कर्तव्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit कर्तव्य (kartavya).

Pronunciation

(Delhi Hindi) IPA^(key): /kəɾ.t̪əʋ.jᵊ/, [kɐɾ.t̪ɐʋ.jᵊ]

Noun

कर्तव्य • (kartavya) m

1. duty, role, obligation

Declension

Declension of कर्तव्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	कर्तव्य kartavya	कर्तव्य kartavya
oblique	कर्तव्य kartavya	कर्तव्यों kartavyõ
vocative	कर्तव्य kartavya	कर्तव्यो kartavyo

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit कर्तव्य (kartavya).

Pronunciation

• IPA^(key): /kəɾ.t̪əʋ.jə/

Noun

कर्तव्य • (kartavya) n

1. duty

Declension

Declension of कर्तव्य (neut cons-stem)
direct singular	कर्तव्य kartavya
direct plural	कर्तव्ये, कर्तव्यं kartavye, kartavya
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	कर्तव्य kartavya		कर्तव्ये, कर्तव्यं kartavye, kartavya
oblique सामान्यरूप	कर्तव्या kartavyā		कर्तव्यां- kartavyān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	कर्तव्याला kartavyālā		कर्तव्यांना kartavyānnā
ergative	कर्तव्याने, कर्तव्यानं kartavyāne, kartavyāna		कर्तव्यांनी kartavyānnī
instrumental	कर्तव्याशी kartavyāśī		कर्तव्यांशी kartavyānśī
locative सप्तमी	कर्तव्यात kartavyāt		कर्तव्यांत kartavyāt
vocative संबोधन	कर्तव्या kartavyā		कर्तव्यांनो kartavyānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of कर्तव्य (neut cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	कर्तव्याचा kartavyāċā	कर्तव्याचे kartavyāċe	कर्तव्याची kartavyācī	कर्तव्याच्या kartavyācā	कर्तव्याचे, कर्तव्याचं kartavyāċe, kartavyāċa	कर्तव्याची kartavyācī	कर्तव्याच्या kartavyācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	कर्तव्यांचा kartavyānċā	कर्तव्यांचे kartavyānċe	कर्तव्यांची kartavyāñcī	कर्तव्यांच्या kartavyāncā	कर्तव्यांचे, कर्तव्यांचं kartavyānċe, kartavyānċa	कर्तव्यांची kartavyāñcī	कर्तव्यांच्या kartavyāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

• कर्तव्यदक्ष (kartavyadakṣa, “dutiful”)
• कर्तव्यनिष्ठ (kartavyaniṣṭha, “dutiful”)

References

• Berntsen, Maxine, “कर्तव्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
• Molesworth, James Thomas (1857) “कर्तव्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
• Shridhar Ganesh Vaze (1911) “कर्तव्य”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• কৰ্তৱ্য (Assamese script)
• ᬓᬃᬢᬯ᭄ᬬ (Balinese script)
• কর্তব্য (Bengali script)
• 𑰎𑰨𑰿𑰝𑰪𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑀭𑁆𑀢𑀯𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ကရ်္တဝျ (Burmese script)
• કર્તવ્ય (Gujarati script)
• ਕਰ੍ਤਵ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑌰𑍍𑌤𑌵𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦏꦂꦠꦮꦾ (Javanese script)
• 𑂍𑂩𑂹𑂞𑂫𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಕರ್ತವ್ಯ (Kannada script)
• កត៌វ្យ (Khmer script)
• ກຣ຺ຕວ຺ຍ (Lao script)
• കര്തവ്യ (Malayalam script)
• ᡬᠠᡵᢠᠠᠸᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘨𑘿𑘝𑘪𑘿𑘧 (Modi script)
• ᢉᠠᠷᢐᠠᠧᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦮𑧈𑧠𑦽𑧊𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐎𑐬𑑂𑐟𑐰𑑂𑐫 (Newa script)
• କର୍ତଵ୍ଯ (Odia script)
• ꢒꢬ꣄ꢡꢮ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆑𑆫𑇀𑆠𑆮𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖎𑖨𑖿𑖝𑖪𑖿𑖧 (Siddham script)
• කර්‍තව්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩜𑩼 𑪙𑩫𑩾 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚊𑚤𑚶𑚙𑚦𑚶𑚣 (Takri script)
• கர்தவ்ய (Tamil script)
• కర్తవ్య (Telugu script)
• กรฺตวฺย (Thai script)
• ཀ་རྟ་ཝྱ (Tibetan script)
• 𑒏𑒩𑓂𑒞𑒫𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨋𑨫𑩇𑨙𑨭𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root कृ (kṛ) +‎ -तव्य (-tavya).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɐ́ɾ.t̪ɐ.ʋi.jɐ/, /kɐɾ.t̪ɐ.ʋí.jɐ/
• (Classical) IPA^(key): /kɐɾˈt̪ɐʋ.jɐ/

Participle

कर्तव्य • (kártavya or kartavyà) (metrical Vedic kartaviya)

1. future passive participle of कृ (kṛ); to be made, performed or done, to be accomplished
   • c. 1200 BCE – 800 BCE, Kṛṣṇa-Yajurveda (Taittirīya Saṃhitā) I.5.2.4:

     अथो खलु संभृत्या एव संभराः कर्तव्यं यजुर्यज्ञस्य समृद्ध्यै

     átho khálu sambhṛ́tyā evá sambhārā́ḥ kartavyàṃ yájuryajñásya sámṛddhyai

     Likewise, they say: "the apparatus should be collected and the Yajus should be performed, for the prosperity of the sacrifice."

   • c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa
   • c. 700 BCE – 500 BCE, Aitareya Brāhmaṇa
   • c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti

Declension

Masculine a-stem declension of कर्तव्य (kartavyà)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्यः kartavyàḥ	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kartavyaù / kartavyā̀¹	कर्तव्याः / कर्तव्यासः¹ kartavyā̀ḥ / kartavyā̀saḥ¹
Vocative	कर्तव्य kártavya	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kártavyau / kártavyā¹	कर्तव्याः / कर्तव्यासः¹ kártavyāḥ / kártavyāsaḥ¹
Accusative	कर्तव्यम् kartavyàm	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kartavyaù / kartavyā̀¹	कर्तव्यान् kartavyā̀n
Instrumental	कर्तव्येन kartavyèna	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्यैः / कर्तव्येभिः¹ kartavyaìḥ / kartavyèbhiḥ¹
Dative	कर्तव्याय kartavyā̀ya	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyèbhyaḥ
Ablative	कर्तव्यात् kartavyā̀t	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyèbhyaḥ
Genitive	कर्तव्यस्य kartavyàsya	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्यानाम् kartavyā̀nām
Locative	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्येषु kartavyèṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कर्तव्या (kartavyā̀)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्या kartavyā̀	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्याः kartavyā̀ḥ
Vocative	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्याः kártavyāḥ
Accusative	कर्तव्याम् kartavyā̀m	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्याः kartavyā̀ḥ
Instrumental	कर्तव्यया / कर्तव्या¹ kartavyàyā / kartavyā̀¹	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्याभिः kartavyā̀bhiḥ
Dative	कर्तव्यायै kartavyā̀yai	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्याभ्यः kartavyā̀bhyaḥ
Ablative	कर्तव्यायाः / कर्तव्यायै² kartavyā̀yāḥ / kartavyā̀yai²	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्याभ्यः kartavyā̀bhyaḥ
Genitive	कर्तव्यायाः / कर्तव्यायै² kartavyā̀yāḥ / kartavyā̀yai²	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्यानाम् kartavyā̀nām
Locative	कर्तव्यायाम् kartavyā̀yām	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्यासु kartavyā̀su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of कर्तव्य (kartavyà)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्यम् kartavyàm	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kartavyā̀ni / kartavyā̀¹
Vocative	कर्तव्य kártavya	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kártavyāni / kártavyā¹
Accusative	कर्तव्यम् kartavyàm	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kartavyā̀ni / kartavyā̀¹
Instrumental	कर्तव्येन kartavyèna	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्यैः / कर्तव्येभिः¹ kartavyaìḥ / kartavyèbhiḥ¹
Dative	कर्तव्याय kartavyā̀ya	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyèbhyaḥ
Ablative	कर्तव्यात् kartavyā̀t	कर्तव्याभ्याम् kartavyā̀bhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyèbhyaḥ
Genitive	कर्तव्यस्य kartavyàsya	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्यानाम् kartavyā̀nām
Locative	कर्तव्ये kartavyè	कर्तव्ययोः kartavyàyoḥ	कर्तव्येषु kartavyèṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of कर्तव्य (kártavya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्यः kártavyaḥ	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kártavyau / kártavyā¹	कर्तव्याः / कर्तव्यासः¹ kártavyāḥ / kártavyāsaḥ¹
Vocative	कर्तव्य kártavya	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kártavyau / kártavyā¹	कर्तव्याः / कर्तव्यासः¹ kártavyāḥ / kártavyāsaḥ¹
Accusative	कर्तव्यम् kártavyam	कर्तव्यौ / कर्तव्या¹ kártavyau / kártavyā¹	कर्तव्यान् kártavyān
Instrumental	कर्तव्येन kártavyena	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्यैः / कर्तव्येभिः¹ kártavyaiḥ / kártavyebhiḥ¹
Dative	कर्तव्याय kártavyāya	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kártavyebhyaḥ
Ablative	कर्तव्यात् kártavyāt	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kártavyebhyaḥ
Genitive	कर्तव्यस्य kártavyasya	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्यानाम् kártavyānām
Locative	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्येषु kártavyeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कर्तव्या (kártavyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्या kártavyā	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्याः kártavyāḥ
Vocative	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्याः kártavyāḥ
Accusative	कर्तव्याम् kártavyām	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्याः kártavyāḥ
Instrumental	कर्तव्यया / कर्तव्या¹ kártavyayā / kártavyā¹	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्याभिः kártavyābhiḥ
Dative	कर्तव्यायै kártavyāyai	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्याभ्यः kártavyābhyaḥ
Ablative	कर्तव्यायाः / कर्तव्यायै² kártavyāyāḥ / kártavyāyai²	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्याभ्यः kártavyābhyaḥ
Genitive	कर्तव्यायाः / कर्तव्यायै² kártavyāyāḥ / kártavyāyai²	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्यानाम् kártavyānām
Locative	कर्तव्यायाम् kártavyāyām	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्यासु kártavyāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of कर्तव्य (kártavya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्यम् kártavyam	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kártavyāni / kártavyā¹
Vocative	कर्तव्य kártavya	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kártavyāni / kártavyā¹
Accusative	कर्तव्यम् kártavyam	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kártavyāni / kártavyā¹
Instrumental	कर्तव्येन kártavyena	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्यैः / कर्तव्येभिः¹ kártavyaiḥ / kártavyebhiḥ¹
Dative	कर्तव्याय kártavyāya	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kártavyebhyaḥ
Ablative	कर्तव्यात् kártavyāt	कर्तव्याभ्याम् kártavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kártavyebhyaḥ
Genitive	कर्तव्यस्य kártavyasya	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्यानाम् kártavyānām
Locative	कर्तव्ये kártavye	कर्तव्ययोः kártavyayoḥ	कर्तव्येषु kártavyeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

कर्तव्य • (kartavya) stem, n

1. any work that should be done; a duty, obligation, task

Declension

Neuter a-stem declension of कर्तव्य (kartavya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तव्यम् kartavyam	कर्तव्ये kartavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kartavyāni / kartavyā¹
Vocative	कर्तव्य kartavya	कर्तव्ये kartavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kartavyāni / kartavyā¹
Accusative	कर्तव्यम् kartavyam	कर्तव्ये kartavye	कर्तव्यानि / कर्तव्या¹ kartavyāni / kartavyā¹
Instrumental	कर्तव्येन kartavyena	कर्तव्याभ्याम् kartavyābhyām	कर्तव्यैः / कर्तव्येभिः¹ kartavyaiḥ / kartavyebhiḥ¹
Dative	कर्तव्याय kartavyāya	कर्तव्याभ्याम् kartavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyebhyaḥ
Ablative	कर्तव्यात् kartavyāt	कर्तव्याभ्याम् kartavyābhyām	कर्तव्येभ्यः kartavyebhyaḥ
Genitive	कर्तव्यस्य kartavyasya	कर्तव्ययोः kartavyayoḥ	कर्तव्यानाम् kartavyānām
Locative	कर्तव्ये kartavye	कर्तव्ययोः kartavyayoḥ	कर्तव्येषु kartavyeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Ashokan Prakrit: 𑀓𑀢𑀯𑁆𑀬 (katavya), 𐨐𐨚𐨬 (kaṭava), 𑀓𑀝𑀯𑀺𑀬 (kaṭaviya) (see there for further descendants)
• Pali: kattabba
• → Gujarati: કર્તવ્ય (kartavya)
• → Hindi: कर्तव्य (kartavya)
• → Kannada: ಕರ್ತವ್ಯ (kartavya)
• → Marathi: कर्तव्य (kartavya)
• → Tamil: கர்தவ்ய (kartavya)
• → Telugu: కర్తవ్యము (kartavyamu)

Further reading

• Monier Williams (1899) “कर्तव्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 257.