රක්ඛති
Jump to navigation
Jump to search
Pali
[edit]Alternative forms
[edit]Alternative scripts
Verb
[edit]රක්ඛති (root rakkh, first conjugation)
- Sinhala script form of rakkhati (“to protect”)
- 2006, The First Book in the Suttanta-Pitaka: Dīgha-Nikāya (I)[1], page 184:
- 54. කටඤ්ච අම්බට්ඨ භික්ඛු ඉන්ද්රියෙසු ගුත්තද්වාරො හොති? ඉධ
අම්බට්ඨ භික්ඛු චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහි හොති නානුබ්යඤ්ජ-
නග්ගාහි. යත්වාධිරණමෙතං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣා-
දොමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති
රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියෙ සංවරං ආපඛජ්ජති- 54. Kathañca Ambaṭṭha bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti? Idha Ambaṭṭha bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati.
- 54. And how, Ambattha, is the Bhikshu guarded as to the doors of his senses? When, Ambattha, he sees an object with his eye he is not entranced in the general appearance or the details of it. He sets himself to restrain that which might give occasion for evil states, covetousness and dejection, to flow in over him so long as he dwells unrestrained as to his sense of sight. He keeps watch upon his faculty of sight, and in the faculty he undergoes restraint.
Conjugation
[edit]Conjugation of "රක්ඛති"
Active | Middle | |||
---|---|---|---|---|
Singular | Plural | Singular | Plural | |
Present | ||||
1st | රක්ඛාමි (rakkhāmi) | රක්ඛාම (rakkhāma) | රක්ඛෙ (rakkhe) | රක්ඛාම්හෙ (rakkhāmhe) |
2nd | රක්ඛසි (rakkhasi) | රක්ඛථ (rakkhatha) | රක්ඛසෙ (rakkhase) | රක්ඛව්හෙ (rakkhavhe) |
3rd | රක්ඛති (rakkhati) | රක්ඛන්ති (rakkhanti) | රක්ඛතෙ (rakkhate) | රක්ඛන්තෙ (rakkhante) or රක්ඛරෙ (rakkhare) |
Imperative | ||||
1st | රක්ඛාමි (rakkhāmi) | රක්ඛාම (rakkhāma) | රක්ඛෙ (rakkhe) | රක්ඛාමසෙ (rakkhāmase) |
2nd | රක්ඛ (rakkha) or රක්ඛාහි (rakkhāhi) | රක්ඛථ (rakkhatha) | රක්ඛස්සු (rakkhassu) | රක්ඛව්හො (rakkhavho) |
3rd | රක්ඛතු (rakkhatu) | රක්ඛන්තු (rakkhantu) | රක්ඛතං (rakkhataṃ) | රක්ඛන්තං (rakkhantaṃ) |
Optative | ||||
1st | රක්ඛෙය්යාමි (rakkheyyāmi) or රක්ඛෙය්යං (rakkheyyaṃ) or රක්ඛෙ (rakkhe) | රක්ඛෙය්යාම (rakkheyyāma) | රක්ඛෙය්යං (rakkheyyaṃ) | රක්ඛෙය්යාම්හෙ (rakkheyyāmhe) |
2nd | රක්ඛෙය්යාසි (rakkheyyāsi) or රක්ඛෙ (rakkhe) | රක්ඛෙය්යාථ (rakkheyyātha) | රක්ඛෙථො (rakkhetho) | රක්ඛෙය්යව්හො (rakkheyyavho) |
3rd | රක්ඛෙය්ය (rakkheyya) or රක්ඛෙ (rakkhe) | රක්ඛෙය්යුං (rakkheyyuṃ) | රක්ඛෙථ (rakkhetha) | රක්ඛෙරං (rakkheraṃ) |
- Present active participle: රක්ඛන්ත් (rakkhant), which see for forms and usage
- Present middle participle: රක්ඛමාන (rakkhamāna), which see for forms and usage