Citations:'e

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Tupi citations of 'e

Verb: "to say"

[edit]
  • 1618, Antônio de Araújo, chapter IIII, in Cateciſmo na Lingoa Braſilica [], Livro Primeiro da Doctrina Christam (overall work in Old Tupi, Portuguese, and Latin), Lisbon: Pedro Crasbeeck, page 23v:
    Marã ey peacê caraîbebe / O ar oana mong-etabo?
    [Marã e'ipe asé, karaibebé o arôana mongetábo?]
    What should people say when talking to their own guardian angel?
  • 1618, Antônio de Araújo, “Preguntas ſobre o octauo Mandamento” (chapter IX), in Cateciſmo na Lingoa Braſilica [], Livro Sexto do Confessionário [ ] (overall work in Old Tupi, Portuguese, and Latin), Lisbon: Pedro Crasbeeck, page 108:
    8.p. Ereîmõbeûpe abà marã ê agoera, aipô eî racô nde recè, eyâbo, abaçupè nde mbae poeramo, y yamotareimucà?
    [8.p. Ereîmombe'upe abá marã'eagûera, "aîpó e'i rakó nde resé", e'îabo, abá supé nde mba'epûera, i îamotare'ymuká?]
    Did you tell someone's gossip, saying "he told this about you", making people hate your gossip?

Verb: "to enunciate"

[edit]
  • 1618, Antônio de Araújo, chapter I, in Cateciſmo na Lingoa Braſilica [], Livro Primeiro da Doctrina Christam (overall work in Old Tupi, Portuguese, and Latin), Lisbon: Pedro Crasbeeck, page 18:
    Aipô tecò angaipàba robayara / Nã ey
    [Aîpó tekoangaîpaba robaîara nã e'i.]
    The opposite of those sins are thus enunciated.

Verb: "to conclude (to come to a conclusion)"

[edit]
  • 1622, anonymous author, Vocabulario na lingoa Braſilica, volume II (overall work in Old Tupi and Portuguese), Piratininga, page 16; republished as Carlos Drummond, editor, Vocabulário na Língua Brasílica, 2nd edition, São Paulo: USP, 1953:
    Amojucapotauĩ cecou reâ .
    [Amõ îukapotá ûĩ sekóû a'é.]
    I conclude that he wants to kill someone.

Verb: "to wish; to have the intention to"

[edit]
  • 1595 [1555], Joseph of Anchieta, chapter XVI, in Arte de grammatica da lingoa mais vſada na coſta do Braſil (overall work in Portuguese), Coimbra: Antonio de Mariz, page 55v:
    [] aicôcatû taçóne ibácupeyába [] aiur, taxepói naui jaborua []
    [ [] aîkokatu t'asóne ybakype ûi'îabo [] aîur ta xe poî na ûi'îabo ruã [] ]
    I do well, wishing to go to heaven. [] I come, having no intention to be fed by them.

Verb: "to mean; to signify (to convey a meaning)"

[edit]
  • 1618, Antônio de Araújo, chapter VI, in Cateciſmo na Lingoa Braſilica [], Livro Primeiro da Doctrina Christam (overall work in Old Tupi, Portuguese, and Latin), Lisbon: Pedro Crasbeeck, page 31v:
    Mará ey pe acê opiape? / Aipo oyâbo ixupe?
    [Marã e'ipe asé o py'ape aîpó o'îabo i xupé?]
    What do people mean in their core saying this to her?

Verb: "to think; to suppose; to assume; to judge

[edit]
  • 1622, anonymous author, Vocabulario na lingoa Braſilica, volume II (overall work in Old Tupi and Portuguese), Piratininga, page 86; republished as Carlos Drummond, editor, Vocabulário na Língua Brasílica, 2nd edition, São Paulo: USP, 1953:
    Oçoipôrea ae
    ["Osó ipó re'a" a'é]
    He must have gone, I assume

Verb: "syntactic marker for emphasis; do"

[edit]