bursztyn

See also: Bursztyn

Old Polish

Alternative forms

• borsztyn, burnsztejn, bursztejn

Etymology

Borrowed from Middle Low German bernstein, barnstēn. First attested in 1323.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /burʃʲtin/
• IPA^(key): (15^th CE) /burʃʲtin/

Noun

bursztyn m animacy unattested (related adjective bursztynowy)

1. (attested in Southern Borderlands, Greater Poland) amber (hard, generally yellow to brown translucent or transparent fossil resin from extinct coniferous trees of the pine genus)
   • 1853 [1323], Antoni Muczkowski, Leon Ryszczewski, editors, Codex diplomaticus Poloniae [Diplomatic code of Poland]‎^[1], volume II, page 678:

     Ardentem lapidem, qui burnsteyn dicitur

     Ardentem lapidem, qui burnsztejn dicitur

   • 1895 [XV med.], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[2], volume I, page 191:

     Ad farnisium faciendum al. pogost recipe lapidem bursthin et terre

     [Ad farnisium faciendum al. pokost recipe lapidem bursztyn et terre]

   • 1900 [1460], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[3], number 3415:

     Bursthyn *cababre

     [Bursztyn *cababre]

   • 1900 [c. 1465], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[4], number 4196:

     Burstyn carabe

     [Bursztyn carabe]

   • 1900 [1491], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[5], number 11066:

     Borstin karabe

     [Borsztyn karabe]

   • 1927-1930 [1497], Wilhelm Rolny, editor, Najstarsze akta konsystorza lwowskiego. Acta officii consistorialis Leopoliensis antiquissima‎^[6], volume II, number 1625, Lviv:

     Item legibula de burstyn sola recepit in valore viginti grossorum

     [Item legibula de bursztyn sola recepit in valore viginti grossorum]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[7], volume V, page 9:

     Burstin piro

     [Bursztyn piro]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[8], number 9:

     Bursteyn agates

     [Bursztejn agates]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[9], [10], [11]}, volume XXIII, page 280:

     Burstin asbeston

     [Bursztyn asbeston]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski II, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.F.ch.XVI.12, page 9:

     Piro[pus] burstin

     [Piro[pus] bursztyn]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 43v:

     Ebeston bvrschthyn

     [Ebeston bursztyn]

Descendants

• Polish: bursztyn, burztyn (Middle Polish, Central Greater Poland, Kuyavia, Western Kraków, Lasovia, Podhale), bustyn (Lasovia), burstyn, burzsztyn (Middle Polish)

References

• Mańczak, Witold (2017), “bursztyn”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “bursztyn”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Brückner, Aleksander (1927), “bursztyn”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• K. Nitsch, editor (1954), “Bursztyn, Borsztyn, Burnsztejn, Bursztejn”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 178
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bursztyn, borsztyn, burnsztejn, bursztejn”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bursztyn”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

bursztyn

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbur.ʂtɘn/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -urʂtɘn
• Syllabification: bur‧sztyn
• Homophone: Bursztyn

Etymology 1

Inherited from Old Polish bursztyn.

Alternative forms

• burztyn (Middle Polish, Central Greater Poland, Kuyavia, Western Kraków, Lasovia, Podhale)
• bustyn (Lasovia)
• burstyn, burzsztyn (Middle Polish)

Noun

bursztyn m inan (diminutive bursztynek, related adjective bursztynowy)

1. amber (hard, generally yellow to brown translucent or transparent fossil resin from extinct coniferous trees of the pine genus)

   Synonym: jantar

   1. amber (decoration made from this fossil resin)
      1. (obsolete, metonymic) synonym of fajka (“smoking pipe”)
2. (obsolete) amber (yellow-orange color)

   bursztyn:  

Declension

Declension of bursztyn

	singular	plural
nominative	bursztyn	bursztyny
genitive	bursztynu	bursztynów
dative	bursztynowi	bursztynom
accusative	bursztyn	bursztyny
instrumental	bursztynem	bursztynami
locative	bursztynie	bursztynach
vocative	bursztynie	bursztyny

Derived terms

adjectives

• bursztyni
• bursztynny
• bursztynodajny
• bursztynonośny

nouns

• bursztyniarz
• bursztynka
• bursztynnik
• bursztynowiec

Related terms

adjectives

• bursztyniarski
• bursztynowożółty

nouns

• bursztyniarnia
• bursztyniarstwo
• bursztynnictwo

Descendants

• → Romanian: bruștin

Etymology 2

Borrowed from German Büchsring. First attested in 1641–1653.

Noun

bursztyn m inan

1. (Middle Polish) iron hub ring (iron ring, a ring stuck on the wheel hub)

Declension

Attested forms of *bursztyn

	singular	plural
nominative	—	—
genitive	—	—
dative	—	—
accusative	—	—
instrumental	—	bursztynami
locative	—	—
vocative	—	—

Further reading

• bursztyn in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bursztyn in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “bursztyn”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “bursztyn”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “bursztyn”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bursztyn”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 238
• Jan Karłowicz (1900), “bursztyn”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 141