आपयति

Sanskrit

Etymology

From the root आप् (āp) +‎ -अयति (-ayati). from Proto-Indo-Iranian *Hap-, from Proto-Indo-European *h₁ep-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɑː.pɐ.jɐ.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɑː.pɐ.jɐ.t̪i/

Verb

आपयति • (āpayati) third-singular indicative (type P, causative, root आप्)

1. to cause to reach
   • c. 800 BCE – 600 BCE, Chāndogya Upaniṣad

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: आपयितुम् (āpáyitum)
	Undeclinable
Infinitive	आपयितुम् āpáyitum
Gerund	आपित्वा āpitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	आपयितव्य / आपनीय āpayitavyà / āpanī́ya
Feminine Gerundive	आपयितव्या / आपनीया āpayitavyā̀ / āpanī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	आपित āpitá
Feminine Past Passive Participle	आपिता āpitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	आपितवत् āpitávat
Feminine Past Active Participle	आपितवती āpitávatī

Present: आपयति (āpáyati), आपयते (āpáyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आपयति āpáyati	आपयतः āpáyataḥ	आपयन्ति āpáyanti	आपयते āpáyate	आपयेते āpáyete	आपयन्ते āpáyante
Second	आपयसि āpáyasi	आपयथः āpáyathaḥ	आपयथ āpáyatha	आपयसे āpáyase	आपयेथे āpáyethe	आपयध्वे āpáyadhve
First	आपयामि āpáyāmi	आपयावः āpáyāvaḥ	आपयामः / आपयामसि¹ āpáyāmaḥ / āpáyāmasi¹	आपये āpáye	आपयावहे āpáyāvahe	आपयामहे āpáyāmahe
Imperative
Third	आपयतु āpáyatu	आपयताम् āpáyatām	आपयन्तु āpáyantu	आपयताम् āpáyatām	आपयेताम् āpáyetām	आपयन्ताम् āpáyantām
Second	आपय āpáya	आपयतम् āpáyatam	आपयत āpáyata	आपयस्व āpáyasva	आपयेथाम् āpáyethām	आपयध्वम् āpáyadhvam
First	आपयानि āpáyāni	आपयाव āpáyāva	आपयाम āpáyāma	आपयै āpáyai	आपयावहै āpáyāvahai	आपयामहै āpáyāmahai
Optative/Potential
Third	आपयेत् āpáyet	आपयेताम् āpáyetām	आपयेयुः āpáyeyuḥ	आपयेत āpáyeta	आपयेयाताम् āpáyeyātām	आपयेरन् āpáyeran
Second	आपयेः āpáyeḥ	आपयेतम् āpáyetam	आपयेत āpáyeta	आपयेथाः āpáyethāḥ	आपयेयाथाम् āpáyeyāthām	आपयेध्वम् āpáyedhvam
First	आपयेयम् āpáyeyam	आपयेव āpáyeva	आपयेम āpáyema	आपयेय āpáyeya	आपयेवहि āpáyevahi	आपयेमहि āpáyemahi
Subjunctive
Third	आपयात् / आपयाति āpáyāt / āpáyāti	आपयातः āpáyātaḥ	आपयान् āpáyān	आपयाते / आपयातै āpáyāte / āpáyātai	आपयैते āpáyaite	आपयन्त / आपयान्तै āpáyanta / āpáyāntai
Second	आपयाः / आपयासि āpáyāḥ / āpáyāsi	आपयाथः āpáyāthaḥ	आपयाथ āpáyātha	आपयासे / आपयासै āpáyāse / āpáyāsai	आपयैथे āpáyaithe	आपयाध्वै āpáyādhvai
First	आपयानि āpáyāni	आपयाव āpáyāva	आपयाम āpáyāma	आपयै āpáyai	आपयावहै āpáyāvahai	आपयामहै āpáyāmahai
Participles
	आपयत् āpáyat			आपयमान / आपयान² āpáyamāna / āpayāna²
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic ²Later Sanskrit

Imperfect: अआपयत् (áāpayat), अआपयत (áāpayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अआपयत् áāpayat	अआपयताम् áāpayatām	अआपयन् áāpayan	अआपयत áāpayata	अआपयेताम् áāpayetām	अआपयन्त áāpayanta
Second	अआपयः áāpayaḥ	अआपयतम् áāpayatam	अआपयत áāpayata	अआपयथाः áāpayathāḥ	अआपयेथाम् áāpayethām	अआपयध्वम् áāpayadhvam
First	अआपयम् áāpayam	अआपयाव áāpayāva	अआपयाम áāpayāma	अआपये áāpaye	अआपयावहि áāpayāvahi	अआपयामहि áāpayāmahi

Future: आपयिष्यति (āpayiṣyáti), आपयिष्यते (āpayiṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आपयिष्यति āpayiṣyáti	आपयिष्यतः āpayiṣyátaḥ	आपयिष्यन्ति āpayiṣyánti	आपयिष्यते āpayiṣyáte	आपयिष्येते āpayiṣyéte	आपयिष्यन्ते āpayiṣyánte
Second	आपयिष्यसि āpayiṣyási	आपयिष्यथः āpayiṣyáthaḥ	आपयिष्यथ āpayiṣyátha	आपयिष्यसे āpayiṣyáse	आपयिष्येथे āpayiṣyéthe	आपयिष्यध्वे āpayiṣyádhve
First	आपयिष्यामि āpayiṣyā́mi	आपयिष्यावः āpayiṣyā́vaḥ	आपयिष्यामः / आपयिष्यामसि¹ āpayiṣyā́maḥ / āpayiṣyā́masi¹	आपयिष्ये āpayiṣyé	आपयिष्यावहे āpayiṣyā́vahe	आपयिष्यामहे āpayiṣyā́mahe
Participles
	आपयिष्यत् āpayiṣyát			आपयिष्यमाण āpayiṣyámāṇa
Notes	¹Vedic

Conditional: अआपयिष्यत् (áāpayiṣyat), अआपयिष्यत (áāpayiṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अआपयिष्यत् áāpayiṣyat	अआपयिष्यताम् áāpayiṣyatām	अआपयिष्यन् áāpayiṣyan	अआपयिष्यत áāpayiṣyata	अआपयिष्येताम् áāpayiṣyetām	अआपयिष्यन्त áāpayiṣyanta
Second	अआपयिष्यः áāpayiṣyaḥ	अआपयिष्यतम् áāpayiṣyatam	अआपयिष्यत áāpayiṣyata	अआपयिष्यथाः áāpayiṣyathāḥ	अआपयिष्येथाम् áāpayiṣyethām	अआपयिष्यध्वम् áāpayiṣyadhvam
First	अआपयिष्यम् áāpayiṣyam	अआपयिष्याव áāpayiṣyāva	अआपयिष्याम áāpayiṣyāma	अआपयिष्ये áāpayiṣye	अआपयिष्यावहि áāpayiṣyāvahi	अआपयिष्यामहि áāpayiṣyāmahi

Benedictive/Precative: आप्यात् (āpyā́t) or आप्याः (āpyā́ḥ), आपयिषीष्ट (āpayiṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	आप्यात् / आप्याः¹ āpyā́t / āpyā́ḥ¹	आप्यास्ताम् āpyā́stām	आप्यासुः āpyā́suḥ	आपयिषीष्ट āpayiṣīṣṭá	आपयिषीयास्ताम्² āpayiṣīyā́stām²	आपयिषीरन् āpayiṣīrán
Second	आप्याः āpyā́ḥ	आप्यास्तम् āpyā́stam	आप्यास्त āpyā́sta	आपयिषीष्ठाः āpayiṣīṣṭhā́ḥ	आपयिषीयास्थाम्² āpayiṣīyā́sthām²	आपयिषीढ्वम् āpayiṣīḍhvám
First	आप्यासम् āpyā́sam	आप्यास्व āpyā́sva	आप्यास्म āpyā́sma	आपयिषीय āpayiṣīyá	आपयिषीवहि āpayiṣīváhi	आपयिषीमहि āpayiṣīmáhi
Notes	¹Vedic ²Uncertain

Perfect: आपयामास (āpayā́mā́sa) or आपयांचकार (āpayā́ṃcakā́ra), आपयांचक्रे (āpayā́ṃcakré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आपयामास / आपयांचकार āpayā́mā́sa / āpayā́ṃcakā́ra	आपयामासतुः / आपयांचक्रतुः āpayā́māsátuḥ / āpayā́ṃcakrátuḥ	आपयामासुः / आपयांचक्रुः āpayā́māsúḥ / āpayā́ṃcakrúḥ	आपयांचक्रे āpayā́ṃcakré	आपयांचक्राते āpayā́ṃcakrā́te	आपयांचक्रिरे āpayā́ṃcakriré
Second	आपयामासिथ / आपयांचकर्थ āpayā́mā́sitha / āpayā́ṃcakártha	आपयामासथुः / आपयांचक्रथुः āpayā́māsáthuḥ / āpayā́ṃcakráthuḥ	आपयामास / आपयांचक्र āpayā́māsá / āpayā́ṃcakrá	आपयांचकृषे āpayā́ṃcakṛṣé	आपयांचक्राथे āpayā́ṃcakrā́the	आपयांचकृध्वे āpayā́ṃcakṛdhvé
First	आपयामास / आपयांचकर āpayā́mā́sa / āpayā́ṃcakára	आपयामासिव / आपयांचकृव āpayā́māsivá / āpayā́ṃcakṛvá	आपयामासिम / आपयांचकृम āpayā́māsimá / āpayā́ṃcakṛmá	आपयांचक्रे āpayā́ṃcakré	आपयांचकृवहे āpayā́ṃcakṛváhe	आपयांचकृमहे āpayā́ṃcakṛmáhe
Participles
	आपयामासिवांस् / आपयांचकृवांस् āpayā́māsivā́ṃs / āpayā́ṃcakṛvā́ṃs			आपयांचक्राण āpayā́ṃcakrāṇá

Descendants

• Sauraseni Prakrit: 𑀆𑀯𑁂𑀤𑀺 (āvedi)
  • Gurjara Apabhramsa:
    • Old Gujarati: आविवउं (āvivaüṃ)
      • Gujarati: આવવું (āvavũ)
      • Mewari: आणो (āṇo)
  • Nepali: आउनु (āunu)
  • Konkani: आफव्चे (āphavce), आपव्चे (āpavce)
  • Sauraseni Apabhramsa:
    • Hindustani:

      Hindi: आना (ānā)

      Urdu: آنا (ānā)

  • Old Punjabi: ਆਵਣਾ (āvaṇā)
    • Gurmukhi script: ਆਉਣਾ (āuṇā)
  • Romani: avel

References

• Monier Williams (1899) “आपयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 142/1.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “āpayati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press