ալարել
Armenian
Alternative forms
- ալրգել (alrgel)
Etymology
The origin is uncertain. Ačaṙyan notes that this cannot be related to (deprecated template usage) [etyl] Old Armenian ալարել (alarel, “to be ashamed”) due to the difference in meaning. J̌ahukyan initially considered the relation possible, but later changed his mind.
Pronunciation
Audio: (file)
- (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑlɑˈɾel/, [ɑlɑɾél]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɑlɑˈɾel/, [ɑlɑɾél]
Verb
ալարել • (alarel)
- (Ararat, Tbilisi, Erzurum, Van, colloquial, intransitive) to be lazy
- ալարում եմ վեր կենալ ― alarum em ver kenal ― I am too lazy to get up
Inflection
-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | ալարել (alarel) | imperfective converb | ալարում (alarum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | ալարելիս (alarelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | ալարել (alarel) | ||||
| aorist stem | ալար- (alar-) | future converb I | ալարելու (alarelu) | ||||
| resultative participle | ալարած (alarac) | future converb II | ալարելիք (alarelikʻ) | ||||
| subject participle | ալարող (alaroġ) | connegative converb | ալարի (alari) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ալարում եմ (alarum em) | ալարում ես (alarum es) | ալարում է (alarum ē) | ալարում ենք (alarum enkʻ) | ալարում եք (alarum ekʻ) | ալարում են (alarum en) | |
| past imperfective | ալարում էի (alarum ēi) | ալարում էիր (alarum ēir) | ալարում էր (alarum ēr) | ալարում էինք (alarum ēinkʻ) | ալարում էիք (alarum ēikʻ) | ալարում էին (alarum ēin) | |
| future | ալարելու եմ (alarelu em) | ալարելու ես (alarelu es) | ալարելու է (alarelu ē) | ալարելու ենք (alarelu enkʻ) | ալարելու եք (alarelu ekʻ) | ալարելու են (alarelu en) | |
| past future | ալարելու էի (alarelu ēi) | ալարելու էիր (alarelu ēir) | ալարելու էր (alarelu ēr) | ալարելու էինք (alarelu ēinkʻ) | ալարելու էիք (alarelu ēikʻ) | ալարելու էին (alarelu ēin) | |
| present perfect | ալարել եմ (alarel em) | ալարել ես (alarel es) | ալարել է (alarel ē) | ալարել ենք (alarel enkʻ) | ալարել եք (alarel ekʻ) | ալարել են (alarel en) | |
| pluperfect | ալարել էի (alarel ēi) | ալարել էիր (alarel ēir) | ալարել էր (alarel ēr) | ալարել էինք (alarel ēinkʻ) | ալարել էիք (alarel ēikʻ) | ալարել էին (alarel ēin) | |
| aorist (past perfective) | ալարեցի, ալարի* (alarecʻi, alari*) | ալարեցիր, ալարիր* (alarecʻir, alarir*) | ալարեց (alarecʻ) | ալարեցինք, ալարինք* (alarecʻinkʻ, alarinkʻ*) | ալարեցիք, ալարիք* (alarecʻikʻ, alarikʻ*) | ալարեցին, ալարին* (alarecʻin, alarin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ալարեմ (alarem) | ալարես (alares) | ալարի (alari) | ալարենք (alarenkʻ) | ալարեք (alarekʻ) | ալարեն (alaren) | |
| past | ալարեի (alarei) | ալարեիր (alareir) | ալարեր (alarer) | ալարեինք (alareinkʻ) | ալարեիք (alareikʻ) | ալարեին (alarein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կալարեմ (kalarem) | կալարես (kalares) | կալարի (kalari) | կալարենք (kalarenkʻ) | կալարեք (kalarekʻ) | կալարեն (kalaren) | |
| past | կալարեի (kalarei) | կալարեիր (kalareir) | կալարեր (kalarer) | կալարեինք (kalareinkʻ) | կալարեիք (kalareikʻ) | կալարեին (kalarein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | ալարի՛ր, ալարի՛* (alarír, alarí*) | — | — | ալարե՛ք, ալարեցե՛ք** (alarékʻ, alarecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չալարել (čʻalarel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չալարած (čʻalarac) | ||||||
| subject participle | չալարող (čʻalaroġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ ալարում (čʻem alarum) | չես ալարում (čʻes alarum) | չի ալարում (čʻi alarum) | չենք ալարում (čʻenkʻ alarum) | չեք ալարում (čʻekʻ alarum) | չեն ալարում (čʻen alarum) | |
| past imperfective | չէի ալարում (čʻēi alarum) | չէիր ալարում (čʻēir alarum) | չէր ալարում (čʻēr alarum) | չէինք ալարում (čʻēinkʻ alarum) | չէիք ալարում (čʻēikʻ alarum) | չէին ալարում (čʻēin alarum) | |
| future | չեմ ալարելու (čʻem alarelu) | չես ալարելու (čʻes alarelu) | չի ալարելու (čʻi alarelu) | չենք ալարելու (čʻenkʻ alarelu) | չեք ալարելու (čʻekʻ alarelu) | չեն ալարելու (čʻen alarelu) | |
| past future | չէի ալարելու (čʻēi alarelu) | չէիր ալարելու (čʻēir alarelu) | չէր ալարելու (čʻēr alarelu) | չէինք ալարելու (čʻēinkʻ alarelu) | չէիք ալարելու (čʻēikʻ alarelu) | չէին ալարելու (čʻēin alarelu) | |
| present perfect | չեմ ալարել (čʻem alarel) | չես ալարել (čʻes alarel) | չի ալարել (čʻi alarel) | չենք ալարել (čʻenkʻ alarel) | չեք ալարել (čʻekʻ alarel) | չեն ալարել (čʻen alarel) | |
| pluperfect | չէի ալարել (čʻēi alarel) | չէիր ալարել (čʻēir alarel) | չէր ալարել (čʻēr alarel) | չէինք ալարել (čʻēinkʻ alarel) | չէիք ալարել (čʻēikʻ alarel) | չէին ալարել (čʻēin alarel) | |
| aorist (past perfective) | չալարեցի, չալարի* (čʻalarecʻi, čʻalari*) | չալարեցիր, չալարիր* (čʻalarecʻir, čʻalarir*) | չալարեց (čʻalarecʻ) | չալարեցինք, չալարինք* (čʻalarecʻinkʻ, čʻalarinkʻ*) | չալարեցիք, չալարիք* (čʻalarecʻikʻ, čʻalarikʻ*) | չալարեցին, չալարին* (čʻalarecʻin, čʻalarin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չալարեմ (čʻalarem) | չալարես (čʻalares) | չալարի (čʻalari) | չալարենք (čʻalarenkʻ) | չալարեք (čʻalarekʻ) | չալարեն (čʻalaren) | |
| past | չալարեի (čʻalarei) | չալարեիր (čʻalareir) | չալարեր (čʻalarer) | չալարեինք (čʻalareinkʻ) | չալարեիք (čʻalareikʻ) | չալարեին (čʻalarein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ ալարի (čʻem alari) | չես ալարի (čʻes alari) | չի ալարի (čʻi alari) | չենք ալարի (čʻenkʻ alari) | չեք ալարի (čʻekʻ alari) | չեն ալարի (čʻen alari) | |
| past | չէի ալարի (čʻēi alari) | չէիր ալարի (čʻēir alari) | չէր ալարի (čʻēr alari) | չէինք ալարի (čʻēinkʻ alari) | չէիք ալարի (čʻēikʻ alari) | չէին ալարի (čʻēin alari) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ ալարիր, մի՛ ալարի* (mí alarir, mí alari*) | — | — | մի՛ ալարեք, մի՛ ալարեցեք** (mí alarekʻ, mí alarecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ալարել (alarel) | |||
| dative | ալարելու (alarelu) | |||
| ablative | ալարելուց (alarelucʻ) | |||
| instrumental | ալարելով (alarelov) | |||
| locative | ալարելում (alarelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | ալարելը/ալարելն (alarelə/alareln) | |||
| dative | ալարելուն (alarelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ալարելս (alarels) | |||
| dative | ալարելուս (alarelus) | |||
| ablative | ալարելուցս (alarelucʻs) | |||
| instrumental | ալարելովս (alarelovs) | |||
| locative | ալարելումս (alarelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ալարելդ (alareld) | |||
| dative | ալարելուդ (alarelud) | |||
| ablative | ալարելուցդ (alarelucʻd) | |||
| instrumental | ալարելովդ (alarelovd) | |||
| locative | ալարելումդ (alarelumd) | |||
Derived terms
- ալար (alar)
- ալարկոտ (alarkot)
- ալարկոտություն (alarkotutʻyun)
References
- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “ալարել”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 50b
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ալարել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (1963) “Stugabanutʻyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][1] (in Armenian), number 4, Yerevan: Academy Press, pages 85–86
- Sargsyan, Artem et al., editors (2001), “ալարել”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: Hayastan, page 14b
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “ալարել”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 25a
Old Armenian
Verb
- infinitive of ալարեմ (alarem)