խարջել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Middle Armenian խարճել (xarčel), from խարճ (xarč).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /χɑɾˈd͡ʒel/, [χɑɾd͡ʒél]
- (Western Armenian) IPA(key): /χɑɾˈt͡ʃel/, [χɑɾt͡ʃʰél]
Verb
[edit]- (transitive) to spend (money)
- Synonym: ծախսել (caxsel)
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 28:[1]
- խարճել․ ըսփէնտէրէ
- xarčel; əspʻēntērē
- խարճել (xarčel) = spendere
- խարճել․ ըսփէնտէրէ
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | խարջել (xarǰel) | imperfective converb | խարջում (xarǰum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | խարջվել (xarǰvel) | simultaneous converb | խարջելիս (xarǰelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | խարջել (xarǰel) | ||||
| aorist stem | խարջ- (xarǰ-) | future converb I | խարջելու (xarǰelu) | ||||
| resultative participle | խարջած (xarǰac) | future converb II | խարջելիք (xarǰelikʻ) | ||||
| subject participle | խարջող (xarǰoġ) | connegative converb | խարջի (xarǰi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | խարջում եմ (xarǰum em) | խարջում ես (xarǰum es) | խարջում է (xarǰum ē) | խարջում ենք (xarǰum enkʻ) | խարջում եք (xarǰum ekʻ) | խարջում են (xarǰum en) | |
| past imperfective | խարջում էի (xarǰum ēi) | խարջում էիր (xarǰum ēir) | խարջում էր (xarǰum ēr) | խարջում էինք (xarǰum ēinkʻ) | խարջում էիք (xarǰum ēikʻ) | խարջում էին (xarǰum ēin) | |
| future | խարջելու եմ (xarǰelu em) | խարջելու ես (xarǰelu es) | խարջելու է (xarǰelu ē) | խարջելու ենք (xarǰelu enkʻ) | խարջելու եք (xarǰelu ekʻ) | խարջելու են (xarǰelu en) | |
| past future | խարջելու էի (xarǰelu ēi) | խարջելու էիր (xarǰelu ēir) | խարջելու էր (xarǰelu ēr) | խարջելու էինք (xarǰelu ēinkʻ) | խարջելու էիք (xarǰelu ēikʻ) | խարջելու էին (xarǰelu ēin) | |
| present perfect | խարջել եմ (xarǰel em) | խարջել ես (xarǰel es) | խարջել է (xarǰel ē) | խարջել ենք (xarǰel enkʻ) | խարջել եք (xarǰel ekʻ) | խարջել են (xarǰel en) | |
| pluperfect | խարջել էի (xarǰel ēi) | խարջել էիր (xarǰel ēir) | խարջել էր (xarǰel ēr) | խարջել էինք (xarǰel ēinkʻ) | խարջել էիք (xarǰel ēikʻ) | խարջել էին (xarǰel ēin) | |
| aorist (past perfective) | խարջեցի, խարջի* (xarǰecʻi, xarǰi*) | խարջեցիր, խարջիր* (xarǰecʻir, xarǰir*) | խարջեց (xarǰecʻ) | խարջեցինք, խարջինք* (xarǰecʻinkʻ, xarǰinkʻ*) | խարջեցիք, խարջիք* (xarǰecʻikʻ, xarǰikʻ*) | խարջեցին, խարջին* (xarǰecʻin, xarǰin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | խարջեմ (xarǰem) | խարջես (xarǰes) | խարջի (xarǰi) | խարջենք (xarǰenkʻ) | խարջեք (xarǰekʻ) | խարջեն (xarǰen) | |
| past | խարջեի (xarǰei) | խարջեիր (xarǰeir) | խարջեր (xarǰer) | խարջեինք (xarǰeinkʻ) | խարջեիք (xarǰeikʻ) | խարջեին (xarǰein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կխարջեմ (kxarǰem) | կխարջես (kxarǰes) | կխարջի (kxarǰi) | կխարջենք (kxarǰenkʻ) | կխարջեք (kxarǰekʻ) | կխարջեն (kxarǰen) | |
| past | կխարջեի (kxarǰei) | կխարջեիր (kxarǰeir) | կխարջեր (kxarǰer) | կխարջեինք (kxarǰeinkʻ) | կխարջեիք (kxarǰeikʻ) | կխարջեին (kxarǰein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | խարջի՛ր, խարջի՛* (xarǰír, xarǰí*) | — | — | խարջե՛ք, խարջեցե՛ք** (xarǰékʻ, xarǰecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չխարջել (čʻxarǰel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չխարջած (čʻxarǰac) | ||||||
| subject participle | չխարջող (čʻxarǰoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ խարջում (čʻem xarǰum) | չես խարջում (čʻes xarǰum) | չի խարջում (čʻi xarǰum) | չենք խարջում (čʻenkʻ xarǰum) | չեք խարջում (čʻekʻ xarǰum) | չեն խարջում (čʻen xarǰum) | |
| past imperfective | չէի խարջում (čʻēi xarǰum) | չէիր խարջում (čʻēir xarǰum) | չէր խարջում (čʻēr xarǰum) | չէինք խարջում (čʻēinkʻ xarǰum) | չէիք խարջում (čʻēikʻ xarǰum) | չէին խարջում (čʻēin xarǰum) | |
| future | չեմ խարջելու (čʻem xarǰelu) | չես խարջելու (čʻes xarǰelu) | չի խարջելու (čʻi xarǰelu) | չենք խարջելու (čʻenkʻ xarǰelu) | չեք խարջելու (čʻekʻ xarǰelu) | չեն խարջելու (čʻen xarǰelu) | |
| past future | չէի խարջելու (čʻēi xarǰelu) | չէիր խարջելու (čʻēir xarǰelu) | չէր խարջելու (čʻēr xarǰelu) | չէինք խարջելու (čʻēinkʻ xarǰelu) | չէիք խարջելու (čʻēikʻ xarǰelu) | չէին խարջելու (čʻēin xarǰelu) | |
| present perfect | չեմ խարջել (čʻem xarǰel) | չես խարջել (čʻes xarǰel) | չի խարջել (čʻi xarǰel) | չենք խարջել (čʻenkʻ xarǰel) | չեք խարջել (čʻekʻ xarǰel) | չեն խարջել (čʻen xarǰel) | |
| pluperfect | չէի խարջել (čʻēi xarǰel) | չէիր խարջել (čʻēir xarǰel) | չէր խարջել (čʻēr xarǰel) | չէինք խարջել (čʻēinkʻ xarǰel) | չէիք խարջել (čʻēikʻ xarǰel) | չէին խարջել (čʻēin xarǰel) | |
| aorist (past perfective) | չխարջեցի, չխարջի* (čʻxarǰecʻi, čʻxarǰi*) | չխարջեցիր, չխարջիր* (čʻxarǰecʻir, čʻxarǰir*) | չխարջեց (čʻxarǰecʻ) | չխարջեցինք, չխարջինք* (čʻxarǰecʻinkʻ, čʻxarǰinkʻ*) | չխարջեցիք, չխարջիք* (čʻxarǰecʻikʻ, čʻxarǰikʻ*) | չխարջեցին, չխարջին* (čʻxarǰecʻin, čʻxarǰin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չխարջեմ (čʻxarǰem) | չխարջես (čʻxarǰes) | չխարջի (čʻxarǰi) | չխարջենք (čʻxarǰenkʻ) | չխարջեք (čʻxarǰekʻ) | չխարջեն (čʻxarǰen) | |
| past | չխարջեի (čʻxarǰei) | չխարջեիր (čʻxarǰeir) | չխարջեր (čʻxarǰer) | չխարջեինք (čʻxarǰeinkʻ) | չխարջեիք (čʻxarǰeikʻ) | չխարջեին (čʻxarǰein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ խարջի (čʻem xarǰi) | չես խարջի (čʻes xarǰi) | չի խարջի (čʻi xarǰi) | չենք խարջի (čʻenkʻ xarǰi) | չեք խարջի (čʻekʻ xarǰi) | չեն խարջի (čʻen xarǰi) | |
| past | չէի խարջի (čʻēi xarǰi) | չէիր խարջի (čʻēir xarǰi) | չէր խարջի (čʻēr xarǰi) | չէինք խարջի (čʻēinkʻ xarǰi) | չէիք խարջի (čʻēikʻ xarǰi) | չէին խարջի (čʻēin xarǰi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ խարջիր, մի՛ խարջի* (mí xarǰir, mí xarǰi*) | — | — | մի՛ խարջեք, մի՛ խարջեցեք** (mí xarǰekʻ, mí xarǰecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
| declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular (singulare tantum) | ||||||||
| nominative | խարջել (xarǰel) | |||||||
| dative | խարջելու (xarǰelu) | |||||||
| ablative | խարջելուց (xarǰelucʻ) | |||||||
| instrumental | խարջելով (xarǰelov) | |||||||
| locative | խարջելում (xarǰelum) | |||||||
| definite forms | ||||||||
| nominative | խարջելը/խարջելն (xarǰelə/xarǰeln) | |||||||
| dative | խարջելուն (xarǰelun) | |||||||
| 1st person possessive forms (my) | ||||||||
| nominative | խարջելս (xarǰels) | |||||||
| dative | խարջելուս (xarǰelus) | |||||||
| ablative | խարջելուցս (xarǰelucʻs) | |||||||
| instrumental | խարջելովս (xarǰelovs) | |||||||
| locative | խարջելումս (xarǰelums) | |||||||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||||||
| nominative | խարջելդ (xarǰeld) | |||||||
| dative | խարջելուդ (xarǰelud) | |||||||
| ablative | խարջելուցդ (xarǰelucʻd) | |||||||
| instrumental | խարջելովդ (xarǰelovd) | |||||||
| locative | խարջելումդ (xarǰelumd) | |||||||
Alternative forms
[edit]- խարճել (xarčel) — Western Armenian
- խռջել (xṙǰel), խռճել (xṙčel)
Related terms
[edit]- խարջ (xarǰ)
References
[edit]- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 227
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1902) “խարճել”, in Tʻurkʻerēni azdecʻutʻiwnə hayerēni vray ew tʻurkʻerēnē pʻoxaṙeal baṙerə Pōlsi hay žoġovrdakan lezuin mēǰ hamematutʻeamb Vani, Ġarabaġi ew Nor-Naxiǰewani barbaṙnerun [The influence of Turkish on Armenian, and the Turkish borrowings in the vernacular Armenian of Constantinople in comparison with the dialects of Van, Karabakh and Nor Nakhichevan] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 3) (in Armenian), Moscow and Vagharshapat: Lazarev Institute of Oriental Languages
- Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “խարճել”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press
- Malxaseancʻ, Stepʻan (1944–1945) “խարջել”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), Yerevan: State Publishing House
- Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “խարջել”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan