թվանք

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Armenian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From Middle Armenian թուանկ (tʻuank) from Persian تفنگ (tofang) and Ottoman Turkish تفنك (tüfenk). Doublet of թյուֆենկ (tʻyufenk) and թյուֆենգ (tʻyufeng).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

թվանք • (tʻvankʻ)

  1. (dialectal) handgun, rifle
    Synonym: հրացան (hracʻan)
    թվանք գցել ― tʻvankʻ gcʻel ― shoot or fire a weapon
    թվանքը բացել ― tʻvankʻə bacʻel ― shoot or fire a weapon
    թուր ու թվանքով ― tʻur u tʻvankʻov ― armed to the teeth, loaded up (literally, “with sword and gun”)
    • 1621, Yovhannēs Kamenacʻi, Patmutʻiwn paterazmin Xotʻinu [History of the Battle of Khotyn] :[2][3]
      […] սկսան հարկանել ի հրաբորբոք թոփից եւ ի թֆանկիցն մինչեւ ցիրիկունն […]
      […] sksan harkanel i hraborbokʻ tʻopʻicʻ ew i tʻfankicʻn minčʻew cʻirikunn […]
    • 1621, Yovhannēs Kamenacʻi, Patmutʻiwn paterazmin Xotʻinu [History of the Battle of Khotyn] :[4][5]
      […] զի կրիցեն զզարհուրեցուցիչ զէնսն՝ որ թոփ եւ թֆանկք կոչեն […]
      […] zi kricʻen zzarhurecʻucʻičʻ zēnsn, or tʻopʻ ew tʻfankkʻ kočʻen […]
    • 1636, Simēon Lehacʻi, Ułegrutʻiwn [Travel Accounts] :[6][7]
      […] թֆանքով ի վերայ նոցա հասին […]
      […] tʻfankʻov i veray nocʻa hasin […]
      • Translation by George A. Bournoutian
        […] they began to shoot […]
    • 1662, Aṙakʻel Dawrižecʻi, Girkʻ patmutʻeancʻ [Book of Histories] :[8]
      Եւ եկեալ մերձ բերդին Նախչուանու բանակ եդեալ նստաւ, այնքան մերձ, որ թէ թֆանք ձգէին հասանէր։ Յաղագս որոյ ասացին բարեկամքն Զըլֆիղար խանին ցնա, թէ զգուշութեամբ պահեա զքեզ՝ զի մի Օսմանցիքն թֆանքով հարցեն զքեզ։ Որոց արարեալ պատասխանի ժպտելով եւ զՕսմանցեօքն եպերանս առնելով, թէ «թֆանք նոցա յաչս իմ պատահեսցի»։ Ապա յաւուրն երկրորդի առաքեաց պատգամս առ իշխանս քաղաքին Նախչուանու, թէ մի ձգէք թֆանք կամ նետ, զի ես սակաւ արամբք գամ առ ձեզ խօսել ընդ ձեզ բանս ինչ իրաւամբ եւ դատաստանաւ։
      Ew ekeal merj berdin Naxčʻuanu banak edeal nstaw, aynkʻan merj, or tʻē tʻfankʻ jgēin hasanēr. Yaġags oroy asacʻin barekamkʻn Zəlfiġar xanin cʻna, tʻē zgušutʻeamb pahea zkʻez, zi mi Ōsmancʻikʻn tʻfankʻov harcʻen zkʻez. Orocʻ arareal patasxani žptelov ew zŌsmancʻeōkʻn eperans aṙnelov, tʻē “tʻfankʻ nocʻa yačʻs im patahescʻi”. Apa yawurn erkrordi aṙakʻeacʻ patgams aṙ išxans kʻaġakʻin Naxčʻuanu, tʻē mi jgēkʻ tʻfankʻ kam net, zi es sakaw arambkʻ gam aṙ jez xōsel ənd jez bans inčʻ irawamb ew datastanaw.
    • ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 21:[9]
      թուֆանկ․ ըսքեօփօ
      tʻufank; əskʻeōpʻō
      թուֆանկ (tʻufank) = schiopo

Declension

[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative թվանք (tʻvankʻ) թվանքներ (tʻvankʻner)
dative թվանքի (tʻvankʻi) թվանքների (tʻvankʻneri)
ablative թվանքից (tʻvankʻicʻ) թվանքներից (tʻvankʻnericʻ)
instrumental թվանքով (tʻvankʻov) թվանքներով (tʻvankʻnerov)
locative թվանքում (tʻvankʻum) թվանքներում (tʻvankʻnerum)
definite forms
nominative թվանքը/թվանքն (tʻvankʻə/tʻvankʻn) թվանքները/թվանքներն (tʻvankʻnerə/tʻvankʻnern)
dative թվանքին (tʻvankʻin) թվանքներին (tʻvankʻnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative թվանքս (tʻvankʻs) թվանքներս (tʻvankʻners)
dative թվանքիս (tʻvankʻis) թվանքներիս (tʻvankʻneris)
ablative թվանքիցս (tʻvankʻicʻs) թվանքներիցս (tʻvankʻnericʻs)
instrumental թվանքովս (tʻvankʻovs) թվանքներովս (tʻvankʻnerovs)
locative թվանքումս (tʻvankʻums) թվանքներումս (tʻvankʻnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative թվանքդ (tʻvankʻd) թվանքներդ (tʻvankʻnerd)
dative թվանքիդ (tʻvankʻid) թվանքներիդ (tʻvankʻnerid)
ablative թվանքիցդ (tʻvankʻicʻd) թվանքներիցդ (tʻvankʻnericʻd)
instrumental թվանքովդ (tʻvankʻovd) թվանքներովդ (tʻvankʻnerovd)
locative թվանքումդ (tʻvankʻumd) թվանքներումդ (tʻvankʻnerumd)

Derived terms

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Sargsyan, Artem et al., editors (2002), “թվանգ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume II, Yerevan: Hayastan, page 136a
  2. ^ Yovhannēs Kamenacʻi (1964) H. S. Anasyan, editor, Patmutʻiwn paterazmin Xotʻinu [History of the Battle of Khotyn]‎[1], Yerevan: Academy Press, page 50
  3. ^ Poġosyan, Norayr (2014) “թոփ և թֆանկ, թօփ և թուանկ”, in Norahayt baṙer vaġašxarhabaryan aġbyurnerum (16–18-rd dd.) [Newfound Words in Early Ashkharhabar Sources (16–18th cc.)], Yerevan: University Press, pages 81–82
  4. ^ Yovhannēs Kamenacʻi (1964) H. S. Anasyan, editor, Patmutʻiwn paterazmin Xotʻinu [History of the Battle of Khotyn]‎[2], Yerevan: Academy Press, page 42
  5. ^ Poġosyan, Norayr (2014) “թոփ և թֆանկ, թօփ և թուանկ”, in Norahayt baṙer vaġašxarhabaryan aġbyurnerum (16–18-rd dd.) [Newfound Words in Early Ashkharhabar Sources (16–18th cc.)], Yerevan: University Press, pages 81–82
  6. ^ Akinean, H. N., editor (1936), Simēon dpri Lehacʻwoy uġegrutʻiwn, taregrutʻiwn ew yišatakarankʻ (Azgayin matenadaran; 141), Vienna: Mekhitarist Press, page 316
  7. ^ Bournoutian, George A. (2007) The Travel Accounts of Simēon of Poland (Armenian Studies Series; 10)‎[3], Costa Mesa, California: Mazda Publishers, page 263
  8. ^ Poġosyan, Norayr (2014) “թֆանք”, in Norahayt baṙer vaġašxarhabaryan aġbyurnerum (16–18-rd dd.) [Newfound Words in Early Ashkharhabar Sources (16–18th cc.)], Yerevan: University Press, page 82b
  9. ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 223
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=թվանք&oldid=75704853"