նապաստակ

Armenian

Alternative forms

dialects

• dialectal forms recorded in dialectological notation
  • նաբասդագ (nabasdag) — Sivas
  • լափուստագ (lapʻustag) — Partizak
  • լափուսդօգ (lapʻusdōg), լափուսդոգ (lapʻusdog) — Zeitun
  • լապըստրակ (lapəstrak) — Salmas, Van
  • լապըստրագ (lapəstrag) — Bulanık
  • լապուստրակ (lapustrak) — Tbilisi
  • լապըզտըրակ (lapəztərak) — Vozm
  • լաբըստըրագ (labəstərag) — Mush
  • լաբըզդըրագ (labəzdərag) — Alashkert
  • լափըստրակ (lapʻəstrak) — Akhaltsikhe
  • լըպըստրակ (ləpəstrak), լըպըզտրակ (ləpəztrak) — Moks
  • ալապըստրակ (alapəstrak) — Ararat
  • ըլըպա՛զտրակ (ələpáztrak) — Agulis
  • ըլըբա՛ստրակ (ələbástrak) — Goris, Karabakh
  • ապալօստրակ (apalōstrak) — Julfa
• dialectal forms recorded in any other notation
  • լապստրակ (lapstrak) — Ararat, Mush, Van, Çatak, Erzurum
  • լաբըստագ (labəstag) — Mush
  • լապսդրակ (lapsdrak) — Sasun
  • լապստակ (lapstak) — Sivas, Khotorjur, Ardeal
  • լապզտրակ (lapztrak) — Ahlat, Alashkert, Van
  • լափստրակ (lapʻstrak) — Urmia
  • լափուստակ (lapʻustak) — Partizak
  • ըլբաստրակ (əlbastrak) — Karabakh
  • ալապաստրակ (alapastrak), ալափստրակ (alapʻstrak) — Ararat
  • նապստակ (napstak)
  • նապըստակ (napəstak)
  • լամպըստակ (lampəstak)
  • լապսթրակ (lapstʻrak)

Etymology

The literary form նապաստակ (napastak) is a learned borrowing from Old Armenian նապաստակ (napastak). Most of the dialectal forms are inherited from Old Armenian *նապարստակ (*naparstak), in some cases via Middle Armenian լապաստակ (lapastak) and its parallel forms.

Pronunciation

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [nɑpɑsˈtɑk]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [nɑbɑsˈtɑɡ]

Noun

նապաստակ • (napastak)

1. hare (Lepus)

   նապաստակի ականջ ― napastaki akanǰ ― chanterelle, Cantharellus cibarius

   • ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 25:

     լապսթրակ․ լիէվրօ

     lapstʻrak; liēvrō

     լապսթրակ (lapstʻrak) = liévore

Declension

i-type, animate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	նապաստակ (napastak)	նապաստակներ (napastakner)
dative	նապաստակի (napastaki)	նապաստակների (napastakneri)
ablative	նապաստակից (napastakicʻ)	նապաստակներից (napastaknericʻ)
instrumental	նապաստակով (napastakov)	նապաստակներով (napastaknerov)
locative	—	—
	definite forms
nominative	նապաստակը/նապաստակն (napastakə/napastakn)	նապաստակները/նապաստակներն (napastaknerə/napastaknern)
dative	նապաստակին (napastakin)	նապաստակներին (napastaknerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	նապաստակս (napastaks)	նապաստակներս (napastakners)
dative	նապաստակիս (napastakis)	նապաստակներիս (napastakneris)
ablative	նապաստակիցս (napastakicʻs)	նապաստակներիցս (napastaknericʻs)
instrumental	նապաստակովս (napastakovs)	նապաստակներովս (napastaknerovs)
locative	—	—
	2nd person possessive forms (your)
nominative	նապաստակդ (napastakd)	նապաստակներդ (napastaknerd)
dative	նապաստակիդ (napastakid)	նապաստակներիդ (napastaknerid)
ablative	նապաստակիցդ (napastakicʻd)	նապաստակներիցդ (napastaknericʻd)
instrumental	նապաստակովդ (napastakovd)	նապաստակներովդ (napastaknerovd)
locative	—	—

Further reading

• Ġazaryan, Ṙ. S. (1998) “նապաստակ”, in Kendanineri anunneri hayeren-ṙuseren-latineren kargabanakan baṙaran. Girkʻ A. Katʻnasunner [An Armenian–Russian–Latin Taxonomic Dictionary of Animal Names. Book I. Mammals] (in Armenian), Yerevan: Pyunik, § 146, page 19
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “նապաստակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 405a
• Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “նապաստակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 428b
• Sargsyan, Artem et al., editors (2002), “լապստակ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume II, Yerevan: Hayastan, page 202b

Old Armenian

Alternative forms

• լապըստկանք pl (lapəstkankʻ) — post-Classical

Etymology

Ačaṙyan reconstructs the older form of the word as *նապարստակ (*naparstak), from which he explains the Middle Armenian and dialectal forms in լ- (l-) as a dissimilation of ն... ր... (n... r...) to լ... ր... (l... r...). The -ր- (-r-) was lost before a sibilant but survived in dialects thanks to a metathesis. Because լ- (l-) is not old Ačaṙyan rejects the attempts to connect with Latin lepus and leaves the origin open. Olsen remarks that the word has an appearance of an Iranian loan (compare the ending -ակ (-ak)) but the exact source has not been definitely established.

Noun

նապաստակ • (napastak)

1. hare (Lepus)
   • 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] Chapter 2:

     շնջրիք եւ աղուէսք եւ նապաստակք մի՛ մեռցին։

     šnǰrikʻ ew ałuēskʻ ew napastakkʻ mí meṙcʻin.

     • Translation by Robert W. Thomson

       Otters, foxes, and hares shall not be killed.

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	նապաստակ (napastak)		նապաստակք (napastakkʻ)
genitive	նապաստակի (napastaki)		նապաստակաց (napastakacʻ)
dative	նապաստակի (napastaki)		նապաստակաց (napastakacʻ)
accusative	նապաստակ (napastak)		նապաստակս (napastaks)
ablative	նապաստակէ (napastakē)		նապաստակաց (napastakacʻ)
instrumental	նապաստակաւ (napastakaw)		նապաստակաւք = նապաստակօք (napastakawkʻ = napastakōkʻ)
locative	նապաստակի (napastaki)		նապաստակս (napastaks)

Descendants

• Armenian: նապաստակ (napastak) (see there for more forms)
• Middle Armenian: լապաստակ (lapastak) (see there for more forms)

See also

• ճագար (čagar)

Further reading

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “նապաստակ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 523–524
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “նապաստակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 405a
• Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “նապաստակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 428b
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 245–246