կծանեմ
Old Armenian
Alternative forms
- կծեմ (kcem)
Etymology
The root is կիծ- (kic-), of uncertain origin, + -ան- (-an-). Perhaps from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Indo-European *geyd- (“to stick, jab, tickle”) and cognate with English kittle, German kitzeln (“to tickle”), Icelandic kitla (“to tickle”). See also Old Armenian կէտ (kēt), Middle Armenian կէտ (kēt, “kind of biting fly”), Armenian կիճ (kič), ճիճ (čič).
Verb
կծանեմ • (kcanem)
- (transitive) to bite; to sting
- կծանել զհաց ― kcanel zhacʻ ― to cut or break bread
- ձեռն իմ կծէ ― jeṙn im kcē ― my hand itches
- (transitive) to torment (in the form կծել (kcel) only)
- (intransitive) to feel sting/pain (in the form կծել (kcel) only)
Conjugation
active
| infinitive | կծանել (kcanel) | participle | կծեալ (kceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կծ- (kc-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կծանեմ (kcanem) | կծանես (kcanes) | կծանէ (kcanē) | կծանեմք (kcanemkʻ) | կծանէք (kcanēkʻ) | կծանեն (kcanen) | |
| imperfect | կծանէի, կծանեի* (kcanēi, kcanei*) | կծանէիր, կծանեիր* (kcanēir, kcaneir*) | կծանէր (kcanēr) | կծանէաք, կծանեաք* (kcanēakʻ, kcaneakʻ*) | կծանէիք, կծանեիք* (kcanēikʻ, kcaneikʻ*) | կծանէին, կծանեին* (kcanēin, kcanein*) | |
| aorist | կծի (kci) | կծեր (kcer) | եկիծ, կիծ (ekic, kic) | կծաք (kcakʻ) | կծէք, կծիք (kcēkʻ, kcikʻ) | կծին (kcin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կծանիցեմ (kcanicʻem) | կծանիցես (kcanicʻes) | կծանիցէ (kcanicʻē) | կծանիցեմք (kcanicʻemkʻ) | կծանիցէք (kcanicʻēkʻ) | կծանիցեն (kcanicʻen) | |
| aorist | կծից (kcicʻ) | կծցես (kccʻes) | կծցէ (kccʻē) | կծցուք (kccʻukʻ) | կծջիք (kcǰikʻ) | կծցեն (kccʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կի՛ծ (kíc) | — | — | կծէ՛ք (kcḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | կծջի՛ր (kcǰír) | — | — | կծջի՛ք (kcǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կծաներ (mí kcaner) | — | — | մի՛ կծանէք (mí kcanēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | կծանել, կծանիլ* (kcanel, kcanil*) | participle | կծեալ (kceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կծ- (kc-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կծանիմ (kcanim) | կծանիս (kcanis) | կծանի (kcani) | կծանիմք (kcanimkʻ) | կծանիք (kcanikʻ) | կծանին (kcanin) | |
| imperfect | կծանէի (kcanēi) | կծանէիր (kcanēir) | կծանէր, կծանիւր (kcanēr, kcaniwr) | կծանէաք (kcanēakʻ) | կծանէիք (kcanēikʻ) | կծանէին (kcanēin) | |
| aorist | կծայ (kcay) | կծար (kcar) | կծաւ (kcaw) | կծաք (kcakʻ) | կծայք (kcaykʻ) | կծան (kcan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կծանիցիմ (kcanicʻim) | կծանիցիս (kcanicʻis) | կծանիցի (kcanicʻi) | կծանիցիմք (kcanicʻimkʻ) | կծանիցիք (kcanicʻikʻ) | կծանիցին (kcanicʻin) | |
| aorist | կծայց (kcaycʻ) | կծցիս (kccʻis) | կծցի (kccʻi) | կծցուք (kccʻukʻ) | կծջիք (kcǰikʻ) | կծցին (kccʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կծի՛ր (kcír) | — | — | կծարո՛ւք (kcarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | կծջի՛ր (kcǰír) | — | — | կծջի՛ք (kcǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կծանիր (mí kcanir) | — | — | մի՛ կծանիք (mí kcanikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- ախտակիծ (axtakic)
- բոցակիծ (bocʻakic)
- գաղտակիծ (gałtakic)
- գաղտակծութիւն (gałtakcutʻiwn)
- դառնակսկիծ (daṙnakskic)
- զկծագոյն (zkcagoyn)
- զկծանք (zkcankʻ)
- զկծեմ (zkcem)
- զկծեցուցանեմ (zkcecʻucʻanem)
- զկծեցուցիչ (zkcecʻucʻičʻ)
- զկծիմ (zkcim)
- զկծումն (zkcumn)
- խորովակսկիծ (xorovakskic)
- կիծ (kic)
- կծատեմ (kcatem)
- կծեցուցանեմ (kcecʻucʻanem)
- կծու (kcu)
- կծուագին (kcuagin)
- կծուագոյն (kcuagoyn)
- կծուադեղ (kcuadeł)
- կծուած (kcuac)
- կծուակիծ (kcuakic)
- կծուակիծ (kcuakic)
- կծուահամ (kcuaham)
- կծուեմ (kcuem)
- կծութիւն (kcutʻiwn)
- կծուին (kcuin)
- կծուութիւն (kcuutʻiwn)
- կծտամ (kctam)
- կսկիծ (kskic)
- կսկծաբեր (kskcaber)
- կսկծագին (kskcagin)
- կսկծագոյն (kskcagoyn)
- կսկծալի (kskcali)
- կսկծական (kskcakan)
- կսկծակիծ (kskcakic)
- կսկծակիծ (kskcakic)
- կսկծահար (kskcahar)
- կսկծանք (kskcankʻ)
- կսկծացուցանեմ (kskcacʻucʻanem)
- կսկծաւոր (kskcawor)
- կսկծելի (kskceli)
- կսկծեցուցանեմ (kskcecʻucʻanem)
- կսկծեցուցանող (kskcecʻucʻanoł)
- կսկծեցուցանողական (kskcecʻucʻanołakan)
- կսկծեցուցիչ (kskcecʻucʻičʻ)
- կսկծիմ (kskcim)
- կսկծողական (kskcołakan)
- կսկծոտ (kskcot)
- կսկծումն (kskcumn)
- մանրակծու (manrakcu)
- շատակսկիծ (šatakskic)
- չարակսկիծ (čʻarakskic)
- ջերմակիծ (ǰermakic)
- սաստկակսկիծ (sastkakskic)
Descendants
- Armenian: կծել (kcel)
References
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կծանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կծանեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կիծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 362