻukʻ) արասջիք (arasǰikʻ) արասցին (arascʻin)
imperatives — (դու) — — (դուք) —
imperative — արարեա՛լ լեր (arareál ler) — — արարեա՛լ լերուք (arareál lerukʻ) —
cohortative — արասջի՛ր (arasǰír) — — արասջի՛ք (arasǰíkʻ) —
prohibitive — մի՛ առնիր (mí aṙnir) — — մի՛ առնիք (mí aṙnikʻ) —
*post-classical
note the aorist stem արար- (arar-)

Derived terms[edit]

Descendants[edit]

  • Armenian: անել (anel), արարել (ararel), -արար (-arar)

References[edit]

  1. ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
  2. ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “առնել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  3. ^ Martirosyan, Hrach (2010) “aṙnem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 112

Further reading[edit]

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “առնեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian]‎[1] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=առնեմ&oldid=67611814"