पौंस्य

Sanskrit

Etymology

Vrddhi derivative of पुंस् (puṃs) with a -य (-ya) extension.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɑ̃́ːw.sjɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ˈpɑ̃w.s̪jɐ/

Noun

पौंस्य • (paúṃsya or páuṃsya) stem, n

1. manhood, virility
2. a manly or a heroic deed, an act of courage
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.59.3:

     अभी ष्व् अर्यः पौंस्यैर् भवेम द्यौर् न भूमिं गिरयो नाज्रान्।

     abhī ṣv aryaḥ pauṃsyair bhavema dyaur na bhūmiṃ girayo nājrān.

     May we o’ercome our foes with acts of valour, as heaven is over earth, hills over lowlands.

Declension

Neuter a-stem declension of पौंस्य (paúṃsya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पौंस्यम् paúṃsyam	पौंस्ये paúṃsye	पौंस्यानि / पौंस्या¹ paúṃsyāni / paúṃsyā¹
Vocative	पौंस्य paúṃsya	पौंस्ये paúṃsye	पौंस्यानि / पौंस्या¹ paúṃsyāni / paúṃsyā¹
Accusative	पौंस्यम् paúṃsyam	पौंस्ये paúṃsye	पौंस्यानि / पौंस्या¹ paúṃsyāni / paúṃsyā¹
Instrumental	पौंस्येन paúṃsyena	पौंस्याभ्याम् paúṃsyābhyām	पौंस्यैः / पौंस्येभिः¹ paúṃsyaiḥ / paúṃsyebhiḥ¹
Dative	पौंस्याय paúṃsyāya	पौंस्याभ्याम् paúṃsyābhyām	पौंस्येभ्यः paúṃsyebhyaḥ
Ablative	पौंस्यात् paúṃsyāt	पौंस्याभ्याम् paúṃsyābhyām	पौंस्येभ्यः paúṃsyebhyaḥ
Genitive	पौंस्यस्य paúṃsyasya	पौंस्ययोः paúṃsyayoḥ	पौंस्यानाम् paúṃsyānām
Locative	पौंस्ये paúṃsye	पौंस्ययोः paúṃsyayoḥ	पौंस्येषु paúṃsyeṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “पौंस्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 650/3.