ամիս
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Old Armenian ամիս (amis).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑˈmis/, [ɑmís]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɑˈmis/, [ɑmís]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Noun
[edit]ամիս • (amis)
- month
- ամեն ամիս ― amen amis ― each month
- անցած ամիս ― ancʻac amis ― last month
- հաջորդ ամիս ― haǰord amis ― next month
- Այսօր ամսի քանի՞սն է։ ― Aysōr amsi kʻani?sn ē. ― What date is it today?
Declension
[edit]| va-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ամիս (amis) | ամիսներ (amisner) | ||
| dative | ամսվա (amsva) | ամիսների (amisneri) | ||
| ablative | ամսվանից (amsvanicʻ) | ամիսներից (amisnericʻ) | ||
| instrumental | ամսով (amsov) | ամիսներով (amisnerov) | ||
| locative | ամսում (amsum) | ամիսներում (amisnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ամիսը/ամիսն (amisə/amisn) | ամիսները/ամիսներն (amisnerə/amisnern) | ||
| dative | ամսվան (amsvan) | ամիսներին (amisnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ամիսս (amiss) | ամիսներս (amisners) | ||
| dative | ամսվաս (amsvas) | ամիսներիս (amisneris) | ||
| ablative | ամսվանիցս (amsvanicʻs) | ամիսներիցս (amisnericʻs) | ||
| instrumental | ամսովս (amsovs) | ամիսներովս (amisnerovs) | ||
| locative | ամսումս (amsums) | ամիսներումս (amisnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ամիսդ (amisd) | ամիսներդ (amisnerd) | ||
| dative | ամսվադ (amsvad) | ամիսներիդ (amisnerid) | ||
| ablative | ամսվանիցդ (amsvanicʻd) | ամիսներիցդ (amisnericʻd) | ||
| instrumental | ամսովդ (amsovd) | ամիսներովդ (amisnerovd) | ||
| locative | ամսումդ (amsumd) | ամիսներումդ (amisnerumd) | ||
| Ամսու (Amsu) and ամսույ (amsuy) are alternative dative forms, seldom used. Hence ամսույս (amsuys) "(of) this month". | ||||
| uay-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ամիս (amis) | ամիսներ (amisner) | ||
| dative | ամսուայ (amsuay) | ամիսների (amisneri) | ||
| ablative | ամսուանից (amsuanicʻ) | ամիսներից (amisnericʻ) | ||
| instrumental | ամսով (amsov) | ամիսներով (amisnerov) | ||
| locative | ամսում (amsum) | ամիսներում (amisnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ամիսը/ամիսն (amisə/amisn) | ամիսները/ամիսներն (amisnerə/amisnern) | ||
| dative | ամսուան (amsuan) | ամիսներին (amisnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ամիսս (amiss) | ամիսներս (amisners) | ||
| dative | ամսուաս (amsuas) | ամիսներիս (amisneris) | ||
| ablative | ամսուանիցս (amsuanicʻs) | ամիսներիցս (amisnericʻs) | ||
| instrumental | ամսովս (amsovs) | ամիսներովս (amisnerovs) | ||
| locative | ամսումս (amsums) | ամիսներումս (amisnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ամիսդ (amisd) | ամիսներդ (amisnerd) | ||
| dative | ամսուադ (amsuad) | ամիսներիդ (amisnerid) | ||
| ablative | ամսուանիցդ (amsuanicʻd) | ամիսներիցդ (amisnericʻd) | ||
| instrumental | ամսովդ (amsovd) | ամիսներովդ (amisnerovd) | ||
| locative | ամսումդ (amsumd) | ամիսներումդ (amisnerumd) | ||
| i-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ամիս (amis) | ամիսներ (amisner) | ||
| dative | ամսի (amsi) | ամիսների (amisneri) | ||
| ablative | ամսից (amsicʻ) | ամիսներից (amisnericʻ) | ||
| instrumental | ամսով (amsov) | ամիսներով (amisnerov) | ||
| locative | ամսում (amsum) | ամիսներում (amisnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ամիսը/ամիսն (amisə/amisn) | ամիսները/ամիսներն (amisnerə/amisnern) | ||
| dative | ամսին (amsin) | ամիսներին (amisnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ամիսս (amiss) | ամիսներս (amisners) | ||
| dative | ամսիս (amsis) | ամիսներիս (amisneris) | ||
| ablative | ամսիցս (amsicʻs) | ամիսներիցս (amisnericʻs) | ||
| instrumental | ամսովս (amsovs) | ամիսներովս (amisnerovs) | ||
| locative | ամսումս (amsums) | ամիսներումս (amisnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ամիսդ (amisd) | ամիսներդ (amisnerd) | ||
| dative | ամսիդ (amsid) | ամիսներիդ (amisnerid) | ||
| ablative | ամսիցդ (amsicʻd) | ամիսներիցդ (amisnericʻd) | ||
| instrumental | ամսովդ (amsovd) | ամիսներովդ (amisnerovd) | ||
| locative | ամսումդ (amsumd) | ամիսներումդ (amisnerumd) | ||
| uan-type, inanimate (Western Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ամիս (amis) | ամիսներ (amisner) | ||
| dative | ամսուան, ամսուայ (amsuan, amsuay) | ամիսներու (amisneru) | ||
| ablative | ամսուընէ (amsuənē) | ամիսներէ (amisnerē) | ||
| instrumental | ամսով (amsov) | ամիսներով (amisnerov) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ամիսը/ամիսն (amisə/amisn) | ամիսները/ամիսներն (amisnerə/amisnern) | ||
| dative | ամսուանը/ամսուանն, ամսուան (amsuanə/amsuann, amsuan) | ամիսներուն (amisnerun) | ||
| ablative | ամսուընէն (amsuənēn) | ամիսներէն (amisnerēn) | ||
| instrumental | ամսովը/ամսովն (amsovə/amsovn) | ամիսներովը/ամիսներովն (amisnerovə/amisnerovn) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ամիսս (amiss) | ամիսներս (amisners) | ||
| dative | ամսուանս, ամսուաս (amsuans, amsuas) | ամիսներուս (amisnerus) | ||
| ablative | ամսուընէս (amsuənēs) | ամիսներէս (amisnerēs) | ||
| instrumental | ամսովս (amsovs) | ամիսներովս (amisnerovs) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ամիսդ (amisd) | ամիսներդ (amisnerd) | ||
| dative | ամսուանդ, ամսուադ (amsuand, amsuad) | ամիսներուդ (amisnerud) | ||
| ablative | ամսուընէդ (amsuənēd) | ամիսներէդ (amisnerēd) | ||
| instrumental | ամսովդ (amsovd) | ամիսներովդ (amisnerovd) | ||
| i-type, inanimate (Western Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ամիս (amis) | ամիսներ (amisner) | ||
| dative | ամիսի (amisi) | ամիսներու (amisneru) | ||
| ablative | ամիսէ (amisē) | ամիսներէ (amisnerē) | ||
| instrumental | ամիսով (amisov) | ամիսներով (amisnerov) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ամիսը/ամիսն (amisə/amisn) | ամիսները/ամիսներն (amisnerə/amisnern) | ||
| dative | ամիսին (amisin) | ամիսներուն (amisnerun) | ||
| ablative | ամիսէն (amisēn) | ամիսներէն (amisnerēn) | ||
| instrumental | ամիսովը/ամիսովն (amisovə/amisovn) | ամիսներովը/ամիսներովն (amisnerovə/amisnerovn) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ամիսս (amiss) | ամիսներս (amisners) | ||
| dative | ամիսիս (amisis) | ամիսներուս (amisnerus) | ||
| ablative | ամիսէս (amisēs) | ամիսներէս (amisnerēs) | ||
| instrumental | ամիսովս (amisovs) | ամիսներովս (amisnerovs) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ամիսդ (amisd) | ամիսներդ (amisnerd) | ||
| dative | ամիսիդ (amisid) | ամիսներուդ (amisnerud) | ||
| ablative | ամիսէդ (amisēd) | ամիսներէդ (amisnerēd) | ||
| instrumental | ամիսովդ (amisovd) | ամիսներովդ (amisnerovd) | ||
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *mḗh₁n̥s (“moon; month”).[1][2][3] The initial ա- (a-) is an original Armenian development due to association with ամ (am, “year”). The deviant genitive-dative-locative ամսեան (amsean) has been explained as an adjective formation in Proto-Indo-European *-ih₃no- with the basic meaning “monthly”.
Noun
[edit]ամիս • (amis)
- month
- ամիս յամսոյ, ամսոյ ամսոյ ― amis yamsoy, amsoy amsoy ― every month
- առաջին օր ամսոյ ― aṙaǰin ōr amsoy ― the first day of the month
- ի սկիզբն ամսեան ― i skizbn amsean ― the beginning of the month
- ի վերջ ամսոյ ― i verǰ amsoy ― the end of the month
- ի մէջ կոյս ամսեան ― i mēǰ koys amsean ― towards the middle of the month
Declension
[edit]o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ամիս (amis) | ամիսք (amiskʻ) | |
| genitive | ամսոյ (amsoy) | ամսոց (amsocʻ) | |
| dative | ամսոյ (amsoy) | ամսոց (amsocʻ) | |
| accusative | ամիս (amis) | ամիսս (amiss) | |
| ablative | ամսոյ (amsoy) | ամսոց (amsocʻ) | |
| instrumental | ամսով (amsov) | ամսովք (amsovkʻ) | |
| locative | ամիս (amis) | ամիսս (amiss) | |
| there is a more archaic genitive/dative ամսեան (amsean), whence the locative յամսեան (yamsean) | |||
Derived terms
[edit]- ամսագլուխ (amsaglux)
- ամսական (amsakan)
- ամսակէս (amsakēs)
- ամսամուտ (amsamut)
- ամսային (amsayin)
- ամսանահանջ (amsanahanǰ)
- ամսապակաս (amsapakas)
- ամսատօն (amsatōn)
- ամսաւոր (amsawor)
- ամսեայ (amseay)
- ամսօրեայ (amsōreay)
- առամսեայք (aṙamseaykʻ)
- եռամսեայ (eṙamseay)
- երեքամսեայ (erekʻamseay)
- երեքամսեան (erekʻamsean)
- եօթնամսեայ (eōtʻnamseay)
- իննամսեայ (innamseay)
- իննամսեան (innamsean)
- հինգամսեայ (hingamseay)
- ներամսեայ (neramseay)
- նորամսութիւն (noramsutʻiwn)
- նուիրամսակ (nuiramsak)
- չորեքամսեան (čʻorekʻamsean)
- չորսամսեան (čʻorsamsean)
- վեցամսեայ (vecʻamseay)
- տասնամսեայ (tasnamseay)
Descendants
[edit]- Armenian: ամիս (amis)
References
[edit]- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ամիս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 36–37
- ^ Martirosyan, Hrach (2010) “amis”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 47
Further reading
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ամիս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ամիս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Categories:
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio pronunciation
- Armenian lemmas
- Armenian nouns
- Armenian terms with usage examples
- hy:Time
- Old Armenian terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Armenian terms derived from Proto-Indo-European
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian nouns
- Old Armenian terms with usage examples
- xcl:Time