yupay
Jump to navigation
Jump to search
Quechua
[edit]Verb
[edit]yupay
- (transitive) to count
Conjugation
[edit] Conjugation of yupay
infinitive | yupay | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
agentive | yupaq | |||||||
present participle | yupaspa | |||||||
past participle | yupasqa | |||||||
future participle | yupana | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person inclusive |
1st person exclusive |
2nd person | 3rd person | ||
indicative | ñuqa | qam | pay | ñuqanchik | ñuqayku | qamkuna | paykuna | |
present | yupani | yupanki | yupan | yupanchik | yupayku yupaniku1 |
yupankichik | yupanku | |
past (experienced) |
yuparqani | yuparqanki | yuparqan | yuparqanchik | yuparqayku yuparqaniku |
yuparqankichik | yuparqanku | |
past (reported) |
yupasqani | yupasqanki | yupasqan | yupasqanchik | yupasqayku yupasqaniku |
yupasqankichik | yupasqanku | |
future | yupasaq | yupanki | yupanqa | yupasunchik | yupasaqku | yupankichik | yupanqaku | |
imperative | — | qam | pay | ñuqanchik | — | qamkuna | paykuna | |
affirmative | yupay | yupachun | yupasun2 yupasunchik |
yupaychik | yupachunku | |||
negative | ama yupaychu |
ama yupachunchu |
ama yupasunchu ama yupasunchikchu |
ama yupaychikchu |
ama yupachunkuchu | |||
1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety. 2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people". |
Noun
[edit]yupay
Declension
[edit]declension of yupay
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | yupay | yupaykuna |
accusative | yupayta | yupaykunata |
dative | yupayman | yupaykunaman |
genitive | yupaypa | yupaykunap |
locative | yupaypi | yupaykunapi |
terminative | yupaykama | yupaykunakama |
ablative | yupaymanta | yupaykunamanta |
instrumental | yupaywan | yupaykunawan |
comitative | yupaynintin | yupaykunantin |
abessive | yupayninnaq | yupaykunannaq |
comparative | yupayhina | yupaykunahina |
causative | yupayrayku | yupaykunarayku |
benefactive | yupaypaq | yupaykunapaq |
associative | yupaypura | yupaykunapura |
distributive | yupayninka | yupaykunanka |
exclusive | yupaylla | yupaykunalla |
possessive forms of yupay
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayniy | yupayniykuna |
accusative | yupayniyta | yupayniykunata |
dative | yupayniyman | yupayniykunaman |
genitive | yupayniypa | yupayniykunap |
locative | yupayniypi | yupayniykunapi |
terminative | yupayniykama | yupayniykunakama |
ablative | yupayniymanta | yupayniykunamanta |
instrumental | yupayniywan | yupayniykunawan |
comitative | yupayniynintin | yupayniykunantin |
abessive | yupayniyninnaq | yupayniykunannaq |
comparative | yupayniyhina | yupayniykunahina |
causative | yupayniyrayku | yupayniykunarayku |
benefactive | yupayniypaq | yupayniykunapaq |
associative | yupayniypura | yupayniykunapura |
distributive | yupayniyninka | yupayniykunanka |
exclusive | yupayniylla | yupayniykunalla |
qampa - second-person singular
qampa (your) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayniyki | yupayniykikuna |
accusative | yupayniykita | yupayniykikunata |
dative | yupayniykiman | yupayniykikunaman |
genitive | yupayniykipa | yupayniykikunap |
locative | yupayniykipi | yupayniykikunapi |
terminative | yupayniykikama | yupayniykikunakama |
ablative | yupayniykimanta | yupayniykikunamanta |
instrumental | yupayniykiwan | yupayniykikunawan |
comitative | yupayniykintin | yupayniykikunantin |
abessive | yupayniykinnaq | yupayniykikunannaq |
comparative | yupayniykihina | yupayniykikunahina |
causative | yupayniykirayku | yupayniykikunarayku |
benefactive | yupayniykipaq | yupayniykikunapaq |
associative | yupayniykipura | yupayniykikunapura |
distributive | yupayniykinka | yupayniykikunanka |
exclusive | yupayniykilla | yupayniykikunalla |
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupaynin | yupayninkuna |
accusative | yupayninta | yupayninkunata |
dative | yupayninman | yupayninkunaman |
genitive | yupayninpa | yupayninkunap |
locative | yupayninpi | yupayninkunapi |
terminative | yupayninkama | yupayninkunakama |
ablative | yupayninmanta | yupayninkunamanta |
instrumental | yupayninwan | yupayninkunawan |
comitative | yupayninintin | yupayninkunantin |
abessive | yupayninninnaq | yupayninkunannaq |
comparative | yupayninhina | yupayninkunahina |
causative | yupayninrayku | yupayninkunarayku |
benefactive | yupayninpaq | yupayninkunapaq |
associative | yupayninpura | yupayninkunapura |
distributive | yupaynininka | yupayninkunanka |
exclusive | yupayninlla | yupayninkunalla |
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayninchik | yupayninchikkuna |
accusative | yupayninchikta | yupayninchikkunata |
dative | yupayninchikman | yupayninchikkunaman |
genitive | yupayninchikpa | yupayninchikkunap |
locative | yupayninchikpi | yupayninchikkunapi |
terminative | yupayninchikkama | yupayninchikkunakama |
ablative | yupayninchikmanta | yupayninchikkunamanta |
instrumental | yupayninchikwan | yupayninchikkunawan |
comitative | yupayninchiknintin | yupayninchikkunantin |
abessive | yupayninchikninnaq | yupayninchikkunannaq |
comparative | yupayninchikhina | yupayninchikkunahina |
causative | yupayninchikrayku | yupayninchikkunarayku |
benefactive | yupayninchikpaq | yupayninchikkunapaq |
associative | yupayninchikpura | yupayninchikkunapura |
distributive | yupayninchikninka | yupayninchikkunanka |
exclusive | yupayninchiklla | yupayninchikkunalla |
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayniyku | yupayniykukuna |
accusative | yupayniykuta | yupayniykukunata |
dative | yupayniykuman | yupayniykukunaman |
genitive | yupayniykupa | yupayniykukunap |
locative | yupayniykupi | yupayniykukunapi |
terminative | yupayniykukama | yupayniykukunakama |
ablative | yupayniykumanta | yupayniykukunamanta |
instrumental | yupayniykuwan | yupayniykukunawan |
comitative | yupayniykuntin | yupayniykukunantin |
abessive | yupayniykunnaq | yupayniykukunannaq |
comparative | yupayniykuhina | yupayniykukunahina |
causative | yupayniykurayku | yupayniykukunarayku |
benefactive | yupayniykupaq | yupayniykukunapaq |
associative | yupayniykupura | yupayniykukunapura |
distributive | yupayniykunka | yupayniykukunanka |
exclusive | yupayniykulla | yupayniykukunalla |
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayniykichik | yupayniykichikkuna |
accusative | yupayniykichikta | yupayniykichikkunata |
dative | yupayniykichikman | yupayniykichikkunaman |
genitive | yupayniykichikpa | yupayniykichikkunap |
locative | yupayniykichikpi | yupayniykichikkunapi |
terminative | yupayniykichikkama | yupayniykichikkunakama |
ablative | yupayniykichikmanta | yupayniykichikkunamanta |
instrumental | yupayniykichikwan | yupayniykichikkunawan |
comitative | yupayniykichiknintin | yupayniykichikkunantin |
abessive | yupayniykichikninnaq | yupayniykichikkunannaq |
comparative | yupayniykichikhina | yupayniykichikkunahina |
causative | yupayniykichikrayku | yupayniykichikkunarayku |
benefactive | yupayniykichikpaq | yupayniykichikkunapaq |
associative | yupayniykichikpura | yupayniykichikkunapura |
distributive | yupayniykichikninka | yupayniykichikkunanka |
exclusive | yupayniykichiklla | yupayniykichikkunalla |
paykunap - third-person plural
paykunap (their) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | yupayninku | yupayninkukuna |
accusative | yupayninkuta | yupayninkukunata |
dative | yupayninkuman | yupayninkukunaman |
genitive | yupayninkupa | yupayninkukunap |
locative | yupayninkupi | yupayninkukunapi |
terminative | yupayninkukama | yupayninkukunakama |
ablative | yupayninkumanta | yupayninkukunamanta |
instrumental | yupayninkuwan | yupayninkukunawan |
comitative | yupayninkuntin | yupayninkukunantin |
abessive | yupayninkunnaq | yupayninkukunannaq |
comparative | yupayninkuhina | yupayninkukunahina |
causative | yupayninkurayku | yupayninkukunarayku |
benefactive | yupayninkupaq | yupayninkukunapaq |
associative | yupayninkupura | yupayninkukunapura |
distributive | yupayninkunka | yupayninkukunanka |
exclusive | yupayninkulla | yupayninkukunalla |
See also
[edit]Adjective
[edit]yupay
Adverb
[edit]yupay