User:Vuara/Vaitrò Viẹtngữ trong thếkỷ 21

Vaitrò Viẹtngữ trong thếkỷ 21 Bài của Tân Viẹt

TiéngViẹt dứng thứ 10 trongsố 6.500 ngônngữ trên thếjới. Về mưctrảirộng toàncầu thi tiéngViẹt dứng thứ 5 sau English, Mandarin, Spanish, Hindi nhờ trên 3 triẹu ngưòi VN cưtrú khăp 5 châu. Bạn dừng ngạcnhien khi co nhièu ngônngữ dếnthế vì có 52% trongsốdó chỉcó zưói 10.000 ngưòi sửzụng, 28% zưói 1.000 ngưòi sửzụng. Trongsố 6.500 ngônngữ dó, tiéngViẹt dược xêphạng 10, saudây là 10 ngônngữ đưọc sửzụng bởi mộtnửa zânsô toàncầu:

1. Mandarin 885 million speakers 2. Spanish 332 million speakers 3. English 322 million speakers 4. Bengali 189 million speakers 5. Hindi 182 million speakers 6. Portuguese 170 million speakers 6. Russian 170 million speakers 8. Japanese 125 million speakers 9. German 98 million speakers 10. Vietnamese 78.7 million speakers (plus 3 million overseas)

Về zânsố, VN xêphạng thứ 13 trên 226 quôcja và thuộcdịa trên thếjới năm 2001

Rank Country Population 1 China 1,273,111,290 2 India 1,029,991,145 3 United States 278,058,881 4 Indonesia 228,437,870 5 Brazil 174,468,575 6 Russia 145,470,197 7 Pakistan 144,616,639 8 Bangladesh 131,269,860 9 Japan 126,771,662 10 Nigeria 126,635,626 11 Mexico 101,879,171 12 Germany 83,029,536 13 Vietnam 78,799,014 14 Philippines 76,500,518 15 Egypt 69,536,644 16 Turkey 66,493,970 17 Iran 66,128,965 18 Ethiopia 65,891,874 19 Thailand 61,797,751 20 United Kingdom 59,647,790 21 France 59,551,227 22 Italy 57,679,825 23 Congo (Kinshasa) 53,624,718 24 Ukraine 48,760,474 25 Korea, South 47,904,370 26 South Africa 43,586,097 27 Burma 41,994,678 28 Colombia 40,349,388 29 Spain 40,037,995 30 Poland 38,633,912 31 Argentina 37,384,816 32 Tanzania 36,232,074 33 Sudan 36,080,373 34 Algeria 31,736,053 35 Canada 31,592,805 36 Kenya 30,765,916 37 Morocco 30,645,305 38 Peru 27,483,864 39 Afghanistan 26,813,057 40 Nepal 25,284,463 41 Uzbekistan 25,155,064 42 Uganda 23,985,712 43 Venezuela 23,916,810 44 Iraq 23,331,985 45 Saudi Arabia 22,757,092 46 Taiwan 22,370,461 47 Romania 22,364,022 48 Malaysia 22,229,040 49 Korea, North 21,968,228 50 Ghana 19,894,014 51 Sri Lanka 19,408,635 52 Mozambique 19,371,057 53 Australia 19,357,594 54 Yemen 18,078,035 55 Kazakhstan 16,731,303 56 Syria 16,728,808 57 Cote d'Ivoire 16,393,221 58 Madagascar 15,982,563 59 Netherlands 15,981,472 60 Cameroon 15,803,220 61 Chile 15,328,467 62 Ecuador 13,183,978 63 Guatemala 12,974,361 64 Cambodia 12,491,501 65 Burkina Faso 12,272,289 66 Zimbabwe 11,365,366 67 Cuba 11,184,023 68 Mali 11,008,518 69 Greece 10,623,835 70 Malawi 10,548,250 71 Angola 10,366,031 72 Niger 10,355,156 73 Belarus 10,350,194 74 Senegal 10,284,929 75 Czech Republic 10,264,212 76 Belgium 10,258,762 77 Hungary 10,106,017 78 Portugal 10,066,253 79 Serbia 10,003,309 80 Zambia 9,770,199 81 Tunisia 9,705,102 82 Sweden 8,875,053 83 Chad 8,707,078 84 Dominican Republic 8,581,477 85 Bolivia 8,300,463 86 Austria 8,150,835 87 Azerbaijan 7,771,092 88 Bulgaria 7,707,495 89 Guinea 7,613,870 90 Somalia 7,488,773 91 Rwanda 7,312,756 92 Switzerland 7,283,274 93 Hong Kong S.A.R. 7,210,505 94 Haiti 6,964,549 95 Benin 6,590,782 96 Tajikistan 6,578,681 97 Honduras 6,406,052 98 El Salvador 6,237,662 99 Burundi 6,223,897 100 Israel 5,938,093 101 Paraguay 5,734,139 102 Laos 5,635,967 103 Sierra Leone 5,426,618 104 Slovakia 5,414,937 105 Denmark 5,352,815 106 Libya 5,240,599 107 Finland 5,175,783 108 Jordan 5,153,378 109 Togo 5,153,088 110 Papua New Guinea 5,049,055 111 Georgia 4,989,285 112 Nicaragua 4,918,393 113 Kyrgyzstan 4,753,003 114 Turkmenistan 4,603,244 115 Norway 4,503,440 116 Moldova 4,431,570 117 Croatia 4,334,142 118 Singapore 4,300,419 119 Eritrea 4,298,269 120 Puerto Rico 3,937,316 121 Bosnia and Herzegovina 3,922,205 122 New Zealand 3,864,129 123 Ireland 3,840,838 124 Costa Rica 3,773,057 125 Lebanon 3,627,774 126 Lithuania 3,610,535 127 Central African Republic 3,576,884 128 Albania 3,510,484 129 Uruguay 3,360,105 130 Armenia 3,336,100 131 Liberia 3,225,837 132 Congo (Brazzaville) 2,894,336 133 Panama 2,845,647 134 Mauritania 2,747,312 135 Jamaica 2,665,636 136 Mongolia 2,654,999 137 Oman 2,622,198 138 United Arab Emirates 2,407,460 139 Latvia 2,385,231 140 Lesotho 2,177,062 141 West Bank 2,090,713 142 Bhutan 2,049,412 143 Macedonia, The Former Yugo. Rep. of 2,046,209 144 Kuwait 2,041,961 145 Slovenia 1,930,132 146 Namibia 1,797,677 147 Botswana 1,586,119 149 Gambia, The 1,411,205 150 Guinea-Bissau 1,315,822 151 Gabon 1,221,175 152 Mauritius 1,189,825 153 Gaza Strip 1,178,119 154 Trinidad and Tobago 1,169,682 155 Swaziland 1,104,343 156 Fiji 844,330 157 Qatar 769,152 158 Cyprus 762,887 159 Reunion 732,570 160 Guyana 697,181 161 Montenegro 673,981 162 Bahrain 645,361 163 Comoros 596,202 164 Equatorial Guinea 486,060 165 Solomon Islands 480,442 166 Djibouti 460,700 167 Macau S.A.R. 453,733 168 Luxembourg 442,972 169 Suriname 433,998 170 Guadeloupe 431,170 171 Martinique 418,454 172 Cape Verde 405,163 173 Malta 394,583 174 Brunei 343,653 175 Maldives 310,764 176 Bahamas, The 297,852 177 Iceland 277,906 178 Barbados 275,330 179 Belize 256,062 180 French Polynesia 253,506 181 Western Sahara 250,559 182 Netherlands Antilles 212,226 183 New Caledonia 204,863 184 Vanuatu 192,910 185 Samoa 179,058 186 French Guiana 177,562 187 Sao Tome and Principe 165,034 188 Mayotte 163,366 189 Saint Lucia 158,178 190 Guam 157,557 191 Micronesia, Federated States of 134,597 192 Virgin Islands 122,211 193 Saint Vincent and the Grenadines 115,942 194 Tonga 104,227 195 Kiribati 94,149 196 Jersey 89,361 197 Grenada 89,227 198 Seychelles 79,715 199 Northern Mariana Islands 74,612 200 Man, Isle of 73,489 201 Marshall Islands 70,822 202 Dominica 70,786 203 Aruba 70,007 204 Andorra 67,627 205 American Samoa 67,084 206 Antigua and Barbuda 66,970 207 Guernsey 64,342 208 Bermuda 63,503 209 Greenland 56,352 210 Faroe Islands 45,661 211 Saint Kitts and Nevis 38,756 212 Cayman Islands 35,527 213 Liechtenstein 32,528 214 Monaco 31,842 215 Gibraltar 27,649 216 San Marino 27,336 217 Virgin Islands, British 20,812 218 Cook Islands 20,611 219 Palau 19,092 220 Turks and Caicos Islands 18,122 221 Wallis and Futuna 15,435 222 Anguilla 12,132 223 Nauru 12,088 224 Tuvalu 10,991 225 Montserrat 7,574 226 Saint Helena 7,266 227 Saint Pierre and Miquelon 6,928

Nếu tính chung cả Nam và Băc Hàn có zânsố la (45 + 25) = 70 million ở vịtrí 15. Nói dến tưongquan ngônngữ không thể bỏqua tưongquan kinhtế, ta hãy so sánh:

Quôcgia GNP năm 2000 Tổng sảnlưọng1999 Tăng/gỉảm

1. United States 9,963,000,000,000 9,255,000,000,000 7.65 2. China 4,500,000,000,000 4,800,000,000,000 -6.25 3. Japan 3,150,000,000,000 2,950,000,000,000 6.78 4. India 2,200,000,000,000 1,805,000,000,000 21.88 5. Germany 1,936,000,000,000 1,864,000,000,000 3.86 6. France 1,448,000,000,000 1,373,000,000,000 5.46 7. United Kingdom 1,360,000,000,000 1,290,000,000,000 5.43 8. Italy 1,273,000,000,000 1,212,000,000,000 5.03 9. Brazil 1,130,000,000,000 1,057,000,000,000 6.91 10. Russia 1,120,000,000,000 620,300,000,000 80.56 11. Mexico 915,000,000,000 865,500,000,000 5.72 12. Canada 774,700,000,000 722,300,000,000 7.25 13. Korea, South 764,600,000,000 625,700,000,000 22.20 14. Spain 720,800,000,000 677,500,000,000 6.39 15. Indonesia 654,000,000,000 610,000,000,000 7.21 16. Argentina 476,000,000,000 367,000,000,000 29.70 17. Australia 445,800,000,000 416,200,000,000 7.11 18. Turkey 444,000,000,000 409,400,000,000 8.45 19. Iran 413,000,000,000 347,600,000,000 18.81 20. Thailand 413,000,000,000 388,700,000,000 6.25 21. Netherlands 388,400,000,000 365,100,000,000 6.38 22. Taiwan 386,000,000,000 357,000,000,000 8.12 23. South Africa 369,000,000,000 296,100,000,000 24.62 24. Poland 327,500,000,000 276,500,000,000 18.44 25. Philippines 310,000,000,000 282,000,000,000 9.93 26. Pakistan 282,000,000,000 282,000,000,000 0.00 27. Belgium 259,200,000,000 243,400,000,000 6.49 28. Colombia 250,000,000,000 245,100,000,000 2.00 29. Egypt 247,000,000,000 200,000,000,000 23.50 30. Saudi Arabia 232,000,000,000 191,000,000,000 21.47 31. Malaysia 223,700,000,000 229,100,000,000 -2.36 32. Switzerland 207,000,000,000 197,000,000,000 5.08 33. Austria 203,000,000,000 190,600,000,000 6.51 34. Bangladesh 203,000,000,000 187,000,000,000 8.56 35. Sweden 197,000,000,000 184,000,000,000 7.07 36. Ukraine 189,400,000,000 109,500,000,000 72.97 37. Greece 181,900,000,000 149,200,000,000 21.92 38. Hong Kong 181,000,000,000 158,200,000,000 14.41 39. Algeria 171,000,000,000 147,600,000,000 15.85 40. Portugal 159,000,000,000 151,400,000,000 5.02 41. Vietnam 154,400,000,000 143,100,000,000 7.90 42. Chile 153,100,000,000 185,100,000,000 -17.29 43. Venezuela 146,200,000,000 182,800,000,000 -20.02 44. Denmark 136,200,000,000 127,700,000,000 6.66 45. Romania 132,500,000,000 87,400,000,000 51.60 46. Czech Republic 132,400,000,000 120,800,000,000 9.60 47. Norway 124,100,000,000 111,300,000,000 11.50 48. Peru 123,000,000,000 116,000,000,000 6.03 49. Finland 118,300,000,000 108,600,000,000 8.93 50. Nigeria 117,000,000,000 110,500,000,000 5.88

World (Gross World Product) 43,600,000,000,000 40,700,000,000,000 7.13

Tổng sảnlưọng quốcja (GNP) của VN dứng thứ 41 trênthếjới mặczầu sảnlưọng dầungưòi chỉ có 374$US (năm 2000), nếu jảsử sảnlưọng dầungưòi VN bằng Tháilan là 2.000$US hiệnnay thì GNP của VN là 825.000.000.000$US, dứng vịthứ 12 trên thêjới, lớn hơn Canada.

Trong tưonglai nếu có môitrưòng thuậnlợi, VN sẽ là mộttrongnhững quốcja lớn về tiềmnăng kinhtế tưongxứng với zânsố, chuyẹndó cóthể thựchiện dược nếu mọingưòi VN nỗlực thoát khỏi sốfận zântộc nhưọctiểu không tưongxứng với tiềmnăng chúngta.

Hiẹnnay có nhièu ngưòingọaiquôc cốgắng học tiéngViẹt vì cac mụcdich thưongmai, vănhoá, zulịch, kêtbạn, kêthôn, tônjáo v.v...Nhièu dạihọc lớn trên thếjới zạy tiéng Viẹt cho zân bảnxứ. Cac trungtâm cộngdồng, cơsở tônjáo ngưòiViẹt hảingoại có zạy Viẹtngữ cho con của Viẹtkièu.

Tôi dưọc cơhội zạy tiéngViẹt cho ngưòingoạiquôc nên cózịp dểý cấutruc vôlý và thừathải nhưng ngưòiViẹt măcnhien châpnhận những cachviet zo ông Alexandre de Rhodes (Dăc Lộ) dặtra từ 350năm trưoc nhằm mụcdich giảngdạo Thienchúa, thietnghĩ zânViẹnam mình rât zễ châpnhận những gì ngưòingoạiquôc dặtdể. Những ngưòicộngtác với ông Dăc Lộ thờiấy thưònglà zânquê hoặc dồngbào thiểusố it học chonên cấutruc chữViẹt có nhièu sựfilý. Bâyjờ làluc toànzân nỗlực một lần dể tự jảifóng ngônngữ của mình, sữadổi tiéngViẹt cho cac thếhệ saunày tietkiẹm thìjờ qúybáu, jup viẹc học ngônngữ zễ hơn cho zân VN lẫn ngưòi ngoạiquôc học chữViẹt. Dây mới dúng là tiéng VN zo ngưòi VN hợplýhoá.

Nguyentắc: Tốithiẻuhoá cac zấu, tậnzụng cac chữkep vietlièn vớinhau, những chữ không cần zấusăc vẫn fat-âm ngữdiẹu trăc như săc thì khôngcần zấu ', iê, yê như hien, yen không cần zau ^, uô khong can zau ^ như chữ luonluon, hai chữ ươ như hưong thì chỉ cần zấu ư thôi, thế chữ d cho chữ đ , chữ f cho ph , chữ j thay cho gi , chữ z cho chữ d , chữ ng thay vì ngh , như chữ ngiã.

Nếu zùng fưongfap mới nầy chúngta tietkiẹm dưọc 10% jấy mực và thờijờ thì nhân lên cho tổng số 80.000.000 triẹu ngưòi sẽ là consố tietkiẹm dángkể. Jảsử mỗi ngày mỗi ngưòi tietkiẹm 6 fut, toàn zân tietkiẹm 8.000.000 jờ, mỗi nămX 300 = 2.400.000.000 jờ, mỗi jờ trị já 1$US thì trịjá tietkiẹm la 2.400.000.000$US, 10 năm tietkiẹm 24 tỉ mỹkim, 1 thêkỹ sau là 240 tỉ mỹ kim trị já thờijờ, thật ra còn cao hơn mưc dó vì lợitưc của ngưòi VN trong tưonglai chăc chắn sẽ cao hơn 1$US/jờ và zânsố sẽ tănglên trên mưc 100.000.000. Nêu chịukhó tính thêm giấy, mực, dĩacứng của máy computer thì chăc sẽ nhiều hơn.

Zưóidây là bài tôi xinfep vietlại theolối chữ TânViẹt bài cua tacjả dchph, xin sosánh dể thấy sự tietkiẹm:

Sửadổi Cachviet Tiéng Viẹt

Ngônngữ là một thuộctính bềnvững và biéndổi chậmnhât của một zântôc. Trong quátrình fattriẻn lịchsử, tínhcach của ngônngữ có thaydổi với một mưcdộ itnhièu khacnhau, nhâtlà về hìnhthưc, ở cái vỏ biẻuhiẹn bềngoài của tiéngnói, dó là chữviet của một ngônngữ. Tuỳtheo nhucầu lịchsử, một zântộc cóthể có nhucầu thaydổi cáchthểhiện tiéngnói củamình qua chữviet dể thichhợp với nhucầu của thờidại. Nhièu nươc tiénbộ trên thếjới ngàynay trong quátrình fattriẽn dã fải thôngqua jaidoạn cảicach chữviet vì dó là một quátrình tâtyếu.

Chữ Viẹt chúngta dang sửzụng không fảnảnh dúng mộtcach khoahọc của thựctrạng tiếng Viẹt (Viẹtngữ) ngàynay. Cachviet chữ Viẹt hiẹndại cầnfải dược cảitổ hay sữadổi lại không chỉ dể fùhợp tiéngnói mà còn tạo dièukiẹn trựctiep hoặc jántiep gopfần fattriẽn Viẹtnam trong lãnhvực kỹthuật của thờidại hômnay vì kêtquả thưctiẻn là nó sẽ manglại những lợìch kinhtế thietthực.

Thaydổi một thóiquen, nhâtlà thuộc lãnhvực ngônngữ, rât khó nhưng nếu cầnfải cảicach, khôngfải là khôngthể thựchiẹn dược. Dứng trên một quandiẻm nào dó, cảitổ cachviet tiéngViẹt khôngdược xem nhưlà một yeucầu câpbach, nhưng nếu qủathực sự cảitổ manglại lợiich cho nưocnhà, chúngta fải hànhdộng.

Dể thựchiẹn cảitổ cachviet tiéng Viẹt hiẹnnay, chúngta cần xemxet vấndề zưói nhièu khíacạnh dể trảlời những câuhỏi của cac vấndề liênhệ: hiẹntrạng của cachviet tiéngViẹt, tạisao lại fải cảicach, và lamsao dể thựchiẹn cảicach.

HIẸNTRẠNG CỦA CACHVIET TIÉNGVIẸT

Trong lời màodầu, chúngta có nhắctới tínhcach của một ngônngữ, cụthể hơn dólà dặctính của tiéngViẹt. Vậy dặctính cơbản của tiéngViẹt là gì và hìnhthưc gì của nó dã thaydổi qua cac thờidại? Trảlời câuhỏi nầy zưới lăngkính ngônngữ sẽ làm ta nhậnthấy rõnet hơn hiẹntrạng của tiéngViẹt,

TiéngViẹt trong quátrình fattriẻn dã thẩmnhập và tieuhóa (Viẹthóa và Hánviẹthóa) hàngngàn từngữ từ tiéngHán cổ và tiéngHán của nhièu thờidại, cóthể dã xảyra trưóc thời Tần-Hán 221 năm trưoc Côngnguyen (thízụ từ "vuquy", "thángchạp" dưọc zùng vào dời Tần, ngừoiTrunghoa ngàynay không zùng những chữ này) cho tới ngàynay (thízụ từ "khôngzámdâu", "baxạo".

Trong quátrình nầy bươc fattriẻn lịchsử của Viẹtngữ dã rậpkhuon theo cachcấutừ của tiéngHán, nhâtlà sựhìnhthành những từkep haylà từ songâmtiet (dissyllabics). Nhưvậy, ngàynay dặctính hay tínhcach của tiéngViẹt là chứa nhièu tứ songâmtiet (từkep) dược viet zưới hìnhthưc mẫutự Latin rờira từngtiéngmột. Trong tiéngViẹt dasố từkep có một sốlượng lớn âmtiet cóthể dứngdộclập như một từ và có ýnghĩa dơnbiẹt. Dièunày chothấy tiéngViẹt biénchuyẻn từ tínhcach dơnâmtiet sang daâmtiet, nhưvậy tiéngViẹt của chúngta ngàynay khôngcòn la một ngônngữ dơnâmtiet.

Tôi xinfep trìnhbày Tựdiển Chínhtả TânViẹtngữ dể quývị bổtuc và gopý.

Tân Viẹt