nożny

Old Polish

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /nɔʒʲnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /nɔʒʲnɨ/

Etymology 1

Inherited from Proto-Slavic *nožьny. Cognate to Russian ножны (nožny).

Noun

nożny nvir pl

1. (plural only) sheath, scabbard

   Synonyms: pacha, pochwy

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 10:

     Kyedi kto sand sgwalczi alybo go nye czczancz myecz alybo nosz w szandze wymye sz nozen (gladium evaginans)

     [Kiedy kto sąd zgwałci alibo go nie czcząc miecz alibo noż w sądzie wymie z nożen (gladium evaginans)]

Descendants

• ⇒ Polish: nożenki

Etymology 2

Inherited from Proto-Slavic *nožьnъ. By surface analysis, noga +‎ -ny.

Adjective

nożny

1. (relational) leg
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 822:

     A to szye stalo prze to, by szye pyssmo napelnylo, ktore pyssano o onem dostoynem Yopye, yze od *pyąthney nozney az do vyrzchv glovy nye bylo v nym zdrovya

     [A to sie stało przeto, y sie pismo napełniło, ktore pisano o onem dostojnem Jopie, iże od pięt[ne]y nożnej aż do wirzchu głowy nie było w nim zdrowia]

2. foot away (being a foot near or a foot distant)
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 101:

     Nozny pedalis (venit finis tuus, pedalis praecisionis tuae Jer 51, 13)

     [Nożny pedalis (venit finis tuus, pedalis praecisionis tuae Jer 51, 13)]

Derived terms

• nożna żyła

 

Descendants

• Polish: nożny

Further reading

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “1. nożny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “2. nożny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish nożny (adj). By surface analysis, noga +‎ -ny.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈnɔʐ.nɨ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔʐnɨ
• Syllabification: noż‧ny

Adjective

nożny (not comparable, no derived adverb)

1. (relational) leg

Declension

Declension of nożny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	nożny		nożna	nożne	nożni	nożne
genitive	nożnego		nożnej	nożnego	nożnych
dative	nożnemu		nożnej	nożnemu	nożnym
accusative	nożnego	nożny	nożną	nożne	nożnych	nożne
instrumental	nożnym		nożną	nożnym	nożnymi
locative	nożnym		nożnej	nożnym	nożnych

Further reading

• nożny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nożny in Polish dictionaries at PWN
• M. Arcta Słownik Staropolski/Nożnia on the Polish Wikisource.Wikisource ^pl
• Encyklopedia staropolska/Nożenki, nożenka, nożny on the Polish Wikisource.Wikisource ^pl