केसर

Sanskrit

Etymology

Sense "hair, mane" is from Proto-Indo-Aryan *káysaras, from Proto-Indo-Iranian *káysaras, from Proto-Indo-European *kéysero- (“hair”). Cognate with Latin caesariēs.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɐ́j.sɐ.ɾɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈkeː.s̪ɐ.ɾɐ/

Noun

केसर • (késara) stem, m or n

1. hair

   Synonyms: वाल (valá), वल्श (válśa), केश (kéśa)

2. mane
3. any fiber or filament of flowers or vegetables, resembling strands of hair
4. saffron; the spice derived from the flower of Crocus sativus, resembling hair

   Synonym: कुङ्कुम (kuṅkuma)

Declension

Masculine a-stem declension of केसर (késara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	केसरः késaraḥ	केसरौ / केसरा¹ késarau / késarā¹	केसराः / केसरासः¹ késarāḥ / késarāsaḥ¹
Vocative	केसर késara	केसरौ / केसरा¹ késarau / késarā¹	केसराः / केसरासः¹ késarāḥ / késarāsaḥ¹
Accusative	केसरम् késaram	केसरौ / केसरा¹ késarau / késarā¹	केसरान् késarān
Instrumental	केसरेण késareṇa	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरैः / केसरेभिः¹ késaraiḥ / késarebhiḥ¹
Dative	केसराय késarāya	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरेभ्यः késarebhyaḥ
Ablative	केसरात् késarāt	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरेभ्यः késarebhyaḥ
Genitive	केसरस्य késarasya	केसरयोः késarayoḥ	केसराणाम् késarāṇām
Locative	केसरे késare	केसरयोः késarayoḥ	केसरेषु késareṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of केसर (késara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	केसरम् késaram	केसरे késare	केसराणि / केसरा¹ késarāṇi / késarā¹
Vocative	केसर késara	केसरे késare	केसराणि / केसरा¹ késarāṇi / késarā¹
Accusative	केसरम् késaram	केसरे késare	केसराणि / केसरा¹ késarāṇi / késarā¹
Instrumental	केसरेण késareṇa	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरैः / केसरेभिः¹ késaraiḥ / késarebhiḥ¹
Dative	केसराय késarāya	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरेभ्यः késarebhyaḥ
Ablative	केसरात् késarāt	केसराभ्याम् késarābhyām	केसरेभ्यः késarebhyaḥ
Genitive	केसरस्य késarasya	केसरयोः késarayoḥ	केसराणाम् késarāṇām
Locative	केसरे késare	केसरयोः késarayoḥ	केसरेषु késareṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• • Bengali: কেশর (keśor), কেসর (keśor)
• • Marathi: केसर (kesar), केशर (keśar)
• Pali: kesara
• • Gujarati: કેસર (kesar)
  • Hindustani:

    Hindi: केसर (kesar)

    Urdu: کیسر (kesar)

    • → English: kesar
  • Nepali: केश्रो (keśro), केशर (keśar)
  • Punjabi: ਕੇਸਰ (kesar)

Related terms

• केसरी (kesarī)
• केशर (keśara)

References

• Monier Williams (1899) “केसर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 310.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kḗsara”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press