Jump to content

ხორბალი

From Wiktionary, the free dictionary

Georgian

[edit]

Etymology

[edit]

From Old Georgian ხუარბალი (xuarbali), from Middle Persian [script needed] (hwʾlbʾl /⁠xwārbār⁠/, food and drink), whence Persian خواربار (xvârbâr); see it for more.[1] Cognate with Mingrelian ქობალი (kobali) and Laz ქოვალი (kovali).

The უა (ua) <-> (o) alteration isn't unfamiliar to Kartvelian languages as seen in Old Georgian თუალი (tuali): Mingrelian თოლი (toli). As for (x) <-> (k), it is hard to explain.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): [χoɾbali]
  • Hyphenation: ხორ‧ბა‧ლი

Noun

[edit]

ხორბალი (xorbali) (usually uncountable, plural ხორბლები)

  1. wheat

Inflection

[edit]
Declension of ხორბალი (see Georgian declension)
singular plural archaic plural
nominative ხორბალი (xorbali) ხორბლები (xorblebi) ხორბალნი (xorbalni)
ergative ხორბალმა (xorbalma) ხორბლებმა (xorblebma) ხორბალთ(ა) (xorbalt(a))
dative ხორბალს(ა) (xorbals(a)) ხორბლებს(ა) (xorblebs(a)) ხორბალთ(ა) (xorbalt(a))
genitive ხორბლის(ა) (xorblis(a)) ხორბლების(ა) (xorblebis(a)) ხორბალთ(ა) (xorbalt(a))
instrumental ხორბლით(ა) (xorblit(a)) ხორბლებით(ა) (xorblebit(a))
adverbial ხორბლად(ა) (xorblad(a)) ხორბლებად(ა) (xorblebad(a))
vocative ხორბალო (xorbalo) ხორბლებო (xorblebo) ხორბალნო (xorbalno)
Notes: archaic plurals might not exist.
Postpositional inflection of ხორბალი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case singular plural
-ზე (-ze, on) ხორბალზე (xorbalze) ხორბლებზე (xorblebze)
-თან (-tan, near) ხორბალთან (xorbaltan) ხორბლებთან (xorblebtan)
-ში (-ši, in) ხორბალში (xorbalši) ხორბლებში (xorblebši)
-ვით (-vit, like) ხორბალივით (xorbalivit) ხორბლებივით (xorblebivit)
postpositions taking a genitive case singular plural
-თვის (-tvis, for) ხორბლისთვის (xorblistvis) ხორბლებისთვის (xorblebistvis)
-ებრ (-ebr, like) ხორბლისებრ (xorblisebr) ხორბლებისებრ (xorblebisebr)
-კენ (-ḳen, towards) ხორბლისკენ (xorblisḳen) ხორბლებისკენ (xorblebisḳen)
-გან (-gan, from/of) ხორბლისგან (xorblisgan) ხორბლებისგან (xorblebisgan)
postpositions taking an instrumental case singular plural
-დან (-dan, from/since) ხორბლიდან (xorblidan) ხორბლებიდან (xorblebidan)
-ურთ (-urt, together with) ხორბლითურთ (xorbliturt) ხორბლებითურთ (xorblebiturt)
postpositions taking an adverbial case singular plural
-მდე (-mde, up to) ხორბლამდე (xorblamde) ხორბლებამდე (xorblebamde)

Descendants

[edit]
  • Middle Armenian: խորբալ (xorbal)

References

[edit]
  1. ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խորբալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 406–407

Further reading

[edit]
  • Abajev, V. I. (1989) Историко-этимологический словарь осетинского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Ossetian Language] (in Russian), volume IV, Moscow and Leningrad: Academy Press, page 216, assumes a contamination of a native word with Iranian
  • Abulaʒe, Ilia (1973) “ხუარბალი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎[1] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 564
  • Androniḳašvili, Mzia (1966) Narḳvevebi iranul-kartuli enobrivi urtiertobidan I [Studies in Iranian–Georgian Linguistic Contacts I] (in Georgian), Tbilisi: Tbilisi University Press, pages 190, 198, 203, 535
  • Čikobava, Arnold (1938) Č̣anur-megrul-kartuli šedarebiti leksiḳoni [Laz–Megrel–Georgian Comparative Dictionary] (Works; IV) (in Georgian), Tbilisi: Arnold Chikobava Institute of Linguistics, published 2008, page 182
  • Čuxua, Merab (2000–2003) Kartvelur ena-ḳilota šedarebiti leksiḳoni [The Kartvelian Comparative Dictionary] (in Georgian), Tbilisi: Universali, page 264, compares (x) <-> (k) to Georgian ჴბ-ორ- (qb-or-): Laz ქაბ-ულ- (kab-ul-)